Λίγο πριν εκραγεί η «περίεργη» βόμβα στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, με θύματα Γερμανούς και άλλους τουρίστες, μιλήσαμε με δύο από τους πολλούς γενναίους διανοούμενους που ζουν, γράφουν και διδάσκουν στη γειτονική χώρα: την ακαδημαϊκό Σιμπέλ Οζμπουντούν και τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και ακτιβιστή Τεμέλ Ντεμιρέρ (άρθρο του οποίου δημοσιεύσαμε στο φ. 293). Ο χαρακτηρισμός «γενναίοι» δεν είναι διόλου υπερβολικός, καθώς οι περισσότεροι έχουν διωχθεί και φυλακιστεί όχι για τη δράση τους, αλλά μόνο και μόνο για την άποψή τους. Εξάλλου μόλις προχθές ο Ερντογάν επανέλαβε το χαρακτηρισμό «προδότες» και «υποστηρικτές των τρομοκρατών» για τους 1.128 πανεπιστημιακούς που απηύθυναν δημόσια έκκληση υπέρ της επανέναρξης των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ του τουρκικού κράτους και του κουρδικού κινήματος. Η τουρκική «δικαιοσύνη» έσπευσε να διατάξει ανακρίσεις για την «ύποπτη» έκκληση, ενώ ο αρχιμαφιόζος Σεντάτ Πεκέρ, εκλεκτός υποστηρικτής του κυβερνητικού κόμματος ΑΚΡ, απείλησε τους πανεπιστημιακούς ότι «θα χύσουμε το αίμα σας ώσπου να είναι αρκετό για να κολυμπήσουμε μέσα σ’ αυτό»… Παρά τον σκοτεινιασμένο ορίζοντα, η Σιμπέλ Οζμπουντούν και ο Τεμέλ Ντεμιρέρ δεν μασούν τα λόγια τους: Καταδικάζουν την κρατική τρομοκρατία και τις νεο-οθωμανικές βλέψεις του καθεστώτος Ερντογάν, εκφράζονται υπέρ του δίκαιου αγώνα των Κούρδων και περιγελούν την υποκρισία των Δυτικών.
Σιμπέλ Οζμπουντούν και Τεμέλ Ντεμιρέρ
«Δεν θα υπάρξει νηνεμία στη γειτονιά μας»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Στέργιο Θεοδωρίδη
Η είσοδος στον νέο χρόνο διέψευσε τις ελπίδες ότι τα πράγματα μπορεί να ηρεμήσουν στην Τουρκία. Αντίθετα, βλέπουμε μια διαρκώς αυξανόμενη έξαρση της βίας. Το ίδιο το κράτος καθημερινά προχωρά σε φόνους αμάχων, σε αποκλεισμούς ολόκληρων πόλεων και χωριών στις νοτιοανατολικές επαρχίες… Τι λέτε για όλα αυτά, και πώς επιδρούν στη συνείδηση των λαών της Τουρκίας;
Ντεμιρέρ: Πράγματι, δεν μπορούμε να περιμένουμε οποιουδήποτε είδους νηνεμία ούτε το 2016 ούτε αργότερα, είτε στην Τουρκία είτε ευρύτερα στη Μέση Ανατολή. Διότι ζούμε στην περίοδο της μεγάλης κρίσης ενός αβίωτου καπιταλισμού και επιπλέον, πιο συγκεκριμένα στην περιοχή μας, επειδή ζούμε το ντε φάκτο τέλος της συμφωνίας Σάικς-Πικό [*]. Είναι περίοδος κοινωνικής αναταραχής ή, αν το δούμε από άλλη σκοπιά, αναδιάρθρωσης του κεφαλαίου – δηλαδή ανακατανομής των στρατηγικών πόρων. Καθώς οι φθαρμένες πλέον μορφές του έθνους-κράτους φτάνουν στα φυσικά τους όρια σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης αγριότητας, ο καπιταλισμός καταφεύγει πάλι στην τελική εναλλακτική του: τη γυμνή βία, την κυριαρχία του τρόμου.
Οζμπουντούν: Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στις κουρδικές επαρχίες της Τουρκίας, αυτές που αποκαλείτε «νοτιοανατολικές». Οι Κούρδοι παλεύουν για να αναγνωριστούν ως μια ξεχωριστή, αυτόνομη οντότητα, και επιδίδονται σε μια ηρωική αντίσταση ενάντια σε ένα κράτος που έχει κινητοποιήσει μια τεράστια πολεμική μηχανή για να τους λυγίσει. Ο τρόμος των από πάνω επιχειρεί να σβήσει τις διεκδικήσεις των Κούρδων για ελευθερία και ισότητα, με μεθόδους που θυμίζουν πολύ αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στη Σρι Λάνκα για την εξόντωση των Ταμίλ…
Ντεμιρέρ: Όσον αφορά την επίδραση αυτής της κατάστασης, προκαλεί πόλωση και διάσπαση της κοινωνικής δομής. Αυτό το φαινόμενο ενισχύεται από την τύφλωση που επιφέρουν τα κατεστημένα ΜΜΕ, τα οποία στη μεγάλη πλειοψηφία τους ελέγχονται από την κλίκα του Ερντογάν και έχουν μετατραπεί σε έναν υπερμεγέθη μηχανισμό παραγωγής ψεύδους και διαστρέβλωσης. Φυσικά οι αριστεροί κάνουν ό,τι μπορούν για να σταθούν αλληλέγγυοι με τους Κούρδους στις μεγάλες πόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη, η Άγκυρα και η Σμύρνη. Αλλά αυτό δεν αρκεί για να ανακοπεί το ρεύμα της επίθεσης…
Πόσο επηρεάζει η έξαρση της κρατικής βίας και τρομοκρατίας τον προσανατολισμό του φιλοκουρδικού κόμματος HDP;
Ντεμιρέρ: Όταν κλασικοί φιλελεύθεροι στοχαστές όπως ο Βέμπερ ορίζουν το κράτος ως οργάνωση του μονοπώλιου της φυσικής βίας, υπογραμμίζουν μια πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούμε σήμερα. Αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία παραβιάζουν ανοιχτά τους ίδιους τους νόμους τους και καταφεύγουν σε ανοιχτή τρομοκρατία ενάντια στο λαό. Και μοιράζουν… γενναιόδωρα ένα μεγάλο μέρος αυτής της κρατικής τρομοκρατίας στο Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), ένα ετερογενές λαϊκό κόμμα. Γίνεται πια φανερό ότι δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής αυτού του κόμματος από την κυρίαρχη καταπίεση. Ακόμη κι ο συμπρόεδρός του, ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, μοιάζει πλέον να το κατανοεί. Στις 24 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί το Συνέδριο του HDP, και τότε θα δούμε πώς επιλέγει να αντιδράσει σε αυτές τις τεράστιες πιέσεις.
Υπάρχουν μηνύματα καταδίκης αυτής της κατάστασης από το εξωτερικό;
Οζμπουντούν: Στον ισπανικό Εμφύλιο οι δημοκράτες μαχητές χρησιμοποιούσαν συχνά μια φράση που έμεινε στην ιστορία: «Από τους εχθρούς μας ξέρουμε να φυλαγόμαστε – Ο Θεός να μας φυλάει από τους φίλους μας!» Νομίζω ότι αυτό το ρητό αποδίδει σωστά την κατάστασή μας… Επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας μια πληροφορία που δημοσιεύεται στα σημερινά ΜΜΕ: «Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απέρριψε την αίτηση λήξης της κατάστασης πολιορκίας που έχει επιβληθεί στην περιφέρεια Τζίζρε και στην περιφέρεια Σουρ». Μπορείτε να το διαβάσετε μεταξύ άλλων στη σημερινή Χουριέτ…
Μετά την κατάρριψη του ρώσικου μαχητικού αεροσκάφους και τις αποκαλύψεις για τις σχέσεις του καθεστώτος Ερντογάν με το Ισλαμικό Κράτος (παράνομο εμπόριο πετρελαίου κ.λπ.), η θέση του καθεστώτος της Άγκυρας φαινόταν αποδυναμωμένη. Προχωρά όμως σε μια μεγάλης κλίμακας επίθεση ενάντια στον κουρδικό λαό. Ποια είναι η στάση των Δυτικών και ποιο πιστεύετε είναι το βαθύτερο σχέδιο της τουρκικής κυβέρνησης;
Ντεμιρέρ: Το καθεστώς Ερντογάν (ή μήπως θα έπρεπε να λέμε «δικτατορία»;) με τις υπο-ιμπεριαλιστικές και νεο-οθωμανικές φιλοδοξίες του, να ανακαταλάβει δηλαδή το «ζωτικό χώρο» που είχε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, εδραίωσε μια ορισμένη κοινωνική υποστήριξη ακριβώς χάρη στην κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Με μια τέτοια «ισχυρή» λαϊκή στήριξη και με τη συνδρομή της τεράστιας προπαγανδιστικής μηχανής, το καθεστώς εργάζεται για να εξαπλώσει τη βάση του εξισλαμισμού της κοινωνίας. Γι’ αυτό χρησιμοποιεί τη δημαγωγική ρητορική «Μία Χώρα – Ένα Κράτος – Μία Σημαία», ενώ ταυτόχρονα φιμώνει και αποσιωπά το Κουρδικό ζήτημα.
Οζμπουντούν: Μολονότι θα πρέπει να αποφεύγουμε τις γενικεύσεις, μπορούμε να πούμε ότι οι «Δυτικοί» καταπιεστές προσπαθούν, παρ’ όλο που έχουν ορισμένες επιφυλάξεις, να διατηρούν καλές σχέσεις με τον Ερντογάν. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς διότι, πέρα από τα οικονομικά και εμπορικά συμφέροντά τους, οι Δυτικοί χρειάζονται όλα όσα μπορεί να συνεισφέρει η Τουρκία στην «αναδιαμόρφωση» της Συρίας και της Μέσης Ανατολής, καθώς και στον έλεγχο του τεράστιου προσφυγικού κύματος που προκλήθηκε από τον συριακό εμφύλιο πόλεμο κι από τη γενικότερη αναταραχή στη Μέση Ανατολή. Αυτό φυσικά ισχύει για όσο καιρό η Τουρκία εμφανίζεται πρόθυμη να στηρίξει αυτές τις ανάγκες της Δύσης.
Κατά τα άλλα, οι καταπιεσμένοι της Δύσης είναι πάντα τα αδέρφια μας, και ξέρουμε ότι κάτι προσπαθούν να κάνουν για να μας βοηθήσουν. Είναι φυσικά δική τους δουλειά ο απολογισμός της έκτασης της αλληλεγγύης τους. Εμείς πάντα πιστεύαμε, κι εξακολουθούμε να πιστεύουμε, ότι η αλληλεγγύη είναι η τρυφερότητα των καταπιεσμένων…
Ντεμιρέρ: Κι όσον αφορά την ερώτηση για τα «βαθύτερα σχέδια» της τουρκικής κυβέρνησης… τι άλλο εκτός από σαφής εκδήλωση των «βαθύτερων σχεδίων» της είναι τα βήματα του καθεστώτος Ερντογάν από τον αυταρχισμό προς τον ολοκληρωτισμό; Νομίζω ότι ο προσανατολισμός είναι πασιφανής!
[*] ΣτΜ: Μυστική συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας (1916) που διαμόρφωσε το χάρτη της Μέσης Ανατολής, μοιράζοντας μεταξύ τους τα αραβικά εδάφη τής υπό κατάρρευση Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέσω της δημιουργίας κρατών-προτεκτοράτων (Συρία, Λίβανος κ.λπ.).
