Για τους συχνούς τραυματισμούς των ποδοσφαιριστών στο κεφάλι
«Ευτυχώς, ήταν μια απλή διάσειση. Δεν ήταν κάτι σοβαρό». Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει την παραπάνω ιατρική γνωμάτευση για ποδοσφαιριστές που χτυπώντας το κεφάλι τους έχασαν τις αισθήσεις τους κάνοντας τον κόσμο να ανησυχεί, αλλά μετά συνήλθαν και συνέχισαν να παίζουν, ακόμα και στον ίδιο αγώνα που χτύπησαν;
Όμως τα χτυπήματα στο κεφάλι δεν είναι αστεία! Κανείς δεν μπορεί να είναι απόλυτα σίγουρος για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ένα τέτοιο χτύπημα. Ο εγκέφαλος ήταν και παραμένει ακόμα και σήμερα ένα μεγάλο μυστήριο για την επιστήμη. Και σίγουρα αξίζει πολύ μεγαλύτερης προσοχής, αφού πλέον οι αριθμοί έρχονται να δείξουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό ποδοσφαιριστών τραυματίζονται στο κεφάλι και οι επιπτώσεις ούτε απλές είναι, ούτε πάντα άμεσες.
Παίρνοντας στοιχεία από το βρετανικό afootballreport, διαπιστώνουμε πως οι διασείσεις, είναι το 11% των ποδοσφαιρικών τραυματισμών ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται από τις έρευνες των ειδικών γιατρών πέρσι στην Βρετανία. Ένας παίκτης λοιπόν από κάθε ομάδα, κατά μέσο όρο, χτυπάει στο κεφάλι κάθε μήνα. Κάτι που συμβαίνει πολύ περισσότερο στο υψηλό επίπεδο και δυστυχώς πάνω από το 50% των αγγλικών συλλόγων, δεν ακολουθούν αυτά που πρέπει. Σίγουρα το συζητάνε και το αναλύουν, αλλά τι κάνουν γι’ αυτό; Πολλοί το συνδέουν με την κατάθλιψη ή ακόμα και την απώλεια μνήμης.
Μόλις την περασμένη βδομάδα, ο Ούγκο Γιορίς, ο τερματοφύλακας της Τότεναμ, έφαγε γονατιά στο πρόσωπο. Και ήταν άσχημο το χτύπημα. Το κεφάλι του χτύπησε πίσω και έχασε τις αισθήσεις του. Πέρασαν κάποια λεπτά για να σηκωθεί και όταν του είπαν ότι έπρεπε να βγει από το ματς, ο Γιορίς είχε ύφος κάποιου που δέχτηκε μεγάλη προσβολή. Στον προπονητή του, Βίλας-Μπόας, μάλλον άρεσε αυτή η αντίδραση και τον κράτησε μέσα. Και μετά είπε σχετικά: «Εγώ παίρνω τις αποφάσεις. Ο Γιορίς ήθελε να συνεχίσει και συνέχισε». Ο Πορτογάλος δεν θυμήθηκε καν τους στοιχειώδεις κανόνες: Δηλαδή, ότι ένας παίκτης που δείχνει αναίσθητος δεν πρέπει να παίζει την ίδια μέρα.
Απ’ τον Ντρογκμπά στον Τουέλμαν
Δεν ήταν η πρώτη φορά που παίκτης του Βίλας-Μπόας πάθαινε κάτι τέτοιο. Τον Σεπτέμβριο του 2011, όταν ήταν προπονητής της Τσέλσι, είδε τον Ντιντιέ Ντρογκμπά να συγκρούεται με τερματοφύλακα και να πέφτει στο έδαφος δείχνοντας αναίσθητος. Ο ίδιος ο Ντρογκμπά είπε αργότερα: «Φοβήθηκα πολύ. Ένιωθα ότι είμαι τυχερός που δεν έπαθα κάτι χειρότερο. Έχω ξαναχτυπήσει σίγουρα, αλλά νομίζω ότι αυτό ήταν το χειρότερο. Ένιωθα έναν απίστευτο και ανυπόφορο θόρυβο μέσα στο κεφάλι μου που απλά δεν μπορούσα να τον αντέξω». Ο άσος των Λονδρέζων μπορεί να έφυγε από το νοσοκομείο το ίδιο απόγευμα, αλλά ένιωθε τα επακόλουθα για εβδομάδες αργότερα, τις ζαλάδες και τους πονοκεφάλους. Έβγαλε ακόμα και ακτινογραφία. Οι γιατροί είπαν ότι δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα, αλλά καταλάβαινε ότι κάτι δεν πάει καλά. Έμεινε έναν μήνα εκτός. Συνέχισε, όμως, να σκοράρει, η Τσέλσι πήρε το Τσάμπιονς Λιγκ και το θέμα θεωρήθηκε λήξαν.
Ο Τέιλορ Τουέλμαν, κρατάει όμως το ζήτημα στην επικαιρότητα. Και αυτό γιατί, όπως είπε ο Γκραντ Βαλ του Sports Illustrated, ήταν ο παίκτης που «χτυπούσε κεφαλιές με την ορμή που ένα σπουργίτι χτυπάει στο τζάμι». Ήταν ένας απόλυτος σταρ του αμερικανικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, του γνωστού σαν MLS. Είχε μάθει «να τους δίνει όλων να καταλαβαίνουν». Σκόραρε 101 γκολ μέσα σε 8 χρόνια με την φανέλα των New England Revolution. Είχε όμως ένα ακόμα εντυπωσιακό νούμερο: Πέρασε 5 διασείσεις. Η τελευταία, το 2008, έβαλε μια και καλή τέλος στην καριέρα του. Πάντα μαχητικός και πάντα αφοσιωμένος στην ομάδα του, ο Τουέλμαν έτρεξε στην περιοχή και πήγε για την κεφαλιά. Ο τερματοφύλακας έτρεξε και τον χτύπησε στο κεφάλι, όχι όμως πριν ο Τουέλμαν στείλει την μπάλα στα δίχτυα. Οι χαρές και τα πανηγύρια δεν κράτησαν παρά ελάχιστα λεπτά, γιατί έχοντας αίματα στο πρόσωπο προσπάθησε να περπατήσει αλλά έπεσε στο έδαφος, ακριβώς όπως όταν κάποιος λιποθυμάει.
Ο προπονητής του δεν σκέφτηκε το χειρότερο. Ο Τουέλμαν έδειχνε να έχει επίγνωση της πραγματικότητας, θυμόταν το σκορ του αγώνα, θυμόταν ποιος και πού είναι και έτσι λοιπόν όλα καλά κι όλα ωραία, συνέχισε να παίζει. Σκόραρε πάλι και άρχισε να πανηγυρίζει. Ή τουλάχιστον… έτσι νόμιζε. Νόμιζε ότι σκόραρε. Έστειλε την μπάλα κάποια μέτρα μακριά από το τέρμα, γιατί πολύ απλά ο άνθρωπος έβλεπε δύο τέρματα. Και πίστεψε ότι σκόραρε πάλι. Σε αυτήν την κατάσταση, ο Τουέλμαν πήρε την άδεια να συνεχίσει να παίζει. Κάποιοι είπαν ότι θα έπρεπε να κάνει και μήνυση. Το θέμα όμως ήταν άλλο. Όπως είπε μετά και ο ίδιος: «Το κεφάλι μου ήταν μαλακό σαν σφουγγάρι. Ήξερα ότι είχα τελειώσει». Η κατάσταση εξελίχθηκε σε μια αγωνιώδη πραγματικότητα: Ώρες ολόκληρες σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο μακριά από το φως, χωρίς να επιτρέπεται να διαβάσει ή να δει τηλεόραση, χωρίς να μπορεί να οδηγήσει ή να βγάλει τον σκύλο του βόλτα. Και ακολούθησαν οι πονοκέφαλοι και οι ναυτίες σχεδόν σε καθημερινή βάση για δύο χρόνια. Έκανε βελονισμό και πήρε αντικαταθλιπτικά. Κανένα αποτέλεσμα. Το 2011, είπε στην Boston Globe: «Έκλαψα πολύ. Όταν σταματούσα να κλαίω, ένιωθα τόσο κουρασμένος που έπεφτα για ύπνο. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, αν κάποιος μου έλεγε ότι θα έκλαιγα μέχρι να κοιμηθώ, θα του έλεγα ότι είναι τρελός». Κι αν είχε περάσει τραυματισμούς στην καριέρα του. Κήλη, σπασμένα κόκαλα, σπασμένα πλευρά. Ο εγκέφαλος, όμως ,δεν θεραπεύεται όπως ένα σπασμένο κόκαλο. Είναι εύθραυστος και σε κάποιες περιπτώσεις δεν επανέρχεται ποτέ στην κατάσταση που ήταν.
Έμφαση στις συνέπειες
Ο Τουέλμαν «θυσιάστηκε» αλλά τουλάχιστον σήμερα οι Αμερικάνοι προσεγγίζουν με μεγαλύτερη σοβαρότητα τα χτυπήματα στο κεφάλι κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικών αγώνων. Στο MLS, εκεί όπου στον Τουέλμαν τόσο απερίσκεπτα επιτράπηκε να συνεχίσει να παίζει, κανένα ματς δεν αρχίζει πια αν δεν υπάρχει νευροψυχολόγος και αρμόδιοι γιατροί στην άκρη του γηπέδου. Και κανένας παίκτης δεν επιστρέφει, αν δεν είναι πλήρως απαλλαγμένος από περίεργα συμπτώματα. Αυτό όμως για το οποίο δεν είμαστε βέβαιοι, είναι οι συνέπειες.
Μια μελέτη στην Ιταλία έδειξε ότι 51 επαγγελματίες και ερασιτέχνες παίκτες πέθαναν από μυατροφική πλευρική σκλήρυνση, που έχει κάνει μάλλον θραύση τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Ο Στέφανο Μποργκονόβο, ο σκόρερ του τέρματος που έστειλε την Μίλαν στον Τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου το 1990, πέθανε φέτος από την εν λόγω ασθένεια. Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ήταν αυτό που προκάλεσε την απαρχή της για όλους αυτούς τους άτυχους Ιταλούς ποδοσφαιριστές, ένα όμως είναι βέβαιο: Ότι ακόμα, δεν ξέρουμε αρκετά για τον ανθρώπινο εγκέφαλο και τις επιπτώσεις των διασείσεων.
Νίκος Καραμάνος
