Αντιφατικά τα πρώτα συμπεράσματα του ασιατικού ταξιδιού του Τραμπ
του Γιώργου Αναστασίου
Εν μέσω του συνεχιζόμενου εμφυλίου εντός του βορειοαμερικανικού κατεστημένου αλλά και της ίδιας της κυβέρνησης Τραμπ, ο Αμερικανός πρόεδρος πραγματοποιεί αυτές τις μέρες το δεύτερο μεγάλο ταξίδι του, μετά τις πρόσφατες επισκέψεις σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Ένα χρόνο μετά την εκλογή του, κι ενώ η νομιμοποίησή του εξακολουθεί να αμφισβητείται όσο κανενός άλλου προέδρου των ΗΠΑ, επιχειρεί να επιβεβαιώσει ότι η Ουάσιγκτον και ο ίδιος έχουν ακόμη το πάνω χέρι. Όμως, πέρα από τον πρόθυμο να πειστεί Ιάπωνα πρωθυπουργό Σίνζο Άμπε, οι υπόλοιποι συνομιλητές του είναι μάλλον πιο δύσκολοι. Όσο κι αν μέχρι στιγμής στη δημόσια εικόνα της επίσκεψης κυριαρχεί η παραδοσιακή ασιατική χαμογελαστή ευγένεια, όλοι γνωρίζουν ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν πλέον να κάνουν ό,τι θέλουν. Ή τουλάχιστον δεν μπορούν να το κάνουν ταυτόχρονα σε πολλές περιοχές του κόσμου. Επιπλέον, όλοι βλέπουν ότι –σε αντίθεση με τις προεκλογικές διακηρύξεις του– ο Τραμπ έχει «καταφέρει» να παροξύνει τις αντιθέσεις ενός ήδη χαοτικού κόσμου και να φέρει πιο κοντά τον κίνδυνο μιας ανεξέλεγκτης γενικευμένης σύρραξης.
Δεν πρόκειται μόνο για τη σταυροφορία ενάντια στο Ιράν ή τη Βόρεια Κορέα, ούτε για τη συνεχιζόμενη αδιέξοδη εμπλοκή των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή, ή τις απειλές για νέες επεμβάσεις στη Λατινική Αμερική κ.α. Ακόμη και αποφάσεις όπως η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, από τη συμφωνία TPP μεταξύ χωρών του Ειρηνικού και από διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO, ερμηνεύονται από αρκετούς ομολόγους του Τραμπ όχι ως εφαρμογή του συνθήματος «Πρώτα η Αμερική», αλλά ως ένδειξη της αδυναμίας των ΗΠΑ να επιβάλουν τους όρους τους στη διεθνή αρένα. Ταυτόχρονα, μέχρι στιγμής οι συνομιλητές του Τραμπ δεν του κλείνουν την πόρτα στα μούτρα. Με προεξάρχοντες όμως τους Κινέζους του λένε ότι η εποχή των τελεσιγράφων παρήλθε ανεπιστρεπτί: «Η Κίνα επιθυμεί να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ με αμοιβαίο σεβασμό, κοινή ωφέλεια και ανταποδοτικότητα», είπε χαρακτηριστικά ο Σι Τζινπίνγκ, ενώ το επίσημο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων τόνιζε ότι «η Κίνα θα έχει ισότιμο λόγο με τις ΗΠΑ στη λήψη αποφάσεων».
Επιδημία αμοιβαίας ευγένειας στο Πεκίνο
Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Τραμπ απέφυγε να αντιδράσει με τις γνωστές ιερεμιάδες του ή με κάποιο αψυχολόγητο σχόλιο στο τουίτερ. «Ναι, μαζί έχουμε τη δυνατότητα να λύσουμε τα παγκόσμια προβλήματα για πολλά χρόνια», ήταν η απάντησή του. Εξίσου μετρημένη διατύπωση είχαν και οι αιτήσεις του προς το Πεκίνο, να συμβάλει πιο ενεργητικά στη «νουθεσία» των Βορειοκορεατών – ενώ στην αρχή του ασιατικού ταξιδιού του, στην Ιαπωνία, παραληρούσε: «Κυριαρχούμε στον αέρα. Κυριαρχούμε στη θάλασσα. Κυριαρχούμε στην ξηρά και στο διάστημα. Μαζί με τους συμμάχους μας, είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλες τις δίχως προηγούμενο δυνατότητές μας ώστε κανείς δικτάτορας, κανένα καθεστώς και κανένα έθνος να μην τολμήσει να υποτιμήσει ποτέ την αμερικανική αποφασιστικότητα». Και αμέσως μετά προσέθετε ότι «οι Κινέζοι πρέπει να κάνουν περισσότερα αν θέλουν να είμαστε φίλοι». Ε, αυτό το στιλ ξεχάστηκε στο Πεκίνο…
Χαρακτηριστικό της έστω και προσωρινής διαλλακτικότητας του στριμωγμένου Τραμπ ήταν και το γεγονός ότι έφτασε να παραδεχθεί πως για το τεράστιο αμερικανικό έλλειμμα δεν φταίνε οι «διαβολικοί σχιστομάτηδες», αλλά τα συγκριτικά μειονεκτήματα της αμερικανικής οικονομίας έναντι της κινεζικής. Ίσως να ήταν και πιο προσεκτικός αφού είχε προηγηθεί η γκάφα του στο Τόκιο. Εκεί ζήτησε από την ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία να παράγει οχήματα στις ΗΠΑ, ώστε να μειωθεί το επίσης μεγάλο έλλειμμα των ΗΠΑ στις συναλλαγές τους με την Ιαπωνία. Δίχως προφανώς να λάβει υπόψη του ότι αυτό συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια: 3 στα 4 ιαπωνικά οχήματα που πωλούνται στις ΗΠΑ παράγονται εκεί, από τους 850.000 Αμερικανούς εργάτες της Τογιότα, της Χόντα κ.λπ. Όσον αφορά το τι είδους οικονομικές και εμπορικές συμφωνίες υπέγραψαν οι ΗΠΑ με την Κίνα στο διήμερο της παραμονής Τραμπ στο Πεκίνο, αυτό παραμένει ακόμη ασαφές. Οι σχετικές αναφορές έχουν τεράστια διακύμανση, αφού μιλούν για συμβόλαια άγνωστου περιεχομένου (και χώρας υλοποίησης) και ύψους από 9 έως 250 δισεκατομμύρια δολάρια. Στην περίπτωση που δεν ισχύει ο τριψήφιος αριθμός, θα ακουστεί πάλι το «άνθρακες ο θησαυρός», αφού πέρυσι ο τζίρος των συναλλαγών ΗΠΑ-Κίνας έφτασε τα 650 δισεκατομμύρια δολάρια.
Διπλωματικές αβρότητες, τέλος…
Από σήμερα Σάββατο και ως την επόμενη Τρίτη ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά τρία αμερικανικά αεροπλανοφόρα (μαζί με δεκάδες ακόμη πολεμικά σκάφη) πραγματοποιούν «συντονισμένες επιχειρήσεις» στο δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, κοντά στην κορεατική χερσόνησο. 
Ήδη από την επομένη της επίσκεψης Τραμπ στο Πεκίνο τα κινεζικά ΜΜΕ εγκατέλειψαν τις ευγένειες και άρχισαν τις ομοβροντίες κατά της προκλητικής αυτής παρουσίας. «Οι ΗΠΑ επιχειρούν να επιβάλουν τις ιδέες τους. Να εκβιάσουν τη συνθηκολόγηση της Βόρειας Κορέας αυξάνοντας τη στρατιωτική παρουσία τους στην περιοχή. Ιδίως, όμως, θέλουν να ασκήσουν πίεση στην Κίνα», γράφει η αγγλόφωνη εφημερίδα Global Times, που απηχεί την επίσημη κινεζική πολιτική. Και συνεχίζει υπογραμμίζοντας ότι «αυτές οι ενέργειες αυξάνουν την ένταση στην περιοχή, με τον κίνδυνο να προκαλέσουν μια ισχυρή αντίδραση της Βόρειας Κορέας». «Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να έχουν διδαχθεί από την ιστορία ότι η Βόρεια Κορέα δεν συνθηκολογεί υπό στρατιωτική απειλή», καταλήγει με νόημα η κινεζική εφημερίδα…
