Παρακολουθώντας κανείς την επεισοδιακή συζήτηση για το μέλλον της ΔΕΘ, που διοργάνωσε πριν μερικές ημέρες, η Παράλλαξη και το Γραφείο Θεσσαλονίκης του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, έβλεπε ξεκάθαρα μπροστά του το αδιέξοδο στο οποίο οι εμμονές των ελίτ οδηγούν την πόλη της Θεσσαλονίκης. Οι φωνές και οι τραμπουκισμοί με τους οποίους επιχείρησαν να τορπιλίσουν τον όποιο διάλογο οι υπέρμαχοι των σχεδίων της λεγόμενης «ανάπλασης της ΔΕΘ», στελέχη φορέων της πόλης πολλοί εξ αυτών με προεξάρχοντα τον πρόεδρο της ΔΕΘ, Τ. Τζήκα, κρύβουν το γεγονός πως μερίδα των ελίτ της πόλης βλέπει τη ΔΕΘ απλά ως φιλέτο προς αξιοποίηση. Κοντόθωροι όντας, αδυνατούν να σκεφτούν τον περιφερειακό ρόλο της Θεσσαλονίκης συνολικά και ταυτίζουν την όποια ανάπτυξη ή πρόοδο με το real estate και το τσιμέντο.
Θέλει θράσος να εμφανίζονται ως έχοντες όραμα, όσοι οδήγησαν τη ΔΕΘ στην απαξίωση. Οι ίδιες τοπικές ηγεσίες που έκαναν πράξη το σημερινό έκτρωμα, του τσιμεντώματος, του άναρχου πάρκινγκ, των ρημαγμένων ιστορικών κτιρίων, των ακαλαισθητων διαφημιστικών πινακίδων, των αρπαχτών με συναυλίες καλλιτεχνών, που έχουν αλλοιώσει την φυσιογνωμία της ΔΕΘ. Μιας ΔΕΘ περιορισμένης στο κέντρο της πόλης, που πλέον δυσκολεύεται να χωρέσει τις κατεξοχήν δραστηριότητες της Agrotica και της Zootechnia και αδυνατεί –μπροστά στον ανταγωνισμό των μεγάλων εκθεσιακών κέντρων της Αθήνας– να συντηρήσει ως εκθεσιακό / εμπορικό πόλο τη ΔΕΘ του Σεπτέμβρη, που φθίνει χρόνο με τον χρόνο.
Τι φέρνουν ως σχέδιο ανανέωσης οι υποστηρικτές της «ανάπλασης»; Ξενοδοχεία, εκθεσιακούς χώρους, συνεδριακούς χώρους, εμπορικό κέντρο, χώρους γραφείων και κάποιους χώρους πρασίνου για τα μάτια του κόσμου. Εντυπωσιακές μακέτες που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των εκθεσιακών δραστηριοτήτων που φιλοξενεί ήδη η πόλη και μάλιστα χωρίς να περιγράφουν ένα ουσιαστικό μετασχηματισμό αυτών. Στην πράξη το έργο ConfEx Park, θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη απαξίωση την εκθεσιακή δραστηριότητα της πόλης (σε συνέχεια του παραγωγικού της μαρασμού), προσθέτοντας επί της ουσίας στην πόλη ένα μεγάλο ξενοδοχείο και ένα εμπορικό κέντρο. Και όλα αυτά, με τα αισιόδοξα σενάρια να υπολογίζουν το κόστος στα 300 εκατ. ευρώ (από το ΕΣΠΑ, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, δάνειο με εγγύηση του κράτους και ΣΔΙΤ), και χρονικό ορίζοντα το 2031.
Από τη μετεγκατάσταση στην «ανάπλαση»
Προσπαθούν να επιβάλλουν ως μονόδρομο τη λεγόμενη «ανάπλαση», επιβάλλοντας το δίλλημα ΔΕΘ ή Πάρκο, ακυρώνοντας στην πράξη και τις δύο προοπτικές. Αποκρύπτουν το γεγονός πως με τον πλέον επίσημο τρόπο έχει εκτεθεί και μελετηθεί η εναλλακτική, αυτή της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ στην Σίνδο. Ήδη από το 201 υπάρχουν οι ανάλογες συζητήσεις, που πάγωσαν για οικονομικούς λόγους την περίοδο των μνημονίων και εγκαταλείφθηκαν το 2017-2018 όταν η κυβέρνηση Τσίπρα αποδέχθηκε το αφήγημα παραμονής της ΔΕΘ στον ιστορικό της χώρο, στηρίζοντας τα προτεινόμενα σχέδια από την διοίκηση της ΔΕΘ. Το 2020, επί κυβέρνησης ΝΔ πλέον, εγκρίνεται το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για την ανάπλαση της ΔΕΘ, επισημοποιώντας την απόφαση για αναβάθμιση του υπάρχοντος χώρου αντί για μετεγκατάσταση.
Και φτάνουμε στο 2025, οπότε και το έργο φτάνει ένα βήμα πριν τη δημοπράτησή του, χωρίς επαρκή κοινωνική συναίνεση, με αδιαφανείς διαδικασίες, με μεταστροφή των δημοτικών αρχών της πόλης (που όταν ανέλαβαν είδαν το φώς το αληθινό αλλάζοντας τις προεκλογικές τους θέσεις) υπέρ της «ανάπλασης». Η λύση της μετεγκατάστασης στην Σίνδο, με απελευθέρωση των χώρων της ΔΕΘ για τη δημιουργία δημόσιου πάρκου και ήπιας έντασης δραστηριοτήτων, παραγκωνίζεται από τον δημόσιο διάλογο ως ανέφικτη και ασύμφορη κι ας είναι η μόνη πρόταση που μπορεί να δώσει πνοή στην εκθεσιακή δραστηριότητα συνδέοντάς την με της ανάγκες της πόλης, της Βόρειας Ελλάδας, της ελληνικής περιφέρειας. Κι ας είναι η μόνη πρόταση που προβλέπει τη δημιουργία ενός πνεύμονα πρασίνου, ως ουσιαστική μεγάλης κλίμακας παρέμβαση και όχι ως «καλοπιστικού» χαρακτήρα στοιχείο.
Να μιλήσει η τοπική κοινωνία
Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει καλά τι κρύβεται πίσω από τις μακέτες των έργων ανάπλασης. Το έζησε με το μετρό, παλιότερα με την ανάπλαση της παραλίας, την υποθαλάσσια κ.ο.κ.. Όπου μπλέκεται κρατικό χρήμα, εργολάβοι, μπετόν και εκτάσεις φιλέτα προς αξιοποίηση, τα αρπακτικά κάνουν πάρτι και οι πολίτες φορτώνονται καθυστερήσεις και ταλαιπωρία, για να λάβουν (αν λάβουν) στο τέλος λιγότερο δημόσιο χώρο, περισσότερα τραπεζοκαθίσματα, πιο ακριβές υπηρεσίες.
Όπως φάνηκε, οι διοικούντες θα κάνουν ότι μπορούν για να εκτραπεί η όποια συζήτηση, ήδη απειλούν με το δίλλημα ΔΕΘ ή Πάρκο, προσπαθώντας να διασφαλίσουν τη στήριξη του επιχειρηματικού κόσμου της πόλης, ήδη απειλούν ότι το σχέδιο «ανάπλασης» που προτείνουν είναι το μοναδικό ρεαλιστικά εφαρμόσιμο, παρουσιάζοντας τους επικριτές του ως παράγοντες αδράνειας.
Το αίτημα για δημοψήφισμα που έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος στον δημόσιο διάλογο, είναι το μόνο που μπορεί να δώσει διέξοδο. Όταν κυβέρνηση, τοπικοί άρχοντες, διοίκηση της ΔΕΘ, δηλώνουν πως η όποια συζήτηση έχει κλείσει, η απαίτηση των ίδιων των κατοίκων να αποφασίσει όλη η πόλη από κοινού για ένα έργο τόσο σημαντικό για το μέλλον της, είναι μονόδρομος.
