Της Βέρας Δαμόφλη. Στο μυθιστόρημά του Η δίκη ο Φραντς Κάφκα προφητεύει τον κόσμο του ολοκληρωτισμού. Σήμερα η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ θέλει να παραπέμψει σε δίκη όσες χώρες δεν επιδεικνύουν δημοσιονομική πειθαρχία.
Θέλει να τιμωρηθούν και με παραχώρηση κυριαρχικών τους δικαιωμάτων και με επιβολή γκάουλαϊτερ. Ρεβανσισμός του γερμανικού κεφαλαίου σε περίοδο διεθνούς κρίσης του καπιταλισμού; Ό,τι δεν πέτυχε η Γερμανία με δύο πολέμους τον 20ό αιώνα επιχειρεί να το πετύχει σήμερα οικονομικά;
Εύκολα συμπεράσματα θα πει κάποιος. Ας τηρήσουμε τις αναλογίες. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Η άγρια καπιταλιστική επίθεση, όμως, επαναλαμβάνεται. Το ίδιο και ο ζόφος. Το ίδιο και τα ερζάτς. Τα υποκατάστατα, το υποπροϊόντα, τα μεταλλαγμένα, που σύντομα θα σερβίρονται ως τρόφιμα, ως παιδεία, ως πολιτισμός, ως πολιτική, ακόμα και ως ιδέες. Σε παιδιά, νέους, εργαζομένους, ανέργους, ηλικιωμένους που με έκπληξη και αδυναμία ακούν ότι τα δικαιώματα στην εργασία, στη σύνταξη, στην περίθαλψη, στην κατοικία, στην εκπαίδευση, αποτελούν προνόμια μιας Ευρώπης που δεν γίνεται για πάντα να εκμεταλλεύεται τον υπόλοιπο κόσμο κι άρα πρέπει να μειωθούν δραστικά έως και να καταργηθούν.
Μία κοινωνία με τραυματισμένο κοινωνικό ιστό που δέχεται προπαγάνδα αντί για ενημέρωση, που αναλώνεται σε αδιέξοδες αντιπαραθέσεις, τώρα που της τραβήξανε το κόκαλο από το στόμα είναι εύκολο να αρχίσει πάλι να αναζητεί αποδιοπομπαίους τράγους. Και να ποθεί σωτήρες.
Τα κυρίαρχα πρότυπα, ευχαρίστως αποδεκτά από το κομμάτι εκείνο που επένδυσε στο δικομματισμό, υπαγορεύουν ότι ο φτωχός είναι ένας αποτυχημένος και μοιραία οδηγείται στην απομόνωση, στην περιθωριοποίηση, ενίοτε και στην παραβατικότητα.
Το άλλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που έχει αναλύσει το φαινόμενο της φτώχειας και τις αιτίες του καλείται σήμερα να πείσει για την ορθότητα της θεωρίας του και της πολιτικής του. Κι επειδή κριτήριο της αλήθειας είναι η πράξη, μαζί με τις απεργίες και τις διαδηλώσεις, ας θυμηθούμε έννοιες όπως είναι η αλληλεγγύη. Αλλά και το στιχάκι «το ΕΑΜ μας γλίτωσε απ’ την πείνα». Ας θυμηθούμε τα ταμεία αλληλοβοήθειας των συνδικάτων, ας μάθουμε ποιοι απολύθηκαν, ποιοι είναι απλήρωτοι, ποιοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, ποιοι νέοι ετοιμάζονται να μεταναστεύσουν. Ας οργανωθούμε. Με συσσίτια, ιατρική, νομική, εκπαιδευτική βοήθεια. Με ενημέρωση. Με διεκδίκηση π.χ. να διατεθεί έστω μέρος της εκκλησιαστικής περιουσίας για καλλιέργειες κι άλλες παραγωγικές εκμεταλλεύσεις. Ας επιδιώξουμε κάποια, έστω και μικρά αποτελέσματα. Να αρνηθούμε να πληρώσουμε τα χαράτσια. Να βγούμε από το λαγούμι του φόβου και της θλίψης. Ενωμένοι να αρνηθούμε να γίνουμε πειραματόζωα.
Το ξέρουμε ότι οι συνθήκες για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος δεν έχουν ωριμάσει ακόμα. Γνωρίζουμε επίσης ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να έχει ένα διαφορετικό πρότυπο σοσιαλιστικού συστήματος στο μυαλό του. Πριν διαφωνήσουμε ξανά γι’ αυτό, ας συμφωνήσουμε σε μία κοινή Αντίσταση στην πείνα, στην οπισθοδρόμηση, στην υποτέλεια.
Εύκολα συμπεράσματα θα πει κάποιος. Ας τηρήσουμε τις αναλογίες. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Η άγρια καπιταλιστική επίθεση, όμως, επαναλαμβάνεται. Το ίδιο και ο ζόφος. Το ίδιο και τα ερζάτς. Τα υποκατάστατα, το υποπροϊόντα, τα μεταλλαγμένα, που σύντομα θα σερβίρονται ως τρόφιμα, ως παιδεία, ως πολιτισμός, ως πολιτική, ακόμα και ως ιδέες. Σε παιδιά, νέους, εργαζομένους, ανέργους, ηλικιωμένους που με έκπληξη και αδυναμία ακούν ότι τα δικαιώματα στην εργασία, στη σύνταξη, στην περίθαλψη, στην κατοικία, στην εκπαίδευση, αποτελούν προνόμια μιας Ευρώπης που δεν γίνεται για πάντα να εκμεταλλεύεται τον υπόλοιπο κόσμο κι άρα πρέπει να μειωθούν δραστικά έως και να καταργηθούν.
Μία κοινωνία με τραυματισμένο κοινωνικό ιστό που δέχεται προπαγάνδα αντί για ενημέρωση, που αναλώνεται σε αδιέξοδες αντιπαραθέσεις, τώρα που της τραβήξανε το κόκαλο από το στόμα είναι εύκολο να αρχίσει πάλι να αναζητεί αποδιοπομπαίους τράγους. Και να ποθεί σωτήρες.
Τα κυρίαρχα πρότυπα, ευχαρίστως αποδεκτά από το κομμάτι εκείνο που επένδυσε στο δικομματισμό, υπαγορεύουν ότι ο φτωχός είναι ένας αποτυχημένος και μοιραία οδηγείται στην απομόνωση, στην περιθωριοποίηση, ενίοτε και στην παραβατικότητα.
Το άλλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που έχει αναλύσει το φαινόμενο της φτώχειας και τις αιτίες του καλείται σήμερα να πείσει για την ορθότητα της θεωρίας του και της πολιτικής του. Κι επειδή κριτήριο της αλήθειας είναι η πράξη, μαζί με τις απεργίες και τις διαδηλώσεις, ας θυμηθούμε έννοιες όπως είναι η αλληλεγγύη. Αλλά και το στιχάκι «το ΕΑΜ μας γλίτωσε απ’ την πείνα». Ας θυμηθούμε τα ταμεία αλληλοβοήθειας των συνδικάτων, ας μάθουμε ποιοι απολύθηκαν, ποιοι είναι απλήρωτοι, ποιοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, ποιοι νέοι ετοιμάζονται να μεταναστεύσουν. Ας οργανωθούμε. Με συσσίτια, ιατρική, νομική, εκπαιδευτική βοήθεια. Με ενημέρωση. Με διεκδίκηση π.χ. να διατεθεί έστω μέρος της εκκλησιαστικής περιουσίας για καλλιέργειες κι άλλες παραγωγικές εκμεταλλεύσεις. Ας επιδιώξουμε κάποια, έστω και μικρά αποτελέσματα. Να αρνηθούμε να πληρώσουμε τα χαράτσια. Να βγούμε από το λαγούμι του φόβου και της θλίψης. Ενωμένοι να αρνηθούμε να γίνουμε πειραματόζωα.
Το ξέρουμε ότι οι συνθήκες για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος δεν έχουν ωριμάσει ακόμα. Γνωρίζουμε επίσης ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να έχει ένα διαφορετικό πρότυπο σοσιαλιστικού συστήματος στο μυαλό του. Πριν διαφωνήσουμε ξανά γι’ αυτό, ας συμφωνήσουμε σε μία κοινή Αντίσταση στην πείνα, στην οπισθοδρόμηση, στην υποτέλεια.
Σχόλια
