Μεγαλεία «Rethink Athens» σε μια πόλη και χώρα που βρίσκεται σε βαθιά ανθρωπιστική κρίση. Του Ηλία Σταθάτου
Ένα εγχείρημα που εξαγγέλθηκε εδώ και αρκετό καιρό είναι το αρχιτεκτονικό σχέδιο «Rethink Athens», οι μελέτες του οποίου χρηματοδοτούνται από το Ίδρυμα Ωνάση και προβλέπει ριζική αναδιάρθρωση του κέντρου της Αθήνας και ανοιχτή πρόσκληση στο μεγάλο κεφάλαιο με σκοπό «τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού city branding» –εν μέσω μιας πόλης και χώρας σε βαθιά ανθρωπιστική κρίση– και φυσικά την προσέλκυση τουριστών.
Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε η σχετική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες μέρες με συμμετοχή του Δήμου Αθηναίων, των υπουργείων Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, της Περιφέρειας Αττικής και του Ιδρύματος Ωνάση. Στην ίδια σύσκεψη έγινε επίσης λόγος και για την κατασκευή Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) στην περιοχή Ελαιώνα-Αιγάλεω, επιβαρύνοντας περαιτέρω τη Δυτική Αττική.
«Ανασυγκρότηση του κέντρου»
Όπως αναφέρθηκε στη σύσκεψη, το έργο «Ανασυγκρότηση του Κέντρου της Αθήνας με Άξονα την οδό Πανεπιστημίου» περιλαμβάνει παρεμβάσεις από το Σύνταγμα μέχρι την Ομόνοια, με ανάπλαση πλατειών, πεζοδρομήσεις και σαρωτικές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις με αντιδρομήσεις οδών και αλλαγές στον τρόπο κυκλοφορίας στην ευρύτερη περιοχή της Πανεπιστημίου και της Πατησίων μέχρι και την οδό Μάρνη. Ακόμη, έχει εκκινήσει ειδική έρευνα, χρηματοδοτούμενη από το Ίδρυμα Ωνάση, για τον προσδιορισμό στρατηγικών μέτρων αστικής και εμπορικής αναζωογόνησης του κέντρου της Αθήνας. Στο σχέδιο περιλαμβάνεται η επέκταση της Γραμμής Τραμ μέχρι την Πλ. Αιγύπτου, μέσω των οδών Πανεπιστημίου και Πατησίων. Η χρηματοδότηση των έργων θα προέλθει από ευρωπαϊκά κονδύλια: 30 εκατ. € από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΥΠΕΚΑ για την ανάπλαση του Κέντρου της Αθήνας και 60 εκατ. € περίπου από το ΠΕΠ Αττικής για τα έργα κυκλοφοριακών ρυθμίσεων και επέκτασης του Τραμ.
«Το κέντρο της Αθήνας θα ξαναγίνει ελκυστικό για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες», ανέφεραν όλοι οι υπεύθυνοι, που… έσταζαν μέλι για τη σύμπραξη «δημόσιου και ιδιωτικού τομέα». Ας σημειωθεί ότι όλα τα παραπάνω εντάσσονται σε ένα κοινό σχέδιο που περιλαμβάνει και τις γνωστές «παρεμβάσεις» στο παραλιακό μέτωπο…
Επικοινωνιακός αντιπερισπασμός
«Σε περίοδο οικονομικής κρίσης και μαζικής φτωχοποίησης ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων της πρωτεύουσας, οι προτεραιότητες στη διάθεση των δημόσιων πόρων ιεραρχούνται εντελώς διαφορετικά από ό,τι θα έπρεπε» σημειώνει για το θέμα η Ελένη Πορτάλιου. Η δημοτική σύμβουλος Αθήνας, η οποία τυγχάνει και καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ, αναρωτιέται: «Γιατί θεωρείται άξονας της ανάπλασης η Πανεπιστημίου και όχι, για παράδειγμα, τα Προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας; Η Πανεπιστημίου είναι ήδη δρόμος σχετικά περιορισμένης κυκλοφορίας και διαθέτει μεγάλου πλάτους πεζοδρόμια και ένα εκτεταμένο δίκτυο ελεύθερων χώρων στις παρειές της. Τι θα συμβεί όταν ο κυκλοφοριακός της φόρτος μεταφερθεί στους παράλληλους, με πρόβλημα, δρόμους;»
Το «Rethink Athens» αποτελεί έναν επικοινωνιακό αντιπερισπασμό και, ταυτόχρονα, ένα τρόπο να μεταφερθούν οι πόροι του ΕΣΠΑ σ’ ένα «ευγενές» έργο που εντυπωσιάζει. Στη ζοφερή πραγματικότητα που αντιμετωπίζει ο λαός, ποιος πιστεύει πραγματικά ότι η ανάπλαση της Πανεπιστημίου θα αιμοδοτήσει με χρήμα το ιστορικό κέντρο; Κανείς, απαντά η κ. Πορτάλιου. «Οι καταναλωτές έχουν εξοντωθεί από τα μνημόνια. Το πολύ-πολύ να γίνει ανακατανομή υπέρ της Πανεπιστημίου, ενός πολύ μικρού ποσοστού της κατανάλωσης των κατοίκων εύπορων προαστίων» λέει η ίδια, αποδομώντας και τα επιχειρήματα των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων. «Η πόλη πάσχει σήμερα από δημόσιες συγκοινωνίες. Γραμμές καταργούνται και δρομολόγια περικόπτονται. Η Πατησίων είναι ένας κεντρικός συνδετήριος άξονας διέλευσης για πολλά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Η πύκνωση των δρομολογίων και η επαναφορά των γραμμών που έχουν καταργηθεί, είναι μια χαμηλού κόστους λύση. Αντιθέτως, το τραμ είναι ένα δυσκίνητο μέσο που θα εκτοπίσει τα τρόλεϊ και τα λεωφορεία – πράγμα λάθος».
Αξίζει τέλος να επισημανθούν οι ενστάσεις του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων για θέματα δεοντολογίας που αφορούν τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ανάπλασης της Πανεπιστημίου. «Από πότε, για ένα δημόσιο έργο οργανώνεται διαγωνισμός από ιδιωτικό φορέα, χωρίς μάλιστα να τηρούνται ούτε οι προδιαγραφές της εθνικής νομοθεσίας ούτε και αυτές της UIA για τους διεθνείς διαγωνισμούς;» Θα δούμε πώς θα συνεχιστούν τα περίεργα αυτής της υπόθεσης, που θα τραβήξει σε μάκρος, καθώς τα έργα αναμένεται να εκκινήσουν σε ένα χρόνο και το σχέδιο θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2016.
