«Έπεσε στον κάμπο καταχνιά πολλή έφυγαν οι κλέφτες, παν’ κι οι αρματωλοί»
Έχει πέσει πολλή καταχνιά πάνω στους «κλέφτες κι αρματωλούς» της Εαμικής εποχής της Ελλάδας. Αλλά είτε το θέλουν είτε όχι οι διώχτες, οι αρνητές και οι διαστρεβλωτές της, το ΕΑΜ σημάδεψε για πάντα την καρδιά, το νου και τη συνείδηση του λαού μας. Και οι γενιές που φύγαν και φεύγουν, και αυτές που ξεπετάγονται και θα ‘ρθουν, όσο μελάνι κι αν χύθηκε, όσα καρφιά κι αν μπήχτηκαν για να μουντζουρώνουν, να παραχώσουν αυτή την εποχή, κράτησαν, κρατάνε και θα κρατήσουν τ’ αφτί τεντωμένο για να αφουγκραστούν τις ντουφεκιές στον Παρνασσό και στη Γκιώνα, τις ομοβροντίες των εκτελεστικών αποσπασμάτων στο Σκοπευτήρι της Καισαριανής, τις ιαχές των διαδηλωτών στο Σύνταγμα και στην οδό Πανεπιστημίου, τα τραγούδια, τα χτυπήματα των ποδιών στη γη καθώς σέρνουν το χορό οι μελλοθάνατοι σ’ όλα τα σκοπευτήρια της Ελλάδας, τη θάλασσα από λάβαρα και σημαίες των διαδηλώσεων, τα χωνιά που προκαλούν ρίγη συγκίνησης στους νέους και στους ώριμους, στις γριούλες και στους γέροντες και αλλεργία και υστερία σε κατακτητές και εθνοπροδότες, τις μπαταριές της νίκης στις βουνοπλαγιές και στα στενοσόκακα στις πολιτείες και τα ουρλιαχτά του τρόμου των σιδηρόφραχτων ορδών του Χίτλερ, των κοκορόφτερων του Μουσολίνι, των Βούλγαρων φασιστών και των ντόπιων συνεργατών τους.
Μέσα στην ψυχή του κάθε Ρωμιού –όπου κι αν τον έχει ρίξει σήμερα μια ολόκληρη ζωή διωγμών, μακελειού, τρομοκρατίας, εκβιασμών, προγραφών, χρωματισμών και αποχρωματισμών- ζει ολοζώντανη η Εαμική εποχή. Η εποχή των μεγάλων εξορμήσεων, των ελπιδοφόρων προσδοκιών, των υπέροχων θυσιών. Η εποχή που η Ελλάδα, ο λαός της, ανέμιζε πρώτος στην Ευρώπη τη σημαία της Αντίστασης στο φασισμό, με τα μαζικά απεργιακά της κινήματα και τις διαδηλώσεις. Η εποχή που στα βουνά η αγροτιά της, χέρι χέρι με την εργατιά της και τους διανοούμενους, απελευθερώνονταν από τον εκατόχρονο ζυγό, που έχτισε τα αγκωνάρια της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης. Η εποχή που, μέσα από τα σπλάχνα ενός λαού δουλωμένου στους πιο απαίσιους κατακτητές και με δεσμά κάθε είδους αιώνων, ξεπετάγοταν ανυποψίαστοι κρουνοί ενεργητικότητας, εφευρετικότητας, αγωνιστικότητας και δημιουργίας.
Τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τότε. Τι έχουν να επιδείξουν και να αντιπαραθέσουν σε αυτή την εποχή αυτοί που πάσχισαν να ξεθεμελιώσουν ό,τι έχτισε το ΕΑΜ; Τις απανωτές εθνικές κρίσεις, τα πραξικοπήματα και τις φαγωμάρες τους; Πού βρίσκονται αυτός «ο περήφανος βρετανικός λέων» και η «αστερόεσσα», που έκοψαν με τη βία το δρόμο στο Εαμικό κίνημα; Πού βρίσκονται τα λάβαρά σας και οι σημαίες σας κύριοι ηγέτες της «εθνικόφρονης» αντιεαμικής Ελλάδας; Ντρεπόσαστε να τα δείξετε. Όμως τα λάβαρα και οι σημαίες του ΕΑΜ βρίσκονται βαθιά μέσα στις καρδιές και στις συνειδήσεις εκατομμυρίων Ελλήνων.
Τα βασικά προβλήματα που καταπιάστηκε να λύσει ο λαός της Ελλάδας με το ΕΑΜ παραμένουν άλυτα. Η μορφή τους άλλαξε. Το πρόβλημα της εθνικής ανεξαρτησίας, το πρόβλημα της εθνικής κυριαρχίας, και εκείνο μιας πραγματικής δημοκρατικής ανάπλασης παραμένουν στην ημερήσια διάταξη. Γι’ αυτά αγωνίζονται σήμερα οι γιοι και οι θυγατέρες της Ελλάδας. Γι’ αυτά έχυσαν το αίμα τους τα νιάτα στο Πολυτεχνείο πέρυσι. Σήμερα, στο όνομα μιας γνωστής «νέας δημοκρατίας» και του φόβητρου μιας επανόδου στη δικτατορία, επιχειρείται ο λαός και η νεολαία της Ελλάδας να δεθούν με καλογυαλισμένες αλυσίδες, να υποταχτούν, να παραιτηθούν από κάθε αγώνα για ένα καλύτερο αύριο.
Εκμεταλλεύονται την απάρνηση του ουσιαστικού μέρους της Εαμικής κληρονομιάς, από μέρους οργανισμών που θέλουν να παρουσιάζονται σαν εκφραστές της, για να προχωρήσουν πιο άκοπα τα σχέδιά τους. Οι τίτλοι όμως και τα λαμπερά ονόματα δεν εμπόδισαν το λαό της Ελλάδας να βρει το δρόμο του κάθε φορά που το πρόσταγμα των καιρών το καλούσε. Αυτό έγινε και στην περίοδο του ’41-’44 και δημιουργήθηκε και ξαπλώθηκε παντού το ΕΑΜ. Το ίδιο θα γίνει και στο μέλλον.
Το παραπάνω κείμενο, με τίτλο «Θα διαλυθεί η καταχνιά» δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβρη του 1974 στην εφημερίδα Λαϊκός Δρόμος. Είναι η πρώτη μεταπολιτευτική επέτειος της ίδρυσης του ΕΑΜ και ο Γ. Χοντζέας με αυτό το σύντομο άρθρο του σκιαγραφεί ορισμένες βασικές πλευρές της εποποιίας της Αντίστασης, αντιπαραβάλλοντάς την με τη στάση του αστικού κόσμου. Δημοσιεύτηκε στο Δρόμο στα πλαίσια ενός αφιερώματος με αφορμή τα 22 χρόνια από τον θάνατο του Γ. Χοντζέα.
Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα.
