Το βίωμά μου το Πάσχα του 2018 είναι εξάπαντος αυτό του κορεσμού. Μου είναι αδύνατον πλέον να υποφέρω τον γλυκερό συναισθηματισμό των ταινιών για τον Ιησού, τα ηθικολογικά κηρύγματα των θεολογούντων για τη σημασία της Ανάστασης, καθώς και τη λαογραφική φλυαρία περί των πασχαλινών ηθών, εθίμων και φαγητών μας. Αντ’ αυτών, αισθάνομαι ολοένα και περισσότερο την ανάγκη να χρησιμοποιήσω τις άγιες μέρες του Πάσχα ως χρόνο υπαρξιακής αγρανάπαυσης, προκειμένου να έλθω εις εαυτόν, να επισκοπήσω καλύτερα τη συνείδησή μου και να επικεντρωθώ στα ουσιώδη. Δηλαδή, να μελετήσω. Όχι βέβαια γενικώς και αορίστως, αλλά για το συγκεκριμένο εκείνο πρόσωπο που συνιστά την καρδιά της θρησκευτικής μας πίστης –και το οποίο ομολογώ ότι ασκεί πάνω μου διαρκή γοητεία και επιρροή.
Μην έχετε την παραμικρή αμφιβολία ότι το πρόσωπο «Ιησούς» είναι απείρως πιο δαιδαλώδες και περίπλοκο, από όσο μας έχει μάθει να πιστεύουμε η συμβατική θρησκευτική μας αγωγή και η εκκλησιαστική μας κατήχηση. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι μία βαθύτερη κατανόηση του βίου, του κηρύγματος και της εποχής του Ιησού συνιστά πνευματικό διακύβευμα κρίσιμης σημασίας: τόσο για τον πιστό, διότι θα τον απαλλάξει από πάμπολλα στοιχεία προκριτικής αφέλειας και δεισιδαιμονίας, όσο και για τον άπιστο, διότι θα του υποδείξει επακριβώς τι είναι αυτό το οποίο απορρίπτει. Όποιος αναγνώστης ή αναγνώστρια θα ήθελε λοιπόν να ακολουθήσει τον απαιτητικό, αλλά συναρπαστικό δρόμο μίας ουσιαστικότερης γνωριμίας με το πρόσωπο του Ιησού, θα είχα να του προτείνω ορισμένες κρίσιμες συμβολές.
Ξεκινώ με το βιβλίο του Ρέζα Ασλάν Ο Ζηλωτής (εκδ. Πατάκης, 2015), το οποίο συνιστώ με επιφυλάξεις. Κι αυτό, διότι ενώ μας δίνει ένα γοητευτικό ιστορικό περίγραμμα του εβραϊσμού της Παλαιστίνης του 1ου αιώνα, πιστεύω ότι προασπίζει εν τέλει μία σχετικά μονοδιάστατη θεώρηση του προσώπου του Ιησού, η οποία ελέγχεται –μεταξύ άλλων– ως παρωχημένη. Το βιβλίο θα άξιζε ωστόσο να διαβαστεί, λόγω του εξαιρετικά γλαφυρού τρόπου γραφής του, αλλά και σαν ένα είδος εισαγωγής στο σχετικό επιστημονικό πεδίο. Απείρως πιο ολοκληρωμένη θεωρώ τη συνεισφορά του E.P. Sanders Το Ιστορικό Πρόσωπο του Ιησού (εκδ. Φιλίστωρ, 1998), η οποία συνίσταται σε μία θεολογικά ψύχραιμη και ιστορικά εμπεριστατωμένη αποτίμηση της διδασκαλίας και της δράσης του Ιησού. Η μελέτη του N.T. Wright The Resurrection of the Son of God (Fortress Press, 2003) εξακολουθεί να αποτελεί το απαραίτητο προαπαιτούμενο κάθε συζήτησης σχετικά με την ιστορικότητα της Ανάστασης. Ενώ, μία από τις εξοχότερες συμβολές στο ερώτημα της ιστορικής αξιοπιστίας των Ευαγγελίων και του τρόπου με τον οποίο ο Ιησούς «κατανοήθηκε» από τους μαθητές του, θα πρέπει να θεωρηθεί η μελέτη του Richard Bauckham Jesus and the Eyewitnesses (Eedermans Pub. 2006). Καταστρέφω τον λόγο με δύο βιβλία που αγαπώ πολύ: τη διδακτορική διατριβή του Βασίλη Αδραχτά, Η Βασιλεία του Θεού ως Ουτοπία (2005), η οποία με βοήθησε να κατανοήσω τη βαθειά πολιτική διάσταση του κηρύγματος του Ιησού. Και το βιβλίο του Gerd Theissen The Historical Jesus (Fortress Press, 1998), το οποίο θεωρώ την σαφέστερη και περιεκτικότερη έκθεση των πραγματολογικών δεδομένων που έχουμε στη διάθεσή μας σχετικά με τον ιστορικό Ιησού.
Καλή Ανάσταση, αδέλφια…
