Οι δυτικοί ηγέτες είχαν μόνο καλά λόγια να πουν με αφορμή το θάνατο του Σαουδάραβα βασιλιά Αμπντάλα ιμπν-Αμπντουλαζίζ αλ-Σαούντ. Ξαφνικά ο σαουδαραβικός σκοταδισμός των δημόσιων αποκεφαλισμών και της ποινικοποίησης της σκέψης αλλά και της γυναικείας κοινωνικής ύπαρξης, που ποτέ δεν στηλίτευσαν σοβαρά, εξαφανίστηκε και αντικαταστάθηκε από φιλοφρονήσεις για τον «γενναίο μεταρρυθμιστή».
Το 2009 η ίδια η Χίλαρι Κλίντον σε επιστολή που αποκάλυψαν τα wikileaks έλεγε ότι η Σαουδική Αραβία είναι η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης σουνιτών τρομοκρατών οι οποίες όπως είναι γνωστό εξελίχτηκαν στον ISIS. Επίσης, κρατικά επιχορηγούμενοι Σαουδάραβες ιμάμηδες φανατικοί και ασύλληπτα ρατσιστές έχουν αυξανόμενη επιρροή και το μήνυμά τους τεράστια εξάπλωση μέσα από τηλεοπτικά μέσα, το διαδίκτυο αλλά και τα σχολεία που χρηματοδοτεί η Σαουδική Αραβία. Ταυτόχρονα ο εκλιπών «πεφωτισμένος ηγέτης» έκανε άμεση επέμβαση για να καταπνίξει την εξέγερση στο γειτονικό Μπαχρέιν. Τελικά ο ρόλος του πολυεπίπεδου συμμάχου των ΗΠΑ και ευρωπαϊκών χωρών μπορεί να συμπυκνωθεί στη λυσσαλέα προσπάθεια να μην υπάρξει κοινωνική και πολιτική πρόοδος στην περιοχή. Και αυτό, όπως εξηγεί το παρακάτω άρθρο, είναι περισσότερο από το «κοίτα τι κάνουν τα πετρέλαια».
Γιατί οι Αμερικανοί εξυμνούν έναν βίαιο μονάρχη
Του Murtaza Hussain*
Μετά από 20 χρόνια, ως ντε φάκτο ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, ο μονάρχης Αμπντάλα ιμπν-Αμπντουλαζίζ αλ-Σαούντ πέθανε προ ημερών σε ηλικία 90 ετών. Ο Αμπντάλα που ανέλαβε την εξουσία μετά τον θάνατο του προκατόχου του, μονάρχη Φαχντ, από συγκοπή το 1995, κυβέρνησε σαν απόλυτος μονάρχης μίας χώρας που συστηματικά υπηρέτησε τα αμερικανικά συμφέροντα, ενώ παράλληλα διέσπειρε συγκρούσεις και εξτρεμισμό στη Μέση Ανατολή και τον κόσμο ολόκληρο.
Με δήλωσή του στις 22 Ιανουαρίου, ο γερουσιαστής Τζον Μακ Κέιν έπλεξε το εγκώμιο του Αμπντάλα ως «θερμού υποστηρικτή της ειρήνης και πολέμιου της βίας στη Μέση Ανατολή». Ο Τζον Κέρι περιέγραψε τον εκλιπόντα μονάρχη σαν «έναν γενναίο σύμμαχο στην καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού» και «υπέρμαχο της ειρήνης». Υπερθεματίζοντας ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, εξέδωσε σχετική ανακοίνωση όπου μεταξύ άλλων δήλωνε ότι θα ηγείτο προσωπικά προεδρικής αποστολής για την απότιση φόρου τιμής στον εκλιπόντα.
Δουλοπρεπείς νεκρολογίες
Δεν είναι συχνό φαινόμενο ένας μη-αιρετός ηγέτης χώρας που δημοσίως μαστιγώνει αντιφρονούντες και αποκεφαλίζει ανθρώπους με την κατηγορία της τέλεσης μαγείας, να κερδίζει τόσα λαμπρά σχόλια από Αμερικανούς αξιωματούχους. Ακόμα πιο περίεργες ήταν οι δουλοπρεπείς νεκρολογίες στα μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης που πιστά αναπαρήγαγαν τον χαρακτηρισμό του Αμπντάλα ως έναν άκακο άνθρωπο καλών προθέσεων, αφιερωμένο στην υπόθεση της ειρήνης.
[…] Αν και μπορεί να παραδεχτεί κανείς ότι ο Αμπντάλα ήταν μία σχετικά μετριοπαθής προσωπικότητα μέσα στον κραυγαλέα αναχρονιστικό Οίκο των Σαούντ, παραμένει το γεγονός ότι κυβέρνησε επί δύο δεκαετίες με ένα καθεστώς που χαρακτηρίστηκε από σωρεία παραβιάσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα, θεσμοθέτηση του θρησκευτικού σωβινισμού, ενώ έπαιξε έναν σφόδρα αντιδραστικό ρόλο στην περιφερειακή πολιτική.
Πάνω από όλα, όμως, δεν ήταν ένας ηγέτης που τάχθηκε κατά της βίας και των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Αντίθετα με την περιγραφή του από τον γερουσιαστή Μακ Κέιν ως «θερμού υποστηρικτή της ειρήνης», διπλωματικό έγγραφο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών που διέρρευσε από το Wikileaks αποκαλύπτει ότι ο εκλιπών μονάρχης στην πραγματικότητα ενθάρρυνε ευθέως τις ΗΠΑ να δρομολογήσουν κι άλλους πολέμους στην περιοχή.
Σε μία αποστροφή του λόγου του που περιελάμβανε αυτό το έγγραφο του 2008, ο Αμπντάλα παρότρυνε τους Αμερικανούς αξιωματούχους να «κόψουν το κεφάλι του φιδιού» εξαπολύοντας νέες στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ιράν. Πρέπει δε, να σημειωθεί ότι αυτό το φιλοπολεμικό μήνυμα εστάλη εν μέσω της εν εξελίξει αιματοχυσίας του πολέμου στο Ιράκ, που προφανώς άφηνε ασυγκίνητο τον Αμπντάλα για την προοπτική περαιτέρω κλιμάκωσης των πολεμικών συγκρούσεων στην περιοχή.
Συγκρούσεις στο όνομα των ΗΠΑ
Η κυβέρνηση Αμπντάλα διεξήγαγε, επίσης, καταστροφικές συγκρούσεις στο όνομα των ΗΠΑ όταν η κυβέρνησή τους δεν ήταν πρόθυμη να παρέμβει σύμφωνα με τις επιθυμίες του Ριάντ. Πράγματι, σε όλες σχεδόν τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης, η Σαουδική Αραβία επεχείρησε να παρέμβει βιαίως με στόχο να στηρίξει διάφορα καθεστώτα ή να διαμορφώσει εξεγέρσεις με γνώμονα τα δικά της συμφέροντα.
Στο Μπαχρέιν, οι δυνάμεις της Σαουδικής Αραβίας επενέβησαν για να καταπνίξουν τη λαϊκή εξέγερση που απειλούσε το καθεστώς της μοναρχίας αλ-Χαλίφα, ενώ στη Συρία δυνάμεις με τη στήριξη της Σαουδικής Αραβίας βοήθησαν να μετατραπεί μία κάποτε λαϊκή δημοκρατική εξέγερση σε έναν αιματηρό και παρατεταμένο πόλεμο «δι’ αντιπροσώπου», μεταξύ περιφερειακών αντιπάλων, που σήμερα αναδεικνύεται σε κινητήρια δύναμη του εξτρεμισμού στη Μέση Ανατολή.
Οι αντεπαναστατικές κινήσεις της Σαουδικής Αραβίας επί μοναρχίας Αμπντάλα είχαν, όμως, κι άλλες πιο βίαιες εκφράσεις.
Στα μέσα της επανάστασης του 2011, στην Αίγυπτο, όταν καταφανώς όλος ο κόσμος στήριζε τους διαδηλωτές στην Πλατεία Ταχρίρ, ο Αμπντάλα στάθηκε με αποφασιστικότητα στο πλευρό του καθεστώτος Μουμπάρακ. […]
Λίγα χρόνια αργότερα, όταν η πλάστιγγα έγειρε πάλι προς τη δικτατορία, μετά το αιματηρό πραξικόπημα του Στρατηγού Αμπντελφατάχ αλ Σίσι το 2013, ο Αμπντάλα και οι άλλοι μονάρχες της περιοχής ήταν παρόντες για να προσφέρουν την οικονομική στήριξη που τόσο είχε ανάγκη το νέο καθεστώς. Μαζί με την στήριξη αυτή ήλθε και η έγκριση της ανελέητης βίαιης καταστολής των πρώην εξεγερμένων της Αιγύπτου.
Με ολοένα πιο καταστροφικές συνέπειες, η κυβέρνηση Αμπντάλα κατέφυγε στον σεχταρισμό ως εργαλείο για να εφαρμόσει το «διαίρει και βασίλευε» στους πληθυσμούς της περιοχής και να θωρακίσει το δικό του καθεστώς από τον κίνδυνο της εξέγερσης. Παράλληλα με κυνικό τρόπο χρησιμοποίησε τους δικούς της θρησκευτικούς μηχανισμούς για να προσπαθήσει να εξισώσει την πολιτική διαφωνία με την αμαρτία. […]
Στήριξη στα αμερικανικά συμφέροντα
Παρά τις πρόσφατες εντάσεις στο πεδίο της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στο Ιράν και τη Συρία, η Σαουδική Αραβία υπό τον μονάρχη Αμπντάλα έπαιξε ζωτικό ρόλο στις επιχειρήσεις αντικατασκοπείας των ΗΠΑ. […]
Ίσως, όμως, πιο σημαντικός να είναι ο ρόλος του εκλιπόντος μονάρχη ως ο μακρόχρονος και πιστός υποστηρικτής των οικονομικών συμφερόντων των ΗΠΑ: Αγορές όπλων και διατήρηση μίας επαρκούς ροής πετρελαίου από την Σαουδική Αραβία στις διεθνείς αγορές. Εκείνος ο Σαουδάραβας μονάρχης που στο παρελθόν απέτυχε να τηρήσει αυτό το μέρος της συμφωνίας βρήκε πρόωρο θάνατο και οι σχέσεις του με τους Αμερικανούς αξιωματούχους δεν ήταν τόσο θερμές. Με δεδομένες τις βάσεις στις οποίες στηρίζεται η σχέση ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας είναι μάλλον απίθανο να αλλάξει με το θάνατο του μονάρχη Αμπντάλα και την ανάληψη του θρόνου από τον αδελφό του πρίγκιπα Σαλμάν. Ανεξάρτητα από το πόσο διεφθαρμένη, αδίστακτη ή βίαιη αποδειχθεί η κυβέρνησή του, όσο προστατεύει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή είναι βέβαιο ότι θα εξασφαλίζει επαίνους και στήριξη, όπως και οι κυβερνήσεις των προκατόχων του.
* Ο Murtaza Hussain είναι δημοσιογράφος και πολιτικός σχολιαστής και το έργο του επικεντρώνεται στα ανθρώπινα δικαιώματα, την εξωτερική πολιτική και τα ζητήματα πολιτισμού. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στους New York Times, τον Guardian, την Globe, το Salon και αλλού. Το παραπάνω άρθρο αναρτήθηκε στο The Intercept και εδώ δημοσιεύουμε εκτεταμένα αποσπάσματα.
Μετάφραση: Ελεάννα Ροζάκη
