Για την συγγραφέα Τζίλιαν Φλιν, με αφορμή το Κορίτσι που εξαφανίστηκε
Του Κώστα Στοφόρου
Βγαίνεις από το σινεμά και ξέρεις πως δεν είδες άλλη μια Χολιγουντιανών προδιαγραφών ταινία. Διαβάζεις τα βιβλία της και ξέρεις ότι δεν διάβασες ένα ακόμη best seller.
Η Τζίλιαν Φλιν μέσα και από τα τρία βιβλία της, με όλα τα χαρακτηριστικά των καλογραμμένων θρίλερ, ασκεί ανελέητη κριτική στη σύγχρονη αμερικανική κοινωνία και στα τέρατα που παράγει ο καπιταλισμός και η οικονομική κρίση.
Αφορμή γι’ αυτό το σημείωμα είναι το Κορίτσι που εξαφανίστηκε, ταινία που βγήκε πρόσφατα στις κινηματογραφικές αίθουσες. Σκηνοθέτης ο Ντέιβιντ Φίντσερ (Fight Club) και σεναριογράφος η ίδια η συγγραφέας. Μια ταινία συναρπαστική που την παρακολούθησα με κομμένη την ανάσα αν και είχα ήδη διαβάσει το βιβλίο, χάνοντας το στοιχείο της έκπληξης.
Μια ταινία όπου πρωταγωνιστούσαν οι ήχοι της νύχτας – κάποιες στιγμές νόμιζα ότι τα τριζόνια και τα μακρινά γαβγίσματα των σκυλιών έρχονταν κάπου έξω από τον κινηματογράφο…
Εξαιρετικοί και οι δυο πρωταγωνιστές, Μπεν Άφλεκ και Ρόζαμουντ Πάικ.
Ζευγάρι ζει τη φθορά της σχέσης του και από τη Νέα Υόρκη βρίσκεται σε μια μικρή κωμόπολη του Μιζούρι. Ζώντας απομονωμένη μέσα στην επαρχιακή μιζέρια, η Έιμι, όταν μαθαίνει ότι ο άντρας της την απατά, οργανώνει την εκδίκησή της. Εξαφανίζεται και στήνει έτσι τα στοιχεία που να θεωρήσουν οι αρχές ότι δολοφονήθηκε και μάλιστα από τον σύζυγό της.
Αυτή είναι, κατά κάποιον τρόπο, η επιφάνεια. Η ουσία βρίσκεται στα ίχνη που αφήνει η ίδια η συγγραφέας για να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Η Έιμι δεν είναι ένα οποιοδήποτε κορίτσι, αλλά η «Έιμι η καταπληκτική», ηρωίδα μιας σειράς παιδικών βιβλίων που έγραψε η μητέρα της. Μια εξιδανικευμένη μορφή του αληθινού κοριτσιού.
Όταν έχεις να φτάσεις ένα επινοημένο είδωλο που λατρεύει όλη η χώρα, τα πράγματα δυσκολεύουν. Τίποτε δεν είναι αρκετό. Οι άνθρωποι γύρω σου είναι μικροί…
Πάντως, όλο το σκηνικό στήνεται από τα Μέσα Ενημέρωσης. Δικάζουν και καταδικάζουν και οι ήρωες που συγκρούονται φροντίζουν, πάνω απ’ όλα, για την εικόνα που θα δώσουν στο κοινό. Η αλήθεια αποκτά δευτερεύουσα σημασία και αυτό που μένει είναι η «αλήθεια» των ΜΜΕ…
Σκοτεινός τόπος
Στο στόχαστρο της Φλιν, στον Σκοτεινό τόπο είχε βρεθεί η ψευδώνυμη «αγροτική μεταρρύθμιση» στις ΗΠΑ που οδήγησε στην απόγνωση και την καταστροφή χιλιάδες μεσαίου και μικρούς αγρότες που πνίγηκαν από τα χρέη τους στις τράπεζες. Γη και ιδιοκτησία ξεπουλήθηκαν για ένα κομμάτι ψωμί
Η Φλιν μας ταξιδεύει εκεί που ζουν οι παρίες του συστήματος. Και πάλι μιλά για την ψευδή αλήθεια των ΜΜΕ. Εκεί που υπάρχει η καθαρή απόγνωση ανακαλύπτουν συμμορίες «σατανιστών». Εκεί που υπάρχει η κοινωνική αναλγησία, ανακαλύπτουν δύστροπους εφήβους με εγκληματικές τάσεις. Η ηρωίδα της είναι μια αντι-ηρωίδα. Ξεκινώντας από μια ομάδα ανθρώπων που έλκονται από το μυστήριο, για να εξοικονομήσει κάποια χρήματα αρχίζει να πουλά την ίδια της τη ζωή και τα οικογενειακά κειμήλια. Μ’ αυτό τον τρόπο, όμως, ανοίγει μια χαραμάδα για να μπει το φως. Να αντιδράσει στην κατασκευασμένη πραγματικότητα δικαστών, ψυχολόγων, αστυνομικών… Που βρίσκει τα εξιλαστήρια θύματά της στους πιο αδύναμους.
Αιχμηρά αντικείμενα
Τα Αιχμηρά αντικείμενα (όπως και τα άλλα βιβλία της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο) ήταν το πρώτο βιβλίο της που είχα διαβάσει και ήδη ξεχωρίσει. Η ηρωίδα της και πάλι είναι βαθιά προβληματική. Χαρακώνει το σώμα της με όποιο αιχμηρό αντικείμενο βρίσκει μπροστά της. Είναι ο μόνος τρόπος για να χαλαρώσει τη συνεχή ένταση που νιώθει. Είναι δημοσιογράφος και επιστρέφει ύστερα από χρόνια στη γενέτειρά της, με αφορμή τους φόνους δύο νεαρών κοριτσιών. Θα βρεθεί εν μέσω της γεμάτης υποκρισία «καλής κοινωνίας» της πόλης, της οποίας προεξάρχον μέλος είναι η μητέρα της.
Τι κρύβεται, όμως, πίσω από το προσωπείο της φιλεύσπλαχνης κυρίας της αριστοκρατίας;
Και πάλι η Φλιν, με αριστοτεχνικό τρόπο, με βαθιά αντίληψη της ψυχολογίας σκάβει βαθιά με τα αιχμηρά της αντικείμενα για να αποκαλύψει τις αλήθειες που δεν λέγονται. Τα σκοτεινά δωμάτια…
Διαβάζω τα βιβλία της και σκέφτομαι ότι αυτό είναι το σύγχρονο νουάρ μυθιστόρημα κι όχι εκείνο που πλασάρεται ως τέτοιο, με μπόλικη τζαζ, άφθονο αλκοόλ, λίγο πολιτικό επίχρισμα, μια συμπάθεια για τις φτωχογειτονιές και τους μετανάστες, με έναν αστυνομικό που είναι κατά βάθος καλός, παρά τα βάσανα της ζωής κ.λπ.
Απέναντι σε αυτό το σκηνικό η Φλιν κάνει την ανατομία της εποχής, γράφοντας συναρπαστικά μυθιστορήματα, όπου η κοινωνική κριτική δεν είναι το άλλοθι, αλλά η ουσία. Έτσι που δικαίως ο Στίβεν Κινγκ να την ξεχωρίζει ανάμεσα στους ομότεχνούς του…
