Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Η έκθεση της IQAir αποκαλύπτει ότι μόνο επτά χώρες κατάφεραν να διατηρήσουν ασφαλή επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2023.
Από τους 134 χώρους που μετρήθηκαν, 124 ξεπέρασαν τα όρια των PM2,5, ενός τύπου μικροσκοπικών σωματιδίων που μπορεί να διεισδύσουν στους πνεύμονες και την κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα υγείας. Τα PM2,5 συνδέονται με καρδιολογικές και πνευμονικές παθήσεις, άσθμα, υψηλή αρτηριακή πίεση και άλλες ασθένειες, όπως κατάθλιψη και άγχος, σύμφωνα με το Euronews.
Οι επτά χώρες που πληρούσαν την ασφαλή οδηγία των πέντε μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα (μg/m3) ή λιγότερο ήταν η Αυστραλία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γρενάδα, η Ισλανδία, ο Μαυρίκιος και η Νέα Ζηλανδία.
Σε ασφαλή επίπεδα έπεσαν επίσης το Πουέρτο Ρίκο, οι Βερμούδες και η Γαλλική Πολυνησία.
Χρησιμοποιήθηκε μια χρωματική κλίμακα για να υποδείξει τα επίπεδα ρύπανσης , με πολλές ευρωπαϊκές χώρες να εμπίπτουν στην πράσινη κατηγορία, υποδηλώνοντας επίπεδα έως και διπλάσια του ασφαλούς προτύπου.
Ξεκινώντας από τα λιγότερο μολυσμένα, αυτά περιελάμβαναν τη Σουηδία , την Ιρλανδία, τη Νορβηγία, την Πορτογαλία, το Λιχτενστάιν, τη Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ανδόρα, τη Λετονία, την Ουκρανία, τις Κάτω Χώρες, το Λουξεμβούργο, την Ελβετία, τη Γερμανία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Αυστρία, την Ισπανία και τη Ρωσία.
Οι ευρωπαϊκές πόλεις έχουν παρουσιάσει βελτίωση από την έκθεση του 2022, με το 54 τοις εκατό να ταξινομείται πράσινες το 2023 σε σύγκριση με το 39 τοις εκατό το προηγούμενο έτος.
Στην κίτρινη κατηγορία –που υποδηλώνει επίπεδα ρύπανσης έως και τρεις φορές πάνω από το ασφαλές πρότυπο– οι ευρωπαϊκές χώρες περιλάμβαναν τη Λιθουανία, την Τσεχία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα, τη Σλοβακία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Πολωνία, την Κύπρο, τη Σλοβενία και την Ιταλία.
Στην πορτοκαλί κατηγορία – έως και πέντε φορές πάνω από τα ασφαλή επίπεδα – ήταν η Μολδαβία, η Ρουμανία , η Αλβανία, η Ελλάδα, η Τουρκία, η Σερβία και το Μαυροβούνιο.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σημείωσε μείωση 18 τοις εκατό στα επίπεδα PM2,5 το 2023 σε σύγκριση με το 2022, αλλά παραμένει η πιο μολυσμένη χώρα στην περιοχή, ακολουθούμενη από τη «Βόρεια Μακεδονία» – και οι δύο έπεσαν στην κόκκινη κατηγορία με επίπεδα ρύπανσης πάνω από πέντε φορές ασφαλές πρότυπο.
Το Iğdır στην Τουρκία είναι η πιο μολυσμένη πόλη της Ευρώπης, με επίπεδα PM2,5 πάνω από εννέα φορές τα ασφαλή πρότυπα.
Οι χώρες με τη χειρότερη ποιότητα του αέρα συγκεντρώθηκαν στη Νότια και Κεντρική Ασία, όπου βρίσκονται οι 10 πιο μολυσμένες πόλεις στον κόσμο.
Το Μπαγκλαντές κατέλαβε την αζημίωτη πρώτη θέση, με 79,9 μg/m3 – πάνω από 15 φορές υψηλότερη από την ετήσια κατευθυντήρια γραμμή του ΠΟΥ για τα PM2,5.
Το Πακιστάν ήρθε δεύτερο, με επίπεδα 14 φορές πάνω από τα ασφαλή πρότυπα. Ακολούθησε η Ινδία, με επίπεδα PM2,5 10 φορές πάνω από το όριο. Η χώρα φιλοξενεί επίσης τις τέσσερις πιο μολυσμένες πόλεις στον κόσμο, με το βιομηχανικό Begusarai στα βορειοανατολικά να είναι το χειρότερο.
Για πρώτη φορά στην ιστορία των έξι αναφορών του IQAir, ο Καναδάς ήταν η πιο μολυσμένη χώρα στη Βόρεια Αμερική, όπου βρίσκονται οι 13 πιο μολυσμένες πόλεις της περιοχής.
Βόλτα στο διάστημα μέσω… Μεγάλης Ελλάδας
Η εταιρεία διαστημικού τουρισμού Virgin Galactic του αειθαλούς και αεικίνητου Βρετανού επιχειρηματία Ρίτσαρντ Μπράνσον ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι σχεδιάζει από κοινού με τις ιταλικές αρχές τη συστηματική πραγματοποίηση εμπορικών διαστημικών πτήσεων από την αεροπορική βάση του Γκροτάλιε, στη χερσόνησο του Σαλέντο.
«Εάν οι ειδικοί αποφανθούν ότι το έργο είναι τεχνικά εφικτό, οι πτήσεις της Virgin Galactic από την Ιταλία θα μπορούσαν να ξεκινήσουν στην καλύτερη περίπτωση σε τέσσερα ή πέντε χρόνια», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο Μάικ Μόουζες, υπεύθυνος για τα εμπορικά προγράμματα της εταιρείας του Μπράνσον. «Ο στόχος είναι στη συνέχεια να μπορούμε να πραγματοποιούμε πολλές διαστημικές πτήσεις την εβδομάδα, ανοιχτές σε ιδιώτες πελάτες ή για την πραγματοποίηση επιστημονικών ερευνών», διευκρίνισε.
Σημειωτέον ότι το 2023 στελέχη της Ιταλικής Πολεμικής Αεροπορίας πραγματοποίησαν την πρώτη, διερευνητική εμπορική πτήση με τη Virgin Galactic.
Αυτά τα πολύ ξεχωριστά ταξίδια πραγματοποιούνται με ένα γιγάντιο αεροσκάφος μεταφοράς φορτίων (cargo), το οποίο μόλις φτάσει στο κατάλληλο ύψος απελευθερώνει έναν πύραυλο που μοιάζει με μεγάλο ιδιωτικό τζετ. Στη συνέχεια το τζετ αυτό, στο οποίο επιβαίνουν όσοι έχουν προορισμό το διάστημα, ανεβαίνει σε ύψος άνω των 85 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης, «προσφέροντας στους επιβάτες του λίγα λεπτά έλλειψης βαρύτητας», όπως μεταδίδει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).
Η Virgin Galactic ανέπτυξε την τελευταία διετία μια νέα κατηγορία πιο κερδοφόρων αεροσκαφών. Και είναι πιο κερδοφόρα βέβαια επειδή το κόστος του διαστημικού ταξιδιού αυξήθηκε ήδη από τα 200.000 με 250.000 δολάρια ανά επιβάτη στα 450.000 δολάρια ανά επιβάτη.
Σε ό,τι αφορά τον διαστημικό τουρισμό ή τις πτήσεις στο διάστημα για εμπορικούς σκοπούς ακριβέστερα, έναν επιχειρηματικό κλάδο που ακόμα βρίσκεται στα σπάργανα, η Virgin Galactic ανταγωνίζεται σε αυτόν τον τομέα την Blue Origin του αμερικανού δισεκατομμυριούχου ιδρυτή της εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου Amazon, Τζεφ Μπέζος.
Όλες οι εμπορικές διαστημικές πτήσεις της Blue Origin και της Virgin Galactic αναχωρούν προσώρας από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύντομα όμως όσοι Ευρωπαίοι προτιμήσουν να κάνουν μια βόλτα στο διάστημα από το να αποκτήσουν ένα «διαστημικό» υπερ-αυτοκίνητο του μισού εκατ. ευρώ, θα μπορούν να ταξιδέψουν μέχρι τη γειτονιά μας, στο Γκροτάλιε της Απουλίας στην πάλαι ποτέ Μεγάλη Ελλάδα, πολύ κοντά στον Τάραντα και την Γκαλίπολι και βέβαια κοντά στο Μπάρι και το Μπρίντιζι.
Οι Έλληνες τουρίστες του διαστήματος θα μπορούν να εξυπηρετούνται με τις απευθείας πτήσεις της Aegean από την Αθήνα για το Μπάρι (μιλάμε για απόσταση μιάμισης ώρας) ή ακόμα και με τις ακτοπλοϊκές γραμμές που συνδέουν την Πάτρα και την Ηγουμενίτσα με το Μπάρι και το Μπρίντιζι.
Πηγή: ΟΤ, Αλέξανδρος Καψύλης
Ο «Κόναν το βακτήριο» αντέχει θανάσιμα επίπεδα ραδιενέργειας
Το βακτήριο Deinococcus radiodurans, ή «Δεινόκοκκος ο ραδιοανθεκτικός» ήταν γνωστό ότι προστατεύεται από τη ραδιενεργό ακτινοβολία χάρη σε μια πανίσχυρη αντιοξειδωτική ουσία.
Τώρα, μια νέα αμερικανική μελέτη αποκαλύπτει τον μηχανισμό της δράσης του και ανοίγει το δρόμο για φάρμακα που θα προστατεύουν τους ανθρώπους σε περίπτωση ραδιενεργού διαρροής.
Η μελέτη που δημοσιεύεται στο PNAS αποκαλύπτει ότι το αντιοξειδωτικό του δεινόκοκκου είναι ένα σύμπλεγμα από ιόντα μαγγανίου, φωσφορικά ιόντα και ένα πεπτίδιο, μια κοντή αλυσίδα από αμινοξέα.
Αντλώντας έμπνευση από το Deinococcus radiodurans, οι ερευνητές κατάφεραν μάλιστα να δημιουργήσουν ένα νέο, ισχυρό συνθετικό αντιοξειδωτικό με την ονομασία MDP.
Το MDP, λένε οι ερευνητές, θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για φάρμακα που θα χορηγούνται σε περιπτώσεις πυρηνικού ατυχήματος ή θα προστατεύουν τους αστροναύτες από την κοσμική ακτινοβολία σε μελλοντικές αποστολές μεγάλης διάρκειας.
«Γνωρίζουμε εδώ και καιρό ότι ο συνδυασμός ιόντων μαγγανίου και τα φωσφορικών ιόντων δίνει ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, όμως η ανακάλυψη της μαγικής δύναμης που προσφέρει ένα τρίτο συστατικό είναι σημαντικό επίτευγμα» σχολίασε ο Μπράιαν Χόφμαν του Πανεπιστημίου Northwestern στις ΗΠΑ.
Το 2022, ο Χόφμαν και ο συνάδελφός του Μάικλ Ντέιλι δημοσίευσαν μελέτη που εκτιμούσε ότι μικρόβια με τόση αντοχή στην ακτινοβολία θα μπορούσαν να επιζούν εδώ και εκατομμύρια χρόνια στην επιφάνεια του Άρη.
Προηγούμενες μελέτες διαπίστωναν ότι το Deinococcus radiodurans αντέχει δόσεις ιονίζουσας ακτινοβολίας έως 25.000 grey.
Ωστόσο στη μελέτη του 2022 ο Χόφμαν και ο Ντέιλι έδειξαν ότι, εφόσον αποξηρανθεί και καταψυχθεί, το βακτήριο αντέχει μέχρι 140.000 grey, μια δόση 28.000 μεγαλύτερη από αυτή που θα σκότωνε έναν άνθρωπο.
Παραμένει άγνωστο γιατί το μικρόβιο εξελίχθηκε να αντέχει σε δόσεις ακτινοβολίας που δεν απαντούν πουθενά στη Γη.
