Γράφει ο ανταποκριτής μας Νίκος Παππάς
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Άρτα βρέθηκε για μέρες στο επίκεντρο της επιδημίας (αν και δεν απασχόλησε τα μεγάλα ΜΜΕ) σε σχέση με άλλους μεγαλύτερους νομούς, ακόμα και σε σχέση με το διοικητικό κέντρο της Ηπείρου, τα Ιωάννινα.
Ό,τι έχει απομείνει όρθιο στην Ήπειρο από την κρίση και τα μνημόνια, περιστρέφεται γύρω από δύο τομείς. Ο ένας είναι ο αγροτοδιατροφικός, και αναφερόμαστε σε δραστηριοποιήσεις που υπήρχαν και πριν το 2010. Ο δεύτερος, είναι ο κλάδος του τουρισμού. Οι τουριστικές δραστηριότητες συγκεντρώνονται κυρίως στον νομό Ιωαννίνων για όλο τον χρόνο και στις παράλιες ακτές της Ηπείρου στο Ιόνιο κατά την καλοκαιρινή σεζόν μόνο. Η έκρηξη του ελληνικού τουρισμού στη χώρα μετά το 2010, ακούμπησε την περιοχή μόλις μετά το 2014-15 και έτσι δεν έχουν παρουσιαστεί ακόμα φαινόμενα κορεσμού τύπου Κρήτης, Ρόδου κ.λπ.
Η Άρτα είναι η ατμομηχανή των εξαγωγών του αγροτοδιατροφικού τομέα στην Ήπειρο, έχοντας εξαγωγές με μεγάλους τζίρους σε: Τυροκομικά, πορτοκάλι, λεμόνι, μανταρίνι (τουλάχιστον 10 συσκευαστήρια εξαγωγών), ακτινίδια (κάθε χρονιά όλη η παραγωγή φεύγει σε προνομιακές για την ώρα τιμές, με αποτέλεσμα να επικρατεί μια τρέλα για στροφή στην ακτινιδιοκαλλιέργεια). Επίσης, εξάγει πρόβατο-κατσίκι, χέλια, χαβιάρι, τσιπούρα-λαβράκι ιχθυοτροφείου, είδη φυτωρίου, ελιές και αλκοόλ (κυρίως τσίπουρο και ούζο).
Τα Ιωάννινα με τα κοτόπουλα (Νιτσιάκος, Πίνδος κ.λπ.) απευθύνονται στην εσωτερική αγορά, όπως και τα κοτόπουλα Άρτας, τα εμφιαλωμένα νερά επίσης, αφού εξαγωγές έχουν μόνο με κρασιά. Σε Πρέβεζα, Θεσπρωτία, το λάδι εξάγεται, όπως και το ψάρι και τα κηπευτικά της Πρέβεζας, αλλά και πάλι ο κύριος όγκος των εξαγωγών προέρχεται από την Άρτα.
Έτσι, η Άρτα βρέθηκε πολλαπλώς εκτεθειμένη, σε μεγάλο βαθμό λόγω των επαφών της τοπικής παραγωγής με το εξωτερικό και της μεγάλης έλλειψης στοιχειωδών μέτρων ειδικά το πρώτο διάστημα. Ακόμα και τώρα, η καραντίνα και οι δυσκολίες δεν είναι για όλους ίδιες. Είναι κοινό μυστικό ότι σε όλες τις επιχειρήσεις του νομού που εξάγουν, προσωπικό ακόμα και από την Ιταλία, μπαινοβγαίνει για τη συνέχιση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Κτηνοτροφία-πτηνοτροφία στον νομό και τη χώρα
Προβατοτροφία: Οι πιέσεις στον κλάδο είναι απανωτές και, δυστυχώς, για πολλούς μη αντιστρέψιμες. Τώρα έχασαν μεγάλο μέρος της εξαγωγής σε Ισπανία και Ιταλία λόγω της πανδημίας κορωνοϊού, αφού παραδοσιακά κατά την περίοδο του καθολικού Πάσχα, έφευγε η μισή παραγωγή σε αρνί και σε σχετικά καλή τιμή.
Για να έχουμε μια γενικότερη εικόνα, από τα 2.000.000 αρνιά που κινούνταν το Πάσχα, κάπου το 1.000.000 πήγαινε για εξαγωγή με καλύτερη τιμή και πιο νωρίς. Στη συνέχεια, η Ελλάδα συμπλήρωνε με φτηνότερα από τα Βαλκάνια. Τώρα δεν έχει φύγει τίποτα για έξω.
Οι τιμές έχουν καταρρεύσει, οι παραγωγοί πιέζονται να απογαλακτίσουν τα αρνιά για να πάρουν γάλα, πολλοί δεν έχουν να ταΐσουν και δεν υπάρχει περίπτωση να απορροφηθούν τόσο μεγάλες ποσότητες στην αγορά με τον κόσμο να μένει στο διαμέρισμα. Οι τιμές από 2,8 με 3 ευρώ τα Χριστούγεννα, είναι πλέον κάτω από 2 ευρώ σε ζωικό βάρος και η τιμή συνεχίζει να πέφτει.
Ακόμα, πρέπει να σημειωθεί ότι η γαλακτοπαραγωγή για την εποχή είναι πολύ πεσμένη. Λόγω κακοκαιρίας, οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να βγάλουν ακόμα τα ζώα έξω να βοσκήσουν ώστε να πετύχουν οικονομία, και δεν υπάρχουν λεφτά για να τα ταΐσουν με ζωοτροφή.
Αν οι κτηνοτρόφοι, ειδικά οι «προβληματικοί», μπουν σε καθεστώς προστασίας επιταγών (ήδη τους πληρώνουν στους 4 μήνες με επιταγή), είναι σίγουρο ότι επίκειται ξεκλήρισμα των μικρών παραγώγων.
Τέλος, παραδόξως, γίδινο γάλα και τυρί έχουν αντοχή και αυξημένη ζήτηση.
Μέσα στην πανδημία, μαίνεται ένας εμπορικός πόλεμος χωρίς κανέναν κανόνα. Επιχειρήσεις και παραγωγοί στην Ελλάδα είναι παρατημένοι στην τύχη τους. Απουσιάζει ακόμα και ο πιο μίνιμουμ κεντρικός σχεδιασμός για την ανάγνωση του ζητήματος και τη λήψη μέτρων
Κοτόπουλο: Η αγορά κινήθηκε ικανοποιητικά το πρώτο διάστημα της καραντίνας, ενώ παραδοσιακά το Πάσχα ήταν η χειρότερη εβδομάδα κατανάλωσης για το κοτόπουλο. Τα «άσετ» του κλάδου επιτρέπουν άμεσες ρευστοποιήσεις και εύκολο δανεισμό για κάποιους. Παράλληλα, υπάρχουν πληροφορίες για εταιρίες που μείωσαν σκόπιμα την παραγωγή σκοτώνοντας νεοσσούς. Άλλες εταιρίες που πλήττονται, έβγαλαν το μισό προσωπικό σε αναστολή για το 800άρι. Οι τιμές κατέρρευσαν στη λιανική με το κοτόπουλο από 3,2 να φτάνει σε 2,2 ευρώ το κιλό (ζωικό βάρος) και θα δούμε τι θα γίνει σε λίγο που το νερό θα είναι πιο ακριβό. Ακόμα, 2-3 περιφερειακοί μικρότεροι παίκτες θα αντιμετωπίσουν κίνδυνο λουκέτου.
Γάλα αγελάδας: Δεν αναμένονται μεγάλες πιέσεις διάθεσης, λόγω της φύσης του προϊόντος, θα αντιμετωπίσουν μόνο το αυξημένο κόστος διατροφής.
Μοσχάρι: Πάει σχετικά καλά το ελληνικό μοσχάρι και δεν φαίνεται να έχει μεγάλα προβλήματα προς το παρόν, αφού και οι έμποροι δυσκολεύονται να φέρουν μεγάλες ποσότητες από το εξωτερικό. Ο λόγος είναι ότι αν τους μείνει δεν έχουν διέξοδο, όπως συμβαίνει με το χοιρινό (αλλαντικά). Έτσι, ο τομέας αυτός αναμένεται να δείξει κάποια σχετική αντοχή στην καραντίνα.
Χοιρινό: Με το κλείσιμο της ψησταριάς-μαζικής εστίασης, έχουμε καθίζηση στην κατανάλωση. Στο μεταξύ, οι εισαγωγές συνεχίζονται κανονικά, με αποτέλεσμα, ο παραγωγός να μην έχει διέξοδο, μιας και η κίνηση στο κρεοπωλείο πέφτει και ο κόσμος ψωνίζει περισσότερο ό,τι βρει στο σουπερμάρκετ.
Οι τιμές έπεσαν σε μια εβδομάδα από 1,45 σε 1,15 στο κόστος παραγωγής και τα πράγματα κινούνται πλέον με όρους μαύρης αγοράς. Οι προμηθευτές πιέζουν για μετρητό στις πρώτες ύλες και οι έμποροι που έχουν το μετρητό πιέζουν για χαμηλότερη τιμή, με αποτέλεσμα οι αδύναμοι παίκτες να ξεπουλάνε. Το παιχνίδι είναι στα χέρια των τραστ που δραστηριοποιούνται σε λιανεμπόριο και χονδρεμπόριο. Με πρόσχημα ότι θα έχουμε έλλειψη σε τρόφιμο, μένουν αδιάθετα τα ελληνικά, αφού δεν ελέγχονται τα κανάλια πώλησης.
Είναι ψέματα ότι δεν υπάρχει προϊόν, αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη υπάρχει τόσο αδιάθετο προϊόν που κάποια στιγμή θα επιδοτηθεί η εξαγωγή του προς διάφορες χώρες, κι έτσι στην Ελλάδα θα χτυπηθεί αλύπητα η παραγωγή. Ειδικά Ισπανία και Ιταλία έχουν στοκ, Ολλανδοί, Δανοί, Γερμανοί έχουν πλήρη παραγωγή και τα κράτη τους θα στηρίξουν να τα ρίξουν σε άλλες αγορές, αφού είναι εθνικό προϊόν και θα το προστατέψουν με νύχια και με δόντια. Κάπως έτσι υλοποιείται η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και σε αυτό τον τομέα.
Γενικότερα
Σε καθεστώς ουσιαστικής κατάργησης της ελεύθερης αγοράς και προστατευτισμών κάθε είδους, φαίνεται σαν η Ελλάδα να είναι η τελευταία που επιμένει «νόμιμα» και με τους «κανόνες».
Οι πρώτες ύλες κινούνται ανοδικότατα, κεφάλαια που δεν έχουν διέξοδο κερδοφορίας τζογάρουν στα σιτηρά, π.χ. η σόγια, με καλή παράγωγη, στην Αργεντινή ανέβηκε στα 50 δολάρια ο τόνος και λόγω πτώσης των ναύλων εξαιτίας του πετρελαίου, τρέχει απίστευτα και προσελκύει τον χρηματιστηριακό παρασιτισμό. Καλαμπόκι, κριθάρι, στάρι ανεβαίνουν γιατί δεν τα δίνουν πλέον Ρωσία, Ουκρανία και βαλκανικές χώρες.
Γενικότερα, μέσα στην πανδημία μαίνεται ένας εμπορικός πόλεμος χωρίς κανέναν κανόνα. Επιχειρήσεις και παραγωγοί στην Ελλάδα είναι παρατημένοι στην τύχη τους. Απουσιάζει ακόμα και ο πιο μίνιμουμ κεντρικός σχεδιασμός για την ανάγνωση του ζητήματος και τη λήψη μέτρων. Τα περισσότερα κράτη της Ε.Ε. έχουν ήδη πάρει μέτρα προστασίας για τις αντίστοιχες δικές τους επιχειρήσεις, μέσω μιας διπλωματίας συνεχίσεις των εξαγωγών και πρόσβασης σε ρευστό.
Ο ελληνικός πρωτογενής τομέας και ειδικά η κτηνοτροφία, θα δοκιμαστεί σκληρά και κινδυνεύει με πολύ μεγάλη συρρίκνωση. Για την Ήπειρο και ειδικά για τον νομό Άρτας, για να επανέλθουμε στην αρχική ανταπόκριση, αλλά και για αρκετές ακόμα περιοχές της χώρας, ένα τέτοιο γεγονός θα αποτελέσει επιστροφή πολλές δεκαετίες πίσω με ανυπολόγιστες συνέπειες.
