Δεν τα καταφέραμε. Ούτε τώρα υπάρχουν ενδείξεις ότι θα τα καταφέρουμε στο κοντινό μέλλον. Σπαταληθήκαμε ανάμεσα στην επαναστατική αντικαπιταλιστική Αριστερά και τη ρεφορμιστική αναθεωρητική Αριστερά. Η μόνη σοβαρή προσπάθεια, να συνθέσουμε κάτι ενωτικό από το οποίο θα βγει κάτι καινούργιο, ναυάγησε. Αλλά έδειξε με αναμφισβήτητο τρόπο ότι, όπως το 1958, όταν βρεις τη σωστή γραμμή, όταν διαχειριστείς σωστά τις αντιθέσεις (που θα έλεγε κι ο πρόεδρος Μάο που έφυγε από τη ζωή ακριβώς πριν από 50 χρόνια αλλά ελάχιστοι τον διαβάζουν και τον μνημονεύουν, αφού πλέον τα ξέρουν όλα), τότε η λύση ξεδιπλώνεται μπροστά σου. Η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ είναι συγκλονιστική. Όταν το εγχείρημα πήρε μπρος, στη σωστή στιγμή έφυγε με χίλια.
Αλλά όσο πιο μεγάλη φόρα πάρεις, εάν δεν έχεις τα φόντα, καταλήγεις σε κανένα ντουβάρι ή φεύγεις πάνω από καμιά γέφυρα αλά Παντελίδη. Αυτό πάθαμε.
Από πού πάμε, λοιπόν, να επανεκκινήσουμε; Αν ξεκινήσουμε περίπου από τα ίδια, το αποτέλεσμα θα είναι περίπου το ίδιο. Αν, κατ’ αρχήν, δεν δούμε, δεν εντοπίσουμε και δεν κατανοήσουμε πού υστερήσαμε, πώς και γιατί το χάσαμε μέσα από τα χέρια μας, πώς θα χαράξουμε μια νέα καλύτερη πορεία;
Μπορεί κανένας να μην μπορεί από μόνος του να απαντήσει σ’ αυτό το κρίσιμο ζήτημα, πράγμα που θα μας διευκόλυνε. Εξάλλου, εάν υπήρχε, θα το είχε ήδη κάνει. Οι κοινωνίες δεν γέννησαν τους νέους Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Μάο κ.ά. που με το βαθύ διεισδυτικό τους πνεύμα συνόψιζαν σε ανώτερα επίπεδα την ανθρώπινη σκέψη και πρότειναν δρόμους για να διαβείς. Γι’ αυτό, πιστεύω ότι εμείς πρέπει να βρούμε τον τρόπο να αναπληρώσουμε αυτό το κενό. Δεν ξέρω ακριβώς πώς φτάσαμε στο εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο συνάντησε αρχικά μεγάλη αντίδραση από τα μέσα και στη συνέχεια καθώς αναπτυσσόταν ακόμα μεγαλύτερη από τα έξω. Δεν πιστεύω ότι καμία από τις οργανώσεις, τις συνιστώσες, που πήραν μέρος είχε κάποια ιδιαίτερη επιφοίτηση ή είχε κάνει καμιά βαθυστόχαστη ανάλυση. Ούτε μπορώ να ισχυριστώ ότι ήταν κάτι το εντελώς τυχαίο, αν και ο παράγοντας αυτός δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Το σίγουρο είναι ότι, στο σημείο που είχαν φτάσει τα πολιτικά πράγματα στην Ελλάδα, είχε γεννηθεί μέσα στην κοινωνία η ανάγκη για κάτι νέο, άφθαρτο και διαφορετικό. Ο Συνασπισμός ήταν παλιός και παράπαιε και οι άλλες συνιστώσες περιθωριακές και στάσιμες. Η ενότητα, όμως, που συμβόλιζαν με τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν πολύ ελκυστική στη φάση της αποσύνθεσης των πάντων. Και σε συνδυασμό με τη μαχητικότητα, που δεν ήταν όλη δική μας, ενδεδυμένη με μία καθαρότητα, το περίφημο ηθικό πλεονέκτημα, ήρθε -με την καταστροφική εφαρμογή των μνημονίων- να δέσει και να αποτελέσει την εναλλακτική επιλογή που χρειαζόταν η κοινωνία.
Αλλά εμείς, οι αριστεροί της Αριστεράς, δεν ήμασταν καθόλου σε θέση να διαχειριστούμε την επιτυχία μας. Δεν μπορούσαμε καθόλου να αντιληφθούμε ότι ανά πάσα στιγμή άλλαζαν τα δεδομένα. Ότι με την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ σε μεγάλη δύναμη και με την υπερένταση των αντιπαραθέσεων με τον αντίπαλο, οι αντιθέσεις άλλαζαν θέση, σειρά και χαρακτήρα. Πετυχαίναμε νίκες στη σύγκρουση με τον αντίπαλο, αλλά δεν μπορούσαμε να πιάσουμε σε βάθος ότι ταυτόχρονα ενεργοποιούνταν οι εσωτερικές δυνάμεις που έτειναν στον συμβιβασμό και έπιαναν τα πόστα. Τα πάντα ρει. Αυτό που είναι έτσι σήμερα είναι αύριο αλλιώς. Να γιατί χρειάζεται να έχεις χωνέψει τις αντιθέσεις.
Τόσο η δογματική προσκόλληση στο γράμμα και όχι την ουσία του μαρξισμού όσο και η άγνοιά του, στέρησαν από τους αριστερούς τη δυνατότητα να διαχειριστούν σωστά την τεράστια ευκαιρία που δημιουργείται μια φορά στα πενήντα χρόνια. Κι αυτό δεν φαίνεται να αλλάζει ακόμα.
Με τον ΣΥΡΙΖΑ τελειώσαμε. Κι είναι λάθος να τον συμπεριλαμβάνουμε στην Αριστερά. Αυτό το κάνουν δικαιολογημένα οι Ευρωπαίοι αφού θεωρούν αριστερό τον Ολάντ. Το ό,τι έχει αριστερούς υπό τη σκέπη του δεν φτάνει. Όλη η σοσιαλδημοκρατία έχει περισσότερους.
Με τους εαυτούς μας τι κάνουμε είναι το ζήτημα. Προς το παρόν, το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αισθάνονται μια δικαίωση, επίσης δικαιολογημένα αφού χαμπάρι δεν πήραν τι συνέβη. Το ίδιο και η ΛΑ.Ε. που ακόμα δεν κατάλαβε πώς κατέβηκε από το λεωφορείο και πάει με τα πόδια.
Αλλά και παραπέρα τι γίνεται; Οι τροτσκιστές ακόμα προσπαθούν να ανατρέψουν τον Στάλιν και οι μαοϊκοί να ξαναζωντανέψουν τον Μάο. Ανάθεμά με αν υιοθέτησαν τίποτα χρήσιμο (θετικό κι αρνητικό) απ’ όλους τους «προπάτορες».
Σε όλο το παλιό μωσαϊκό της Αριστεράς είτε καλλιεργούνται ψευδαισθήσεις είτε λείπουν τα διανοητικά εργαλεία για την κατανόηση της πραγματικότητας. Άλλοι εξακολουθούν να υπερακοντίζουν τσιτάτα και συνταγές που εγγυώνται το μέλλον και άλλοι έχουν απομακρυνθεί παρασάγγας από τον μαρξισμό-λενινισμό. Μερικοί συνεχίζουν τη διαδικασία αποστέωσης και μερικοί αναζητούν μονοπάτια στα τυφλά.
Αυτά περίπου, κι εγώ περίπου, έλεγα σε ένα φίλο που με ρώτησε γιατί ασχολούμαι ακόμα με την –ξεπερασμένη κατά τη γνώμη του- Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα, 50 χρόνια μετά. Κι εκείνος, όμως, διαφωνώντας συμφωνούσε ότι ποτέ δεν μπορέσαμε να πάρουμε αυτό που θα μας ήταν πάρα πολύ χρήσιμο απ’ αυτούς που ερμήνευσαν με αξεπέραστο τρόπο τον κόσμο (όπως ο Μαρξ κι ο Ένγκελς) κι απ’ αυτούς που άλλαξαν με εξαιρετικές ικανότητες τον κόσμο (όπως ο Λένιν κι ο Μάο). Ίσως αυτό που μας λείπει, πριν απ’ όλα, είναι μια πολιτιστική επανάσταση στην Αριστερά…
Ρέων,
Γκαούρ
