Της Μαρίας Μαντά
Αφορμή είναι το άρθρο του Sam Kriss που δημοσιεύθηκε στον Δρόμο σε σχέση με το Pokemon Go.
Το συγκεκριμένο άρθρο εκφράζει μια τουλάχιστον παλιομοδίτικη και φοβική άποψη για ένα παιχνίδι με τόσο μεγάλη απήχηση. Αποκαλεί τον κόσμο που παίζει το παιχνίδι κακομαθημένο, ανώριμο, πρόβατο στα τερτίπια του καπιταλισμού και με έλλειψη φαντασίας. Βρίσκω την όλη κριτική του στείρα και τετριμμένη, μέχρι και προσβλητική, και για εμάς που μεγαλώσαμε με pokemon, αλλά και για αυτούς που ασχολούνται τώρα τελευταία μαζί τους.
Το παιχνίδι αυτό χρησιμοποίει το αίσθημα που πολλές βιομηχανίες χρησιμοποίησαν τα τελευταία χρόνια (βλέπε το τελευταίο Star Wars ή το αχρείαστο Jurassic World), ένα αίσθημα που αναδείχθηκε μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τη νοσταλγία για τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα και ιδιαιτέρως των 90s (βλέπε memes όπως «90s’ kids will remember») και συνδυάζοντάς το με την εικονική πραγματικότητα γνώρισε τόσο μεγάλη αποδοχή.
Το παιχνίδι λοιπόν, αφού είναι διαθέσιμο σε όλους όσους έχουν ένα smartphone, δηλαδή σε πάρα πολλούς, αν όχι στην πλειοψηφία, και έχοντας ένα gameplay που εξαρτάται από αυτό που κάνουμε όλοι καθημερινά πολύ ή λίγο, το να περπατάμε στην πόλη, δημιούργησε μία μεγάλη βάση χρηστών και ταυτόχρονα μία τεράστια παρουσία στα μέσα δικτύωσης. Άρα, εκτός από την απήχησή του, γιατί απήχηση έχουν κι άλλα παιχνίδια, έγινε ταυτόχρονα και viral κι έτσι το γνωρίζουν ακόμα και αυτοί που δεν παίζουν.
Ο συγγραφέας λοιπόν του άρθρου, «αφουγκράστηκε» με ευαισθησία αυτό που όλοι ουρλιάζουν, ότι το Pokemon go είναι το θέμα των ημερών κι έτσι έγραψε ένα άρθρο με μια βαριά ιδεολογικοπολιτική επικάλυψη, λέγοντας αυτά που όλοι οι παίχτες, περιστασιακοί, φανατικοί και από επιλογή ζωής, έχουμε βαρεθεί να ακούμε: τα βιντεοπαιχνίδια σκοτώνουν τη φαντασία, αποβλακώνουν και αποξενώνουν, φτιάχνουν πρόβατα και έρμαια του καπιταλισμού και της παιχνιδοβιομηχανίας. Κι έτσι προσπάθησε να είναι μέσα στα πράγματα.
Αλλά ας πάμε παρακάτω από το συγκεκριμένο άρθρο. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια και θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Δίνουν τη δυνατότητα στον παίχτη να βιώσει και να δει με τα πραγματικά του μάτια αυτά που πάντα φανταζόταν. Δεν σκοτώνουν την φαντασία, την εξάπτουν, λένε ιστορίες και σχεδόν πάντα είναι έργα τέχνης και τεχνολογικά επιτεύγματα. Μπορούν να ανοίξουν συζητήσεις για πολύ μεγάλα ζητήματα, να δημιουργήσουν κοινότητες γύρω από αυτά και όχι μόνο, και να θέσουν διλήμματα με μία πληρότητα που πολλές φορές ούτε οι ταινίες ούτε τα βιβλία μπορούν, γιατί σε βάζουν πρωταγωνιστή και σου δίνουν τη δυνατότητα να πάρεις εσύ τις αποφασίσεις για το τί θα συμβεί στο επόμενό σου βήμα.
Δεν είναι όλα αυτά θετικά βεβαία. Πολλοί μπορούν να χαθούν σε αυτόν τον κόσμο γιατί τους δίνει περισσότερες επιλογές από τον πραγματικό κόσμο. Το να χαθείς σε αυτόν τον κόσμο είναι κατά ένα μεγάλο μέρος επιλογή και σε μια εποχή που η ελπίδα και το όραμα φαίνονται μακρινά δε θα έπρεπε να μας ξαφνιάζει που ο κόσμος βγαίνει έξω για να κυνηγήσει φανταστικά πλασματάκια κι όχι για να αλλάξει την κοινωνία. Αλλά αυτό ακριβώς το γεγονός γέννησε τέτοιου είδους κριτικές, πολύ πιο έντονες και κατακεραυνωτικές από οποιοδήποτε παιχνίδι.
Μάλλον κάθε τί καινούριο που έχει απήχηση τρομάζει το κομμάτι εκείνο του κόσμου που μεγάλωσε με μια άλλου είδους διασκέδαση. Αυτό δεν αφορά όμως μόνο τη διασκέδαση. Ας θυμηθούμε μια παρόμοια συζήτηση πριν λίγα χρόνια σε σχέση με το facebook. Δεν ήταν το πρώτο μέσο δικτύωσης, αλλά εισέβαλε στις ζωές όλων φέρνοντας μαζί και τα υπόλοιπα social media. Αρχικά, ήταν κακό γιατί αποβλάκωνε τον κόσμο και κατέστρεφε τις τετ-α-τετ συνομιλίες. Τώρα το facebook είναι εργαλείο για να διαδίδουμε το έργο και την άποψή μας και ένα μέσο που δημιουργεί κοινότητες όλων των ειδών.
Ας συμφωνήσουμε σε ένα πράγμα: οι σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους και με την κοινωνία αλλάζουν. Μαζί με αυτές και η επικοινωνία και η ψυχαγωγία, Η ψηφιακή δικτύωση, μαζί με τα social media και τα παιχνίδια τις άλλαξε ριζικά. Τις άλλαξε, δεν τις έκανε πιο φτωχές, ίσως πιο πλούσιες. Απέκτησαν άλλο ένα επίπεδο, όχι παράλληλο κόσμο. Βέβαια όλα αυτά, έχουν και την αρνητική πλευρά τους. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαφήμιση, για προπαγάνδα, για προσηλυτισμό, αλλά πριν τα δαιμονοποιήσουμε ας δούμε πώς μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε και να αποτρέψουμε τις επιπτώσεις τους.
Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα του Δρόμου με θέμα Pokemon: Οδηγίες χρήσης ή αντίστασης;
