Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Οι υγειονομικές υπηρεσίες έχουν ξεκινήσει μια «αποτίμηση του κινδύνου» για τη δημόσια υγεία, αφότου ένα από τα εμπόλεμα μέρη στο Σουδάν κατέλαβε ένα εργαστήριο, στο Χαρτούμ, όπου φυλάσσονταν δείγματα παθογόνων οργανισμών, όπως ιοί της γρίπης και της χολέρας, ανέφερε χθες ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
«Η ομάδα που βρίσκεται επί τόπου, καθώς και οι ομάδες διαχείρισης του βιολογικού κινδύνου και βιοασφάλειας, προχωρούν σε μια αποτίμηση του κινδύνου» είπε ο Δρ Μάικλ Ράιαν, ο επικεφαλής του Προγράμματος Διαχείρισης των Επειγουσών Υγειονομικών Καταστάσεων.
«Οι τεχνικοί δεν έχουν πλέον πρόσβαση στο εργαστήριο, κάτι που σημαίνει ότι το εργαστήριο δεν είναι σε θέση να λειτουργεί ως διαγνωστικό κέντρο και κέντρο αναφοράς. Φοβόμαστε επίσης μήπως τα άτομα που κατέλαβαν το εργαστήριο εκτεθούν κατά λάθος σε παθογόνους οργανισμούς που φυλάσσονται εκεί», είπε από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού, Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.
Αρχικά έγινε γνωστό ότι στο εργαστήριο υπήρχαν δείγματα ιών της γρίπης, της χολέρας και της πολιομυελίτιδας. Σήμερα, ο Δρ Ολιβιέ λε Πουλέν, είπε ότι φυλάσσονταν επίσης δείγματα του SARS-CoV-2 (του κορονοϊού που προκαλεί την Covid-19) και της πολυανθεκτικής φυματίωσης.
Ο Δρ.Τέντρος είπε ότι ο ΠΟΥ αναμένει «πολλούς ακόμη» θανάτους στο Σουδάν λόγω ασθενειών αλλά και επειδή παρατηρείται έλλειψη επαρκών υγειονομικών υπηρεσιών..
«Εκτός από τους θανάτους και τους τραυματισμούς στις μάχες, ο ΠΟΥ αναμένει ότι θα υπάρξουν πολλοί ακόμη θάνατοι από επιδημίες, επειδή δεν υπάρχει πρόσβαση σε τρόφιμα και νερό, επειδή υπολειτουργούν οι βασικές υγειονομικές υπηρεσίες», προειδοποίησε ο Τέντρος.
Στο Χαρτούμ λειτουργεί μόνο το 16% των υπηρεσιών υγείας, πρόσθεσε. «Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι το ένα τέταρτο των ζωών που χάθηκαν μέχρι τώρα θα είχαν σωθεί αν υπήρχε πρόσβαση σε μέσα για τον έλεγχο της αιμορραγίας. Όμως οι γιατροί, οι νοσηλευτές, το παραϊατρικό προσωπικό, αδυνατούν να φτάσουν στους τραυματισμένους πολίτες και οι άμαχοι δεν έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες».
Ελληνικής έμπνευσης δορυφόρος
Την κρίσιμη, αλλά πολύ λίγο εξερευνημένη περιοχή ανάμεσα στην ατμόσφαιρα της Γης και το Διάστημα φιλοδοξεί να μελετήσει μια διαστημική αποστολή, την οποία αναπτύσσει ερευνητική ομάδα 20 ιδρυμάτων από όλο τον κόσμο, με επικεφαλής το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Πρόκειται για την αποστολή «Daedalus» (Δαίδαλος), που έχει ως στόχο να πραγματοποιήσει επιτόπιες μετρήσεις της πυκνότητας και της θερμοκρασίας του πλάσματος, του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου, των ουδέτερων ανέμων, της ολίσθησης ιόντων, καθώς και της σύστασης, της πυκνότητας και της θερμοκρασίας των ουδέτερων και των φορτισμένων στοιχείων στην περιοχή της Κατώτερης Θερμόσφαιρας και Ιονόσφαιρας (LTI).
Η περιοχή αυτή, σε υψόμετρο από 100 έως 200 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης, είναι η βασική μεταβατική περιοχή από την ατμόσφαιρα της Γης στο Διάστημα, όπου συνυπάρχουν τα ουδέτερα στοιχεία της ατμόσφαιρας και τα φορτισμένα στοιχεία του διαστημικού πλάσματος. Εδώ, γίνεται η σύνδεση της μαγνητόσφαιρας της Γης με την ανώτερη ατμόσφαιρα και την ιονόσφαιρα δημιουργώντας ένα γιγαντιαίο ηλεκτρικό κύκλωμα: τεράστια ηλεκτρικά ρεύματα ρέουν κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών της Γης και «κλείνουν» ένα ηλεκτρικό κύκλωμα σε ψηλά γεωγραφικά πλάτη διαμέσου της ιονόσφαιρας, ενώ η ουδέτερη ατμόσφαιρα δρα ως «ηλεκτρική αντίσταση» αυτού του κυκλώματος, με αποτέλεσμα την ωμική θέρμανση της περιοχής (γνωστή και ως θέρμανση Joule).Ταυτόχρονα, τα φορτισμένα σωματίδια που κινούνται κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών προσπίπτουν και συγκρούονται με τα σωματίδια της ανώτερης ατμόσφαιρας, δημιουργώντας το γνωστό μας Βόρειο Σέλας.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Θεόδωρος Σαρρής, μπορεί να γίνονται πολλές μετρήσεις στην ατμόσφαιρα της Γης από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ατμοσφαιρικά μπαλόνια και άλλα όργανα και στο Διάστημα από δορυφόρους, «ωστόσο σε αυτό το μεσοδιάστημα έχουν γίνει μόνο κάποιες μεμονωμένες μετρήσεις από το έδαφος με μεθόδους τηλεπισκόπησης ή με ατμοσφαιρικές ρουκέτες».
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, «να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των μοντέλων που προσομοιώνουν τη συγκεκριμένη περιοχή» και να περιορίζονται οι τρέχουσες δυνατότητες πρόβλεψης των καιρικών συνθηκών στο Διάστημα, προσθέτει ο ίδιος.
Για την επίλυση όλων των ερωτημάτων που υπάρχουν για το κρίσιμο αυτό μεσοδιάστημα υπάρχει ανάγκη για μετρήσεις σε διαφορετικά ύψη και πολλαπλά σημεία της περιοχής LTI. Στην αποστολή «Δαίδαλος» προτείνεται ένας πολύ πρωτοποριακός τρόπος για να μετρηθεί αυτή η περιοχή, με το δορυφόρο που θα αναπτυχθεί να λειτουργεί «σαν ένα ιπτάμενο εργαστήριο», όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Σαρρής. Ο δορυφόρος θα κατεβαίνει σταδιακά στην περιοχή με τη χρήση προωθητήρων και ταυτόχρονα θα απελευθερώνονται νανοδορυφόροι, που θα φέρουν ελάχιστα όργανα και θα λαμβάνουν επιτόπου επιπλέον μετρήσεις. Μάλιστα, υποσυστήματα και συνιστώσες του δορυφόρου θα μπορούσαν να κατασκευαστούν και εντός της Ελλάδας.
Η αποστολή προτάθηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), στο πλαίσιο πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για το πρόγραμμα παρατήρησης της Γης «10th Earth Explorer». Επιλέχθηκε το 201 8 ως ένα από τα τρία κορυφαία προγράμματα για τα οποία έγινε μελέτη εφικτότητας και στη συνέχεια προκρίθηκε ως ένα από τα δύο επικρατέστερα για υλοποίηση, ωστόσο στο τελευταίο στάδιο κρίθηκε ότι έχει πολλά ρίσκα λόγω της περιοχής, την οποία θέλει να ερευνήσει. Το ενδιαφέρον, όμως, ήταν τόσο μεγάλο, που την πρόταση ανέλαβε να διερευνήσει κοινή επιστημονική επιτροπή της NASA και της ESA.
Σημειώνεται ότι τα πορίσματα και το στάδιο διερεύνησης της παραπάνω επιστημονικής επιτροπής παρουσίασε ο Θεόδωρος Σαρρής στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωφυσικής, της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής συνάντησης για τις επιστήμες του περιβάλλοντος της Γης και του γύρω διαστημικού χώρου, που διεξήχθη στη Βιέννη 24-28 Απριλίου 2023.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Σταθερός κάτοικος των νοσοκομείων
Για «βαρύ αποτύπωμα» της ενδημικότητας του κορονοϊού, κάνει λόγο σε ανάρτησή του ο καθηγητής Επιδημιολογίας, Γκίκας Μαγιορκίνης, παραθέτοντας στοιχεία και τονίζοντας πως «ο ιός είναι πλέον σταθερός κάτοικος των νοσηλευτικών μονάδων».
Σημειώνει μάλιστα πως «αυτό το φαινόμενο είναι μοναδικό στα χρονικά των ιογενών επιδημιών που έχουμε ζήσει. Ο ιός της γρίπης με τον οποίο συγκρίνουμε διαρκώς τον SARS-CoV-2 δεν είναι μόνιμος κάτοικος των νοσηλευτικών μονάδων».
Κατά τον ίδιο «οι ασθενείς που νοσηλεύονται με SARS-CoV-2 (όχι αναγκαστικά εξαιτίας του ιού) είναι σταθερά πάνω από 500» ενώ αν και βρισκόμαστε σε παρατεταμένη περίοδο σχετικά χαμηλής διασποράς «περισσότεροι από 60 ασθενείς νοσηλεύονται διασωληνωμένοι με Covid-19».
Σύμφωνα με τον κ. Μαγιορκίνη, «η ενδημικότητα του ιού, όπως την βιώνουμε σε αυτήν την φάση, έχει το βαρύτερο αποτύπωμα που έχουμε δει σε αναπνευστικό ιό στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αποτύπωμα που δεν φαίνεται να εξαφανίζεται και θα ταλαιπωρεί τις ευάλωτες ομάδες ασθενών που έχουν ανάγκη τα νοσοκομεία».
Αναλυτικά ο κ. Μαγιορκίνης αναφέρει: «Το βαρύ αποτύπωμα της ενδημικότητας της Covid-19: Είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης και αντιμετώπισης της Covid-19 έχουν πλέον περάσει και η νόσος δεν επηρεάζει τον γενικό πληθυσμό, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που ίσχυε τα προηγούμενα 2 χρόνια.
Ωστόσο η ενδημικότητα του ιού, όπως την βιώνουμε σε αυτήν την φάση, έχει το βαρύτερο αποτύπωμα που έχουμε δει σε αναπνευστικό ιό στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αποτύπωμα που δεν φαίνεται να εξαφανίζεται και θα ταλαιπωρεί τις ευάλωτες ομάδες ασθενών που έχουν ανάγκη τα νοσοκομεία.
1) Αυτήν την στιγμή και ενώ βρισκόμαστε σε παρατεταμένη περίοδο σχετικά χαμηλής διασποράς περισσότεροι από 60 ασθενείς νοσηλεύονται διασωληνωμένοι με Covid-19.
2) Οι εισαγωγές ασθενών με SARS-CoV-2 (δηλαδή με τον ιό, και όχι αναγκαστικά εξαιτίας του ιού) είναι σταθερά γύρω στους 100 ενώ οι ασθενείς που νοσηλεύονται με SARS-CoV-2 (όχι αναγκαστικά εξαιτίας του ιού) είναι σταθερά πάνω από 500.
Η οξεία φάση της πανδημίας έχει περάσει κατά πάσα πιθανότητα, αλλά οι προκλήσεις για την αντιμετώπιση του ιού στους ευάλωτους πληθυσμούς παραμένουν και απαιτούν εγρήγορση και εξειδίκευση.
