της Βούλας Τούντα
«Το Highgate είναι ένα πολύ ακριβό ιδιωτικό σχολείο του Λονδίνου, που ιδρύθηκε πριν από πέντε αιώνες. Το 2020 το Highgate αξιολογήθηκε ως το καλύτερο σχολείο της Αγγλίας. Την επόμενη χρονιά, το 2021, έγιναν για το ίδιο σχολείο 257 καταγγελίες για βιασμούς και σεξουαλικές παρενοχλήσεις από τα αγόρια του σχολείου με θύματα τις συμμαθήτριές τους.
Τα πολύ τελευταία χρόνια έγιναν καταγγελίες για βιασμούς και σεξουαλικές παρενοχλήσεις σε δύο ιδιωτικά σχολεία, στα οποία φοιτούν και αριστεύουν τα παιδιά των αρίστων της ελληνικής κοινωνίας και στα οποία η επιλογή των εκπαιδευτικών περνάει από λεπτό κόσκινο. Στο πιο διάσημο από αυτά τα σχολεία οι εκπαιδευτικοί επιλέγονται κατόπιν δοκιμαστικής διδασκαλίας ενώπιον επιτροπής…»
Γ. Θαλάσσης (από κείμενο στο διαδίκτυο)
Είναι επίσης γνωστό, πως στην Αγγλία, όπου η θατσερικής έμπνευσης αξιολόγηση σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών εφαρμόζεται για πολλά χρόνια, οι εκπαιδευτικοί παραιτούνται μαζικά, μην αντέχοντας την πίεση, τον ασφυκτικό έλεγχο και την ατελείωτη γραφειοκρατία. Ποιος διδάσκει λοιπόν; Ο καθένας, κυριολεκτικά, παρακολουθώντας ένα σεμινάριο! Αφού το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βρίσκεται σε πολύ μεγάλη κρίση.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου η αξιολόγηση που θέλει να επιβάλλει η Κεραμέως στη χώρα μας, βρίσκεται σε ισχύ, οι εκπαιδευτικοί, εδώ και μήνες, βρίσκονται σε μεγάλες κινητοποιήσεις, απεργίες, διαδηλώσεις. Στην Πορτογαλία, που πάνω από 150.000 εκπαιδευτικοί βρέθηκαν στους δρόμους, καταγγέλλουν ότι στην ατομική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, κατατάσσονται στις χαμηλότερες βαθμίδες, «μη ικανοποιητικός» ή «ικανοποιητικός», προκειμένου να μειωθούν οι μισθοί που συνδέονται άμεσα με την ατομική αξιολόγηση. Ακόμα και εκείνοι που αξιολογήθηκαν ως «πολύ καλοί», πέρασαν από ένα δεύτερο κόσκινο, για να καταταγούν, τελικά, στις δυο τελευταίες κατηγορίες.
Η Κα ΚΕΡΑΜΕΩΣ φέρνει για πρώτη φορά την αυτοαξιολόγηση/αξιολόγηση της σχολικής μονάδας στη διάρκεια της πανδημίας, με τα σχολεία κλειστά, σε ένα από τα μεγαλύτερα λοκ ντάουν παγκοσμίως. Σε μια, κατ’ αρχήν, προσπάθεια να χρεώσει τη χρόνια εγκατάλειψη του εκπαιδευτικού συστήματος, των σχολείων, των προγραμμάτων σπουδών, της υποχρηματοδότησης και της κάθε είδους παθογένειας, στις πλάτες των εκπαιδευτικών. Περαιτέρω, βέβαια, να παραδώσει τα σχολεία στην ελεύθερη αγορά, στους χορηγούς, στην ιδιωτικοποίηση, στο κέρδος, φροντίζοντας παράλληλα το σχολείο να λειτουργεί, από πολύ νωρίς, σαν ο κρίσιμος παράγοντας που θα εμποδίζει την κοινωνική κινητικότητα, θέτοντας ταξικά στεγανά και βάζοντας κόφτες, που μέσα σε ένα γενικότερα πολύ ακριβό κόστος ζωής, θα καθιστούν το μορφωτικό αγαθό πανάκριβο, απρόσιτο για τους πολλούς.
Στην αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, στην οποία περιλαμβάνεται αξιολόγηση απ’ τους εκπαιδευτικούς (αυτοαξιολόγηση) και ένα σύστημα εξωτερικής αξιολόγησης, έχει αφαιρεθεί ο δείκτης που αξιολογούσε το κτιριακό. Ο οποίος υπήρχε στην αξιολόγηση επί κυβέρνησης Σαμαρά. Τι γίνεται, λοιπόν, με το κτιριακό, το οποίο ως τώρα είναι στις αρμοδιότητες των δήμων; Ο διευθυντής/μάνατζερ του σχολείου, αξιολογείται και από την ικανότητά του να βρίσκει χορηγούς που θα συντηρούν το σχολείο του ή θα καλύπτουν τα λειτουργικά του έξοδα, αφού το κράτος σταδιακά αποσύρει τη χρηματοδότηση, ενώ επιχορήγηση προβλέπεται μόνο για τα σχολεία που αξιολογούνται υψηλά στην κλίμακα. Αντιστρόφως ανάλογα, δηλαδή, με τις ανάγκες των σχολείων. Ο χορηγός, απ’ την άλλη, που θα το βλέπει σαν επένδυση, θα έχει τις αξιώσεις και τις απαιτήσεις του και χωρίς αμφιβολία, θα παρεμβαίνει στο πρόγραμμα σπουδών του σχολείου, αξιώνοντας, φυσικά, να βλέπει το λογότυπό του σε περίοπτη θέση. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος, ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση, οι χορηγοί θα προτιμούν τα σχολεία που «αριστεύουν».
Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης/αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας, αναρτώνται σε δημόσια θέα, στην ιστοσελίδα της αρμόδιας Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. Μετά από τόνους γραφειοκρατία, συμπλήρωση σε κουτάκια, εκθέσεις άνευ νοήματος, έναν απίστευτο φόρτο γραφειοκρατικής δουλειάς για τους εκπαιδευτικούς, άσχετης με το εκπαιδευτικό τους έργο. Θα δούμε παρακάτω το γιατί.
Η σχολική μονάδα αξιολογείται επιπλέον και από τις επιδόσεις των μαθητών της. Οι εξετάσεις τύπου PISA που διεξήχθησαν πιλοτικά το προηγούμενο σχ. έτος, γενικεύονται από φέτος. Οι μαθητές της Στ΄ Δημοτικού και Γ΄ Γυμνασίου θα εξετάζονται πανελλαδικά στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά, σε θέματα που αντλούνται από Τράπεζα Θεμάτων, διαθέσιμη κατά ένα μέρος στους εκπαιδευτικούς. Προφανώς, όταν ο εκπαιδευτικός γνωρίζει ότι το σχολείο του θα εξεταστεί και θα καταταχθεί απ’ αυτό, θα ρίξει όλη τη βαρύτητα στα συγκεκριμένα μαθήματα. Πόσο πιστεύετε ότι θα ασχοληθεί με μαθήματα όπως η Γεωγραφία, η Ιστορία, η Φυσική, η Αγωγή του Πολίτη, οι τέχνες; Πόσο θα εφαρμόσει τις παιδαγωγικές μεθόδους του, τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, τις καινοτόμες δράσεις που εφάρμοζε ως τώρα;
Προωθείται η βίαιη προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ανάγκες του κεφαλαίου και της επιχειρηματικότητας, όπως αποτυπώνεται στις εκθέσεις του ΟΟΣΑ και πρόσφατα στη χώρα μας, στην έκθεση Πισσαρίδη (ακόμα πιο δυσοίωνη). Όπου γίνεται λόγος, όχι για γνώσεις, αλλά για δεξιότητες που θα εξασφαλίζουν ευελιξία στην αλλαγή εργασιακού αντικειμένου πολλές φορές στη διάρκεια ενός εργασιακού βίου
Η ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ της σχολικής μονάδας και τα αποτελέσματα από τις εξετάσεις pisa, θα δίνουν, λέει η κα Κεραμέως, τη δυνατότητα στο γονέα να επιλέγει το σχολείο του παιδιού του.
Ο γνωστός Πορτοσάλτε, θερμός θιασώτης της αξιολόγησης Κεραμέως, υποστήριζε με ζέση, ότι θέλει και έχει δικαίωμα να διαλέγει το σχολείο του παιδιού του. Η Κεραμέως, έφτιαξε για τον Πορτοσάλτε και τους ομοϊδεάτες του, σε πρώτη φάση, πρότυπα σχολεία σε κάποιες περιοχές, όπου οι μαθητές εισάγονται με εξετάσεις. Το σχολείο της γειτονιάς όπως το γνωρίζαμε, με τα γεωγραφικά του σύνορα, καταργείται. Ο γονέας «επιλέγει» το σχολείο φοίτησης του παιδιού του. Πόσο ισχύει όμως αυτό; Έως καθόλου! Ο γονέας θα έχει ένα voucher και βάζοντας και το χέρι στην τσέπη, θα προσπαθεί να βρει σχολείο. Το οποίο σχολείο, εννοείται, είναι αυτό που θα επιλέγει! Θα επιλέγει τους μαθητές με τις καλύτερες επιδόσεις, προκειμένου να ανεβάσει ή να διατηρήσει το επίπεδο της κατάταξής του. Για τον μαθητή με τις μαθησιακές δυσκολίες, τις αναπηρίες, το μετανάστη, τον φτωχό, με το χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό status, οι επιλογές περιορίζονται δραματικά. Προφανώς, γι’ αυτούς, υπάρχει το υποβαθμισμένο σχολείο, το υποχρηματοδοτούμενο, το κτιριακά ακατάλληλο, το γκετοποιημένο σχολείο, όπως είδαμε πρόσφατα και στο επιμορφωτικό υλικό του ΙΕΠ, όπου γίνεται λόγος για στιγματισμένα σχολεία, στιγματισμένους και προβληματικούς μαθητές και στιγματισμένους καταυλισμούς….
Στην επιβολή της αυτοαξιολόγησης/αξιολόγησης της σχολικής μονάδας η Κεραμέως βρήκε τοίχο. Οι εκπαιδευτικοί, με συντριπτικά ποσοστά, αντιστάθηκαν στο κατηγοριοποιημένο σχολείο, στο σχολείο της αγοράς και των χορηγών, στο σχολείο των διακρίσεων.
Επανέρχεται σύντομα , λοιπόν, η υπουργός με νέα υπουργική απόφαση που ορίζει ότι εκτός απ’ τον διευθυντή, που έτσι κι αλλιώς, έχει αυξημένες αρμοδιότητες, καταργώντας επί της ουσίας τον Σύλλογο Διδασκόντων ως κυρίαρχο όργανο του σχολείου, η συλλογικότητα και η δημοκρατία εντός του σχολείου θα πρέπει να πληγεί κι άλλο, ορίζοντας ως μέντορες για τους νεότερους εκπαιδευτικούς κάποιους παλαιότερους, καθώς και ενδοσχολικούς συντονιστές (συντονιστές τάξεων και συντονιστές γνωστικών πεδίων). Επιπλέον ορίζει και τη δημιουργία εκπαιδευτικών ομίλων, που θα λειτουργούν τα απογεύματα, εκτός εργασιακού ωραρίου. Το σχολείο, με τη λογική Κεραμέως, μετατρέπεται σε ένα ανταγωνιστικό πεδίο, όπου ο ένας ελέγχει και πατρονάρει τον άλλον, δυναμιτίζοντας το κλίμα της συναδελφικότητας και της δημοκρατικής και ισότιμης συνεργασίας. Για όλες αυτές τις επιπλέον αρμοδιότητες μάλιστα και τις άσχετες με το εκπαιδευτικό έργο ευθύνες, πριμοδοτεί τους εκπαιδευτικούς με μόρια για τη μελλοντική βαθμολογική τους εξέλιξη.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ του 2023 και ενώ τίποτα απ’ τα παραπάνω δεν έχει ευοδωθεί, ειδικά στην Πρωτοβάθμια, που τα ποσοστά απεργίας-αποχής απ’ τα παραπάνω έργα ξεπερνούν το 85%, ανακοινώνεται η οριζόντια ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Ο τρόπος που επιχειρείται να περάσει, ύπουλος και εκβιαστικός. Στοχεύοντας στους νεότερους συναδέλφους, στους πιο ευάλωτους, τους οποίους επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν σαν την Κερκόπορτα από την οποία θα περάσουν την «αξιολόγηση». Όσοι διορίστηκαν το 2020, μονιμοποιούνται αυτοδίκαια μετά το πέρας δύο χρόνων, δηλ. το 2022, όπως προβλέπεται από το νόμο. Από κάποιες διευθύνσεις έχουν ήδη σταλεί οι μονιμοποιήσεις και τότε το υπουργείο κάνει το εξής πρωτάκουστο, που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ: Ανακαλεί τις μονιμοποιήσεις, θέτοντας ως όρο να προηγηθεί η ατομική αξιολόγηση των διορισθέντων! Οι άνθρωποι αυτοί έχουν δουλέψει ως αναπληρωτές, κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, κάποιοι για 15 και παραπάνω χρόνια, στις εσχατιές και στα πιο δυσπρόσιτα μέρη της Ελλάδας, έχουν πεινάσει και έχουν κοιμηθεί στα αυτοκίνητά τους, έχουν αποχωριστεί τις οικογένειές τους και όλα αυτά για μισθούς εξευτελιστικούς, προκειμένου να συγκεντρώσουν μόρια για το διορισμό τους.
Τους υποχρεώνει δε η υπουργός, να παρακολουθήσουν σεμινάριο «εισαγωγικής επιμόρφωσης», μετά από 10-15 χρόνια υπηρεσίας. Μαύρο χιούμορ; Και μάλιστα, κατά τη διάρκεια των επίσημων αργιών και των Σαββατοκύριακων, εκτός δηλ. εργασιακού ωραρίου. Εκτός απ’ τους εξευτελιστικούς μισθούς, μιλάμε για απαλλοτρίωση του ελεύθερου χρόνου τους. Πρόκειται, μάλιστα, για την πιο μορφωμένη γενιά εκπαιδευτικών, με μεταπτυχιακά, διδακτορικά και ξένες γλώσσες, αφού με το γνωστό προσοντολόγιο Γαβρόγλου, πριμοδοτείται ατελείωτα η σεσημασμένη φάμπρικα των μεταπτυχιακών. Θεωρώντας τους τότε κατάλληλους να διδάξουν, τώρα όμως όχι! Σενάρια από τις ζητούμενες εργασίες που έχουν διαρρεύσει μέχρι στιγμής στα ηλεκτρονικά μέσα, στιγματίζουν κοινωνικές ομάδες και μαθητές, χαρακτηρίζοντάς τους, στοχοποιώντας Ρομά, μετανάστες και πολιτικούς χώρους. Ο εκπαιδευτικός μέσα απ’ αυτές τις εργασίες καλείται να προτείνει τρόπους για να απαλλαγεί το σχολείο απ’ το «στίγμα» και να το επαναφέρει σε συγκεκριμένο χρόνο στην κανονικότητα! Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι το ευτελές υλικό της επιμόρφωσης είναι περασμένων δεκαετιών, παρωχημένο, κατεβασμένο από ελεύθερα στο internet εγχειρίδια και μεταφρασμένο στο google translator, με εξωφρενικά λάθη που ξεπερνούν κατά πολύ το σκόιλ ελικικού. Με αυτό το υλικό και χωρίς ίχνος ντροπής, επιχειρεί το ΙΕΠ να επιμορφώσει τους εκπ/κούς.
Για την περίφημη ατομική αξιολόγηση, για την οποία διατείνονται ότι θα είναι βελτιωτική και όχι τιμωρητική, ισχύουν πάνω κάτω τα εξής: Σχολικός σύμβουλος σε δύο διδακτικές ώρες (90’), καλείται να αξιολογήσει τον εκπ/κό σε 63 σημεία!!! Κατατάσσονται οι εκπ/κοί σε τετράβαθμη κλίμακα με το χαρακτηρισμό: 1. μη ικανοποιητικός,2. ικανοποιητικός, 3.πολύ καλός,4. εξαιρετικός. Σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι οι μισοί περίπου εκπ/κοί κατατάσσονται στη βαθμίδα «μη ικανοποιητικός», υποχρεώνονται να παρακολουθήσουν «βελτιωτικά» σεμινάρια, καθηλώνονται βαθμολογικά και κυρίως μισθολογικά. Ενώ είναι βέβαιο ότι θα γίνουν απολύσεις και έτσι θα ξεφορτωθούν αυτούς που τους είναι αγκάθι π.χ. τους συνδικαλιστές του κλάδου και όσους δεν συμμορφώνονται και δεν πειθαρχούν.
Το σχήμα της βάσης (μη ικανοποιητικός) του παρακάτω διαγράμματος έχει εμβαδό 43,75 και δίνεται ως οδηγός στους αξιολογητές από το ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής).
Το «κακό» αυτό σχήμα, η πυραμίδα, διαψεύδει το κειμενάκι που τη συνοδεύει.
Σ΄ αυτή τη διαδικασία βαθμολόγησης του έργου του εκπαιδευτικού μέσα στο σχολείο, αυξημένες αρμοδιότητες θα έχει και ο διευθυντής. Προβλέπεται δε και ο «Ηλεκτρονικός φάκελος του εκπαιδευτικού», στον οποίο καταχωρούνται στοιχεία άσκησης του εκπαιδευτικού και διδακτικού του έργου, πτυχία, σεμινάρια, μεταπτυχιακά, ευρωπαϊκά προγράμματα, εκθέσεις και ποιος ξέρει τι άλλο, ενώ καλείται ο εκπαιδευτικός να τον ανοίξει μόνος του αρχικά και να αυτοφακελωθεί. Πρόκειται για πολύτιμο χρόνο ο οποίος αφαιρείται από αυτόν που διαθέτει για το εκπαιδευτικό του έργο.
Η διαδικασία αυτή υλοποιείται με κονδύλια ΕΣΠΑ, τα οποία δίνονται από την Ευρώπη για τις πραγματικές ανάγκες των σχολείων, συμπεριλαμβανομένου και του κτιριακού, ενώ στη χώρα μας μεταφράζονται σε μισθούς αρμοδίων, καθηγητών που εισηγούνται, στελεχών και αξιολογητών.
Θα πρέπει δε να τονιστεί εδώ, ότι ουδέποτε υπήρξε διάλογος με τους εκπροσώπους των εκπαιδευτικών για το θέμα. Όσες φορές ζητήθηκε απ’ την υπουργό, αρνήθηκε.
Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ της χουντικής περιόδου και της μεταχουντικής δεξιάς ωχριά, μπορεί να πει κανείς, μπροστά σ΄ αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο ελέγχου και χειραγώγησης.
Επιχειρήθηκε μια πολύ αδρή περιγραφή της «αξιολόγησης», στην πραγματικότητα είναι μια πολύ πιο περίπλοκη διαδικασία, με έμφαση στο σχολαστικισμό, που καμία σχέση δεν έχει με την παιδαγωγική διάσταση της εκπαίδευσης, την ελευθερία μέσα στην οποία ζει και αναπνέει, τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά, τις ιδιαίτερες συνθήκες μέσα στις οποίες κάθε φορά αναπτύσσεται και ξεδιπλώνεται. Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται στους «ανεπαρκείς εκπαιδευτικούς», αφήνοντας στο απυρόβλητο την κρατική εκπαιδευτική πολιτική, ενώ συσκοτίζονται οι κοινωνικοοικονομικές διαφορές που αντανακλώνται στην εκπαίδευση.
Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια βίαιη προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ανάγκες του κεφαλαίου και της επιχειρηματικότητας, όπως αποτυπώνεται στις εκθέσεις του ΟΟΣΑ και πρόσφατα στη χώρα μας, στην έκθεση Πισσαρίδη (ακόμα πιο δυσοίωνη). Όπου γίνεται λόγος, όχι για γνώσεις, αλλά για δεξιότητες που θα εξασφαλίζουν ευελιξία στην αλλαγή εργασιακού αντικειμένου πολλές φορές στη διάρκεια ενός εργασιακού βίου.
Ίσως έτσι αποκτούν νόημα ο αποκλεισμός 40.000 μαθητών από την πρόσβασή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και τα όσα ακούσαμε δια στόματος πρωθυπουργού για το επαγγελματικό μέλλον του παιδιού του ψυκτικού από το Περιστέρι.
