Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Έληξε η δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο «Εκσυγχρονισμός της Αδειοδοτικής Διαδικασίας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – Β’ Φάση, Aδειοδότηση Παραγωγής και Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας, Πλαίσιο Ανάπτυξης Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών και Ειδικότερες διατάξεις για την Ενέργεια και την Προστασία του Περιβάλλοντος». Πρόκειται για τη Β΄ Φάση που είχε εξαγγείλει ο Κωστής Χατζηδάκης από το καλοκαίρι του 2020, όταν η Α΄ Φάση είχε προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων.
Στη δημόσια διαβούλευση έκανε παρέμβαση το πανελλαδικό Δίκτυο Συλλογικοτήτων για την Ενέργεια, (1) που εισαγωγικά αναφέρει:
«Με το –υπό διαβούλευση– σχέδιο νόμου, η κυβέρνηση αντί να δει το ζήτημα της ενεργειακής –και όχι μόνο– κρίσης ως μια αφετηρία για ενεργειακό σχεδιασμό προσαρμοσμένο στα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες της χώρας, όπως κάνουν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, εντείνει την αδιέξοδη πορεία του νόμου 4001/2011, που ορίζει ότι μακροπρόθεσμος προγραμματισμός είναι «ο προγραμματισμός των επενδυτικών αναγκών όσον αφορά το δυναμικό παραγωγής, μεταφοράς και διανομής σε μακροπρόθεσμη βάση, προκειμένου να καλύπτεται η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στο σύστημα και να εξασφαλίζεται ο εφοδιασμός των πελατών», με αποτέλεσμα να λειτουργεί ως τροχονόμος των «επενδυτών», για την εξυπηρέτηση πελατών και όχι πολιτών.
Το νομοσχέδιο προσθέτει στο σύστημα παραγωγής ενέργειας της χώρας:
- Ακόμα περισσότερες μονάδες ΑΠΕ, καθορίζοντας δυνατότητα περικοπών ενέργειας σε σταθμούς ΑΠΕ στη φάση της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης προκειμένου να καταστεί δυνατή η εγκατάσταση περισσότερων σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ (άρθρα 5 & 10),
- Μια νέα κατηγορία ενεργειακών έργων, τις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, εξομοιώνοντας τους κανόνες χωροθέτησης έργων που δεν είναι έργα ΑΠΕ με αυτούς των έργων ΑΠΕ (άρθρο 4& 11) και καθορίζοντας εκ των υστέρων τους όρους αδειοδότησης έργων που κατέχουν ήδη άδειες παραγωγής σε θέσεις που έχουν επιλέξει (άρθρα 71, 76, &78-80),
- Νέες μονάδες φυσικού αερίου, ντίζελ και μαζούτ, αναιρώντας τις προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί ότι τα έργα αποθήκευσης θα τις υποκαταστήσουν.
Αυξάνει έτσι, ακόμα περισσότερο τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά κόστη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αναδεικνύοντας τη σπατάλη ενεργειακών πόρων που συντελείται στην «απελευθερωμένη» αγορά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.»
Οι περικοπές ενέργειας από τους διαχειριστές των δικτύων (ΑΔΜΗΕ – ΔΕΔΔΗΕ), που προβλέπονται από το νομοσχέδιο, προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε περισσότερους σταθμούς ΑΠΕ, έχουν προκαλέσει την οργή μικρών και μεγάλων «επενδυτών». Μια δεύτερη ρύθμιση του νομοσχεδίου που κάτοχοι φωτοβολταϊκών σταθμών ζητούν να αποσυρθεί, είναι ότι εμποδίζεται η ανακαίνιση των σταθμών, αφού όταν η ενεργειακή αναβάθμιση οδηγεί σε αύξηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργεια, η διαφορά δεν αποζημιώνεται. Ανεξάρτητα από το ποιο μπορεί να είναι ή όχι «το δίκιο του επενδυτή», είναι φανερό ότι τέτοιες ρυθμίσεις βρίσκονται στον αντίποδα της λογικής της εξοικονόμηση γης και φυσικών και οικονομικών πόρων.
Η μεγάλη σπατάλη όμως οφείλεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα τριπλά συστήματα μονάδων ΑΠΕ, αποθήκευσης και ορυκτών πόρων. (2)
Τα τελευταία χρόνια καλλιεργήθηκε η εντύπωση ότι η αποθήκευση ενέργειας είναι προ των πυλών και η προσδοκία ότι τα έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας θα υποκαταστήσουν μονάδες ορυκτών καυσίμων. Η ΡΑΕ μοίρασε άδειες παραγωγής, επομένως και «οικόπεδα», για τέτοια έργα, πολλαπλάσια της δυναμικότητας που προγραμματίζεται. Σήμερα έρχεται το νομοσχέδιο να εντάξει για πρώτη φορά στη νομοθεσία έργα αποθήκευσης, νομιμοποιώντας μεν την πολιτική της ΡΑΕ, αλλά θέτοντας παράλληλα, νέους όρους για την αδειοδότησή τους που οδηγούν σε επανυποβολή των φακέλων αδειοδότησης για επαναδειοδοτησή τους! Με πρόσφατο νόμο είχε ψηφιστεί και η επιδότηση των έργων αποθήκευσης, με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας να δηλώνει ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. που κοινοποίησε στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού καθεστώς ενίσχυσης των σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. (3)
Παράλληλα όμως, το νομοσχέδιο επικαιροποιεί και τη νομοθεσία για την αδειοδότηση μονάδων φυσικού αερίου για τριανταπέντε (35) χρόνια, δηλαδή έως το 2057(!) αλλά και μονάδων ντίζελ και μαζούτ –που δεν λειτουργούν πια στο ηπειρωτικό ενεργειακό σύστημα– για είκοσι (20) χρόνια, δηλαδή έως το 2042, και μάλιστα με δυνατότητα παράτασης για ίσο χρόνο!
Είναι προφανής η αβεβαιότητα σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας, όταν η κυβέρνηση προνοεί για τη διατήρηση μονάδων ορυκτών καυσίμων ακόμα και πέρα από το έτος-στόχο 2050.
Η αβεβαιότητα αυτή δεν σχετίζεται μόνο με τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους που είναι βέβαια, υπαρκτές και δεν έχουν επιλυθεί ακόμη. Σχετίζεται και με ό,τι περιγράφεται σε άρθρο του ιστότοπου «Ελληνικός ορυκτός πλούτος» με το χαρακτηριστικό τίτλο «Aγαπητέ πλανήτη, δυστυχώς μείναμε από μπαταρία!» (4) όπου εξετάζονται οι απαιτούμενες ποσότητες κρίσιμων μετάλλων για τις μπαταρίες στην ηλεκτροκίνηση και στο δίκτυο αποθήκευσης ενέργειας, και μάλιστα χωρίς τα ισοζύγια μάζας που απαιτούνται για άλλες χρήσεις. Τα συμπέρασμα για την ηλεκτροκίνηση είναι ότι για το λίθιο θα χρειαζόταν το 29% των βεβαιωμένων παγκοσμίων αποθεμάτων και 61 χρόνια εξόρυξης για να παραχθεί η πρώτη γενιά μπαταριών, η οποία θα είχε διάρκεια ζωής 8-10 ετών. Για το νικέλιο το 45,1% των παγκόσμιων αποθεμάτων, ενώ δεν υπάρχει στη γη αρκετό κοβάλτιο στα τρέχοντα αποθέματα, για να καλύψει τη ζήτηση.
Σε ότι αφορά στους σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας, θα χρειαζόταν επιπλέον 54 εκατ. τόνοι λιθίου, 380 εκατ. τόνοι νικελίου, 70 εκατ. τόνοι κοβαλτίου και 550 εκατ. τόνοι γραφίτη, δηλαδή ποσότητες πολλαπλάσιες των παγκοσμίων αποθεμάτων και χρόνοι εξόρυξης 150-550 έτη με βάση την ετήσια σημερινή παραγωγή, αν φυσικά υπήρχαν τα αποθέματα.
Το συμπέρασμα είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετά ορυκτά στα τρέχοντα παγκόσμια αποθέματα και δεν υπάρχει αρκετός χρόνος ή δυνατότητα (επαρκή projects) για εξερεύνηση και ανακάλυψη του απαιτούμενου πρόσθετου όγκου.
Παραπομπές
(1) Το πανελλαδικό Δίκτυο σχολιάζει το νέο νόμο για ΑΠΕ – αποθήκευση ενέργειας
(2) Δρόμος, φ.588, Φταίνε όλοι κι όλα εκτός από την ενεργειακή μετάβαση!
(3) energypress.gr Βγήκε σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για την απλοποίηση του αδειοδοτικού ΑΠΕ, το πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας και τα πλωτά φωτοβολταϊκά
(4) oryktosploutos.net Aγαπητέ πλανήτη, δυστυχώς μείναμε από μπαταρία!
