Ο κύκλος έκλεισε, επάνοδος του ενδιαφέροντος για τα εθνικά θέματα
Είναι αλήθεια ότι η απάθεια για τα εθνικά θέματα καλλιεργήθηκε, ο συσκοτισμός για τις εξελίξεις στην εξωτερική πολιτική μεθοδεύτηκε συντεταγμένα από τις συστημικές δυνάμεις, τους διανοουμένους τους, τα ΜΜΕ. Για είκοσι χρόνια οι εξελίξεις στο Αιγαίο περνούσαν απαρατήρητες, συγκαλυμμένες, στο ημίφως της επικαιρότητας. Βασικός μοχλός αυτής της πρακτικής είναι ο Γ. Παπανδρέου, που χειρίζεται για χρόνια τα αντίστοιχα θέματα από την εποχή που ήταν υπ. Εξωτερικών της κυβέρνησης Σημίτη.
Ο κύκλος αυτός έκλεισε. Μαζί με την επάνοδο του ενδιαφέροντος για την πολιτική έχουμε και ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στα εθνικά θέματα. Ωστόσο, η πραγματικότητα στο Αιγαίο είναι ζοφερή. Η εθνική κυριαρχία στο ανατολικό Αιγαίο είναι πλέον αποδυναμωμένη. Γεγονός που πιστοποιείται ευθέως από τη στάση του ΝΑΤΟ, από σωρεία διπλωματικών ενεργειών ευρωπαϊκών κρατών, από το γεγονός ότι αναγνωρίζονται σιωπηρά στην πράξη διεκδικήσεις της Τουρκίας, με τρόπο που μπαίνουν σε αμφισβήτηση, όχι μόνο οι γκρίζες ζώνες, αλλά το συνολικό καθεστώς στο Αιγαίο (νησιά, θάλασσα, σύνορα, ζώνες αποκλειστικών δικαιωμάτων).
Τελευταία η επικαιρότητα κατακλύζεται από σενάρια συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στο Αιγαίο. Σενάρια προχωρημένα, σχεδόν τελειωμένα. Ο Νταβούτογλου, οι Τούρκοι επίσημοι, τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης μιλούν για κλεισμένες μπίζνες στο Αιγαίο. Συνεκμετάλλευση άμεση με παράκαμψη των ορίων αλλά και της διαδικασίας καθορισμού των ζωνών εντός των οποίων υπάρχουν κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών. Συνεκμετάλλευση σημαίνει αναγνώριση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας στο μισό Αιγαίο. Οι ΗΠΑ πίσω απ’ όλα αυτά ενορχηστρώνουν τη δέσμευση της ελληνικής πλευράς και προετοιμάζουν τις αμερικάνικες εταιρίες που θα επωφεληθούν. Ο Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ έχοντας επίγνωση ότι προχωρούν σ’ εθνικό ακρωτηριασμό με τις αντίστοιχες πιθανές μελλοντικές συνέπειες για τους ίδιους, δείχνουν αποφασισμένοι. Εκείνο που σταθμίζουν είναι η έκταση των παραχωρήσεων και κυρίως η μεθόδευση. Δηλαδή η οργάνωση της εξαπάτησης, η επιχείρηση αποπροσανατολισμού που θα εξουδετερώσει τις αντιδράσεις.
Βάσιμες πιθανότητες για εκποιήσεις δικαιωμάτων – η ΑΟΖ
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο υπάρχουν βάσιμες πιθανότητες να διεκπεραιωθεί το εθνικό ξεπούλημα, είτε από το ΠΑΣΟΚ, είτε από τους επόμενους, χωρίς καταιγιστικές πολιτικές αντιδράσεις. Οι κρουνοί του πετρελαίου, του αερίου (τις τελευταίες μέρες η Ελλάδα και το Αιγαίο παρουσιάζονται σαν Σαουδική Αραβία, λες και επιπλέουν σε πετρέλαιο) κι ο προεικαζόμενος πλούτος ο οποίος θα εισρεύσει υποτίθεται στα δημόσια ταμεία είναι το μεγάλο δέλεαρ. Η σαστισμένη, έμφοβη μπροστά στην κρίση κοινωνία, όταν της προσφερθεί έστω και ως δόλωμα ένας από μηχανής θεός, κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει.
Η χειραγώγηση θα διευκολυνθεί και από την πολύχρονη απουσία (κατά τον επιεικέστερο χαρακτηρισμό) της Αριστεράς από τα αντίστοιχα θέματα. Μόνο το ΚΚΕ τώρα τελευταία έλυσε τη σιωπή και αναδεικνύει το ζήτημα.
Μέγα εμπόδιο για τα σχέδια συγκυριαρχίας αποτελεί η ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) δηλαδή η πέραν των συνόρων θαλάσσια ζώνη εντός της οποίας τα παράκτια κράτη έχουν αποκλειστικά οικονομικά δικαιώματα, στην επιφάνεια, στη θάλασσα, στο βυθό κ.λπ. Η ΑΟΖ είναι κατοχυρωμένη από το δίκαιο και ενδυναμωμένη από τις διεθνείς πρακτικές όλων των κρατών, δεν αφήνει περιθώρια για παρακάμψεις, εξαγορασμένες γνωμοδοτήσεις και ευνοϊκές ρυθμίσεις υπέρ του ισχυρού.
Ορίζεται με σαφήνεια και τεχνική ευκολία, είναι ενσωματωμένη στο δίκαιο της θάλασσας το οποίο πρέπει να αποδεχτεί η Τουρκία προκειμένου να μπει στην Ε.Ε. και, τέλος, αφορά τα νησιά. Οι ελληνικές κυβερνήσεις πιεσμένες από την Τουρκία αρνούνται χρόνια τώρα οποιαδήποτε αναφορά σε ΑΟΖ. Ο Παπανδρέου έχει δεσμευτεί να λύσει τις ελληνοτουρκικές διαφορές επί τη βάσει της έννοιας της υφαλοκρηπίδας (μόνο η Ελλάδα παραμένει παγκοσμίως προσκολλημένη στην έννοια αυτή που έχει αντικατασταθεί από την ΑΟΖ), όπου η Τουρκία επί 40 χρόνια προσπαθεί να χτίσει ερείσματα.
Ωστόσο, το ζήτημα της ΑΟΖ προέκυψε κυρίως απ’ αλλού. Η πρωτοβουλία της Κύπρου για οριοθέτηση της δικής της ΑΟΖ, η αποκάλυψη ότι έχει προτείνει στην Ελλάδα την από κοινού οριοθέτηση ανέδειξαν το θέμα και δημιούργησαν μια ισχυρή δυναμική στην κοινή γνώμη. Από κοντά και οι ειδικοί αναλυτές, ενίσχυσαν την εικόνα. Τώρα πλέον ο Παπανδρέου για κάθε παράκαμψη θα πρέπει να δώσει εξηγήσεις.
Η επίσκεψη στο Ερζερούμ
Η επίσκεψη στο Ερζερούμ σχετίζεται μ’ όλα αυτά, κατά τρόπο που δεν μας είναι ακριβώς γνωστό, διότι έχει επιβληθεί σιωπή στην ενημέρωση. Ωστόσο, από το Ερζερούμ στέλνεται ένα πανίσχυρο μήνυμα προερχόμενο από το χώρο του συμβολισμού. Η ευτελιστική εικόνα του Έλληνα πρωθυπουργού να επισκέπτεται την Τουρκία, όχι ως αρχηγός κράτους αλλά ως συνδαιτυμόνας, πλήρως ενταγμένος, σε μια εσωτερική διαδικασία της τουρκικής διπλωματίας τα λέει όλα. Είναι η εικόνα που επιβεβαιώνει αφ’ ενός τις μεγαλοκρατικές, βλέψεις του Νταβούτογλου και εφ’ ετέρου το κλίμα αποδοχής του νεοοθωμανισμού που διαμορφώνεται στην Ελλάδα.
