του Γιάννη Σχίζα
Περισσότερες από 1.500 γλώσσες –περίπου το ένα πέμπτο (20%) των 7.000 γλωσσών του πλανήτη– μπορεί να μη μιλιούνται πια πάνω στη Γη έως το τέλος του αιώνα μας, σύμφωνα με μία νέα διεθνή διεπιστημονική μελέτη. Κατά μέσο όρο, τουλάχιστον μία ομιλούμενη γλώσσα του πλανήτη μπορεί να εξαφανίζεται κάθε μήνα έως το 2100.
Οι ερευνητές από διάφορα επιστημονικά πεδία (βιολόγοι, μαθηματικοί, γλωσσολόγοι κ.ά.), με επικεφαλής την καθηγήτρια Εξελικτικής Βιολογίας Λίντελ Μπρόμχαμ του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα Οικολογίας και Εξέλιξης «Nature Ecology & Evolution», εξέτασαν τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν χιλιάδες γλώσσες με βάση 51 παράγοντες (νομική αναγνώριση μίας γλώσσας, δημογραφικά χαρακτηριστικά των χρηστών της, κεντρικές εκπαιδευτικές πολιτικές της χώρας, κλιματική αλλαγή και άλλα περιβαλλοντικά δεδομένα, κοινωνικο-οικονομικοί δείκτες κ.ά.). Συμπέραναν ότι η απώλεια των γλωσσών αναμένεται να πενταπλασιαστεί έως το 2100 σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.
«Βρήκαμε ότι, χωρίς άμεση παρέμβαση, η απώλεια των γλωσσών μπορεί να τριπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 40 χρόνια. Και έως το τέλος του τρέχοντος αιώνα 1.500 γλώσσες μπορεί πια να έχουν σταματήσει να μιλιούνται», δήλωσε η Μπρόνχαμ. Όπως είπε, από τις συνολικά περίπου 7.000 αναγνωρισμένες γλώσσες του πλανήτη, σχεδόν οι μισές είναι απειλούμενες με εξαφάνιση.
Όσο αυξάνεται το μορφωτικό επίπεδο και η διάρκεια των ετών εκπαίδευσης τόσο εντείνεται η απειλή εξαφάνισης αρκετών γλωσσών. Γι’ αυτό, οι ερευνητές επισημαίνουν την ανάγκη όχι ασφαλώς να μπει «φρένο» στη μόρφωση, αλλά να υποστηριχτεί η δίγλωσση υποχρεωτική εκπαίδευση, με στόχο την ενίσχυση των αυτοχθόνων γλωσσών εντός του εκπαιδευτικού συστήματος.
Ακόμη, σύμφωνα με τη μελέτη, όσο περισσότεροι δρόμοι υπάρχουν σε μία περιοχή, συνδέοντας τις πόλεις με τις πιο απομακρυσμένες περιοχές μίας χώρας, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για τις τοπικές γλώσσες που μιλιούνται από μικρούς πληθυσμούς, καθώς αυτό, όπως είπε η Μπρόνχαμ, «βοηθά τις κυρίαρχες γλώσσες να λειτουργούν σαν οδοστρωτήρες πάνω στις άλλες μικρότερες γλώσσες».
Πρόσθεσε ότι «όταν μία γλώσσα χάνεται ή «κοιμάται», όπως λέμε για τις γλώσσες που δεν μιλιούνται πια, χάνουμε τόσα πράγματα από την ανθρώπινη πολιτισμική ποικιλότητα. Κάθε γλώσσα είναι έξοχη με τον τρόπο της. Πολλές γλώσσες που προβλέπεται να χαθούν μέσα σε αυτόν τον αιώνα έχουν ακόμη ικανούς ομιλητές, συνεπώς δεν έχει χαθεί η ευκαιρία να επενδύσουμε στην υποστήριξη των κοινοτήτων τους προκειμένου να αναζωογονήσουμε τις αυτόχθονες γλώσσες και να τις διατηρήσουμε για τις μελλοντικές γενιές».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Το Ingenuity σε νέες δόξες
Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) αποκατέστησε τη ραδιο-επικοινωνία στον Άρη ανάμεσα στο μικρό ρομποτικό ελικόπτερο Ingenuity –το πρώτο που έχει πετάξει σε έναν άλλο κόσμο– και το ρόβερ Perseverance. Έτσι το drone ετοιμάζεται να κάνει την 18η πτήση του μετά την αναγκαστική προσωρινή ακινησία του εωσότου επιλυθεί το τεχνικό πρόβλημα.
Η επαφή μεταξύ ελικοπτέρου και ρόβερ (και κατ’ επέκταση με τη NASA στη Γη) είχε χαθεί στις 5 Δεκεμβρίου μετά την 17η πτήση, καθώς λόφοι ανάμεσα στο σημείο όπου είχε προσεδαφιστεί το Ingenuity και στο σημείο όπου βρισκόταν το Perseverance, μπλόκαραν το ραδιοσήμα.
Ο συνολικός χρόνος πτήσης του ελικοπτέρου στον γειτονικό πλανήτη έχει ξεπεράσει τα 30 λεπτά, σύμφωνα με τη NASA. Το Ingenuity είχε σχεδιαστεί να πετάξει μόνο για λίγα λεπτά σε διάστημα 30 ημερών, απλώς ως μια επιβεβαίωση ότι η τεχνολογία του «δουλεύει», αλλά μέχρι στιγμής τα έχει καταφέρει καλύτερα του αναμενομένου, κάνοντας πολλές σύντομες πτήσεις στη διάρκεια των περίπου οκτώ μηνών που βρίσκεται στον Άρη.
Κεντρικό ρόλο στη ανάπτυξη, διαχείριση και πλοήγηση του ελικοπτέρου έχει ο Ελληνο-αμερικανός μηχανικός Τέντι (Θεόδωρος) Τζανέτος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου ΜΙΤ και στέλεχος σήμερα του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA. Όπως είπε, σύμφωνα με το αμερικανικό πρακτορείο UPI, «λίγοι πίστευαν ότι θα πετάξει μια φορά, ακόμη λιγότεροι ότι θα φτάσει τις πέντε πτήσεις. Και κανένας δεν είχε σκεφτεί ότι θα έφθανε έως αυτό το σημείο».
Η πτήση 18 αναμένεται να γίνει σε μια απόσταση περίπου 250 μέτρων και να διαρκέσει λίγο πάνω από δύο λεπτά. Το Ingenuity και το Perseverance ετοιμάζονται να μετακινηθούν προς άλλη κατεύθυνση στον Άρη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ένα φαραωνικό αεροπλάνο
Ο ανταγωνισμός με τη μεγάλη αντίπαλό της, την αμερικανική Boeing που εδώ και δεκαετίες κυριαρχούσε σε επίπεδο εντυπώσεων στους αιθέρες με το γιγαντιαίο B-747 Jumbo, ανάγκασε την ευρωπαϊκή κοινοπραξία να κατασκευάσει την ακόμα μεγαλύτερη «ιπτάμενη φάλαινα» – το Α380 στο οποίο δόθηκε το προσωνύμιο Beluga λόγω ομοιότητας με το γιγαντιαίο κήτος. Αλλά έπειτα από δεκαέξι χρόνια «καριέρας», η παραγωγή του μεγαλύτερου ιπτάμενου μεταφορικού μέσου που κατασκεύασε ποτέ άνθρωπος σταμάτησε.
Η Airbus παρέδωσε το τελευταίο A380 στην Emirates και έκλεισε τη γραμμή παραγωγής του μοντέλου. Ο γίγαντας των αιθέρων θα συνεχίσει να πετά, καθώς η εδρεύουσα στο Ντουμπάι αεροπορική εταιρεία έχει στο στόλο της περίπου τα μισά από τα Α380 που κατασκεύασε η Airbus και προφανώς θα τα χρησιμοποιεί για πολλά χρόνια ακόμα. Και η γαλλογερμανική κοινοπραξία θα συνεχίσει ασφαλώς να τα υποστηρίζει με τεχνογνωσία και ανταλλακτικά..
Το Α380 είναι το μεγαλύτερο επιβατικό αεροσκάφος. Στην κανονική του έκδοση μεταφέρει 545 επιβαίνοντες, αλλά θεωρητικά με την κατάλληλη εσωτερική διαρρύθμιση μπορεί να μεταφέρει έως 853 επιβάτες. Ο «δίπατος» κολοσσός διαθέτει τέσσερις κινητήρες, το άνοιγμα των φτερών του είναι 80 μέτρα και μπορεί να απογειωθεί με φορτίο βάρους 560 τόνων. Το εντυπωσιακότερο κατασκευαστικό του στοιχείο, ωστόσο, ίσως είναι τα… 530 χιλιόμετρα των καλωδιώσεων που διαθέτει.
Η ναυαρχίδα της Airbus κατασκευάστηκε το 2005 και πραγματοποίησε την πρώτη εμπορική της πτήση το 2007, όμως οι σύγχρονες αερομεταφορές διεξάγονται με αεροσκάφη μεγάλης αυτονομίας αλλά μεσαίου μεγέθους. Επίσης, η ανάγκη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής υποχρεώνουν τους κατασκευαστές να φροντίζουν για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη οικονομία καυσίμου στα αεροσκάφη.
Η Boeing έχει εδώ και χρόνια σταματήσει την κατασκευή του 747 και έχει στρέψει την προσοχή της στα οικονομικά δικινητήρια 777 και βεβαίως στην εξέλιξη του 787 Dreamliner. Αλλά και η Airbus σε εμπορικό επίπεδο ανταγωνίζεται την Boeing με το επίσης μεσαίου μεγέθους και μεγάλης αυτονομίας Α350.
Η Airbus, εξάλλου, πάσχισε για να βρει αγοραστές για το Α380. Μόνο 251 αεροσκάφη του τύπου αυτού «έχτισε» τα χρόνια αυτά καθιστώντας από οικονομικής απόψεως ατελέσφορη την επένδυση 25 και πλέον δισ. δολαρίων για την κατασκευή του ιπτάμενου αυτού γίγαντα. Στους Ανατολίτες πελάτες της Airbus, ωστόσο, το Α380 έδωσε την ευκαιρία να εξελιχθούν σε μεγάλους «παίκτες» στην παγκόσμια σκακιέρα των αερομεταφορών. Η Emirates, για παράδειγμα, και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χάρη στη μεγάλων αποστάσεων Beluga μετέτρεψαν το Ντουμπάι σε παγκόσμιο κέντρο αερομεταφορών.
