Πώς μεθοδεύτηκε ο πλήρης έλεγχος της τηλεόρασης – Ένας υπέροχος… διαπλεκόμενος κόσμος. Του Νίκου Μιχαλήτση
Στις 30 Ιανουαρίου έληξε η προθεσμία υποβολής προσφορών στο διαβόητο διαγωνισμό για τη διάθεση του φάσματος συχνοτήτων της ψηφιακής τηλεόρασης και την ανάδειξη του παρόχου δικτύου για τα επόμενα 15 χρόνια. Ο διαγωνισμός ήταν (υποτίθεται) διεθνής πλειοδοτικός (δημοπρασία) και είχε προκηρυχθεί από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), λίγες μόνον ημέρες μετά την αλλαγή της Διοίκησής της. Την ίδια ημέρα, η ΕΕΤΤ με μια λιτή ανακοίνωση, ενημέρωνε ότι στη δημοπρασία εμφανίστηκε μόνον μία εταιρία, η Digea, η οποία μετά τον τυπικό έλεγχο της προσφοράς της θα αναδειχθεί ο πάροχος δικτύου ψηφιακής τηλεόρασης για το σύνολο των διαθέσιμων συχνοτήτων (εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας) με την τιμή εκκίνησης του διαγωνισμού, δηλαδή έναντι 18.336.000 ευρώ, για 15 έτη.
Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ αλλά και όσοι έχουν παρακολουθήσει το σημαντικό αυτό θέμα, δεν ένιωσαν καμία έκπληξη. Αντιθέτως, αμέσως μετά το λουκέτο της ΕΡΤ, είχαμε προβλέψει την κατάληξη αυτή. Είχαμε καταγγείλει από τότε ότι το κλείσιμο της ΕΡΤ αποτελούσε μέρος ενός σχεδίου πλήρους ελέγχου του τηλεοπτικού τοπίου από τα δύο γνωστά διαπλεκόμενα μέρη: Την κυβέρνηση και τους ιδιοκτήτες των έξι μεγαλύτερων ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών που έχουν συγκροτήσει ως κοινοπραξία την Digea (Mega, Ant1, Star, Alpha, Σκάι και Μακεδονία TV με βασικούς μετόχους τους Μπόμπολα, Ψυχάρη, Κυριακού, Βαρδινογιάννη, Κοντομηνά και Αλαφούζο).
Την επερχόμενη έλευση της ψηφιακής τηλεόρασης που πολλαπλασιάζει τα τηλεοπτικά προγράμματα που μπορούν να φιλοξενηθούν στις ίδιες συχνότητες, την είδαν ως απειλή εμφάνισης νέων τηλεοπτικών σταθμών που δεν θα ανήκουν στο διαπλεκόμενο γκρουπ και αποφάσισαν να την κάνουν ευκαιρία εδραίωσης της δεσπόζουσας θέσης που κατείχαν. Έπρεπε, λοιπόν, αφενός να ελέγξουν την επαπειλούμενη εισβολή νέων ανεπιθύμητων καναλιών και αφετέρου να εξαφανίσουν την ΕΡΤ, που -παρά τον κυβερνητικό έλεγχο- ενίοτε ξέφευγε από την απολύτως κατευθυνόμενη ενημέρωση, ενώ ενοχλούσε αποσπώντας μερίδιο της διαφήμισης ή προπορευόμενη σε τεχνολογικές εξελίξεις (π.χ. High Definition). Το δεύτερο το επεδίωξαν με το πραξικοπηματικό λουκέτο της 11ης Ιουνίου 2013 δημιουργώντας ένα κυβερνητικά ελεγχόμενο μικρομάγαζο, κακέκτυπο της ΥΕΝΕΔ. Το πρώτο μεθοδεύτηκε συστηματικά με μια σειρά ενεργειών που κάποια στιγμή θα απασχολήσουν τη Δικαιοσύνη.
Προκλητικές μεθοδεύσεις
Ήταν υποχρεωμένοι να προχωρήσουν σε δημοπρασία για τη 15ετή εκμετάλλευση του σπάνιου και πολύτιμου δημόσιου πόρου των συχνοτήτων, αλλά έπρεπε να φροντίσουν να αποκλείσουν οποιονδήποτε άλλον επενδυτή. Παρακολουθήστε τις μεθοδεύσεις αυτές:
• Βγάζουν τις προδιαγραφές της δημοπρασίας σε διαβούλευση (όπως είχαν υποχρέωση) έως τις 19 Ιουνίου 2013. Από τις 32 συμμετοχές στη διαβούλευση περισσότερες από 20 καταγγέλλουν τις προδιαγραφές ως φωτογραφικές για να δοθεί ο διαγωνισμός στην Digea. Η Digea καταθέτει απόρρητη πρόταση και η ΕΕΤΤ το αποδέχεται, παρ’ ότι υποτίθεται ότι η διαβούλευση είναι δημόσια.
• Πριν τη λήξη της διαβούλευσης κλείνουν την ΕΡΤ (11 Ιουνίου) για να την εμποδίσουν να εκφράσει θέσεις ως ο αρμόδιος δημόσιος φορέας.
• Ετοιμάζουν διαγωνισμό για πάροχο δικτύου, χωρίς να έχουν αδειοδοτήσει τους πελάτες του (τηλεοπτικούς σταθμούς) οι οποίοι λειτουργούν με προσωρινές άδειες. Έτσι, οποιοσδήποτε σοβαρός επενδυτής αποθαρρύνεται να συμμετάσχει αφού δεν έχει νόμιμους πελάτες. Λίγες ημέρες πριν την προκήρυξη, ανανεώνουν τις προσωρινές άδειες με μοναδικό κριτήριο ότι εξέπεμπαν στις 31 Αυγούστου 2013. Στα εθνικής εμβέλειας κανάλια περιλαμβάνονται μόνον δύο επί πλέον εκείνων που είναι μέτοχοι της Digea A (E TV και Art TV).
• Λίγες ημέρες πριν από την προκήρυξη του διαγωνισμού αλλάζουν τον τρόπο διορισμού της διοίκησης της ΕΕΤΤ, υποτιθέμενης ανεξάρτητης Αρχής. Ενώ διοριζόταν από τη διάσκεψη των προέδρων της Βουλής, τώρα διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η νέα Διοίκηση που διορίζεται προκηρύσσει το διαγωνισμό.
• Αποδέχονται να συμμετάσχει η Digea στο διαγωνισμό ως πάροχος δικτύου, ενώ είναι κοινοπραξία παρόχων περιεχομένου (τηλεοπτικών σταθμών). Έτσι, ο προμηθευτής της υπηρεσίας θα είναι και πελάτης. Για τα μέλη της Digea τα χρήματα απ’ τη μια τσέπη θα βγαίνουν και στην άλλη θα μπαίνουν. Ένας τρίτος επενδυτής, όμως, εμποδίζεται να πάρει μέρος στο διαγωνισμό, αφού κατά την αναγκαία έρευνα αγοράς θα διαπίστωνε ότι η πλειονότητα των πελατών του αποτελούν και ανταγωνιστή του, με δεσπόζουσα θέση στο πελατολόγιο της υπηρεσίας, πράγμα που δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό.
• Εξαναγκάζουν από τις προδιαγραφές τον ανάδοχο, αν είναι άλλος από την Digea, εντός 91 ημερών από τη χορήγηση των δικαιωμάτων να έχει εγκαταστήσει τους απαραίτητους πομπούς, σε όλα τα σημεία που έχει ήδη εγκαταστάσεις η Digea, ως προσωρινός έως τώρα πάροχος δικτύου (Παράρτημα Ε, άρθρο 6, παρ. 4). Θα έπρεπε, δηλαδή, αυτό που έκανε η Digea σε 4 έτη, να το επιτύχει ο νέος πάροχος σε 91 ημέρες.
Μετά τον αποκλεισμό, όμως, οποιουδήποτε άλλου ενδιαφερόμενου έπρεπε να εξασφαλίσουν την έναντι πινακίου φακής διάθεση του φάσματος στους υπερχρεωμένους μετόχους της Digea, αλλά και τη διασφάλιση ότι δεν θα ακυρωθεί ο διαγωνισμός όπως γίνεται πάντοτε όταν εμφανιστεί ένας μόνον υποψήφιος.
• Ορίζουν μια εξαιρετικά χαμηλή τιμή εκκίνησης (18.336.000 ευρώ για 15 έτη, διαθέτοντας φάσμα στο οποίο μπορούν να φιλοξενούνται περισσότερα από 40 τηλεοπτικά προγράμματα), πληρωτέα με το 30% προκαταβολή και το υπόλοιπο 70% σε 7 ετήσιες δόσεις, με την πρώτη καταβλητέα την 1η Μαρτίου 2017!
• Ορίζουν μια αστεία εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης (100.000 ευρώ). Αν δηλαδή ρίξει διαρκές μαύρο η DIGEA σε όλη τη χώρα θα τιμωρηθεί με το αστείο αυτό ποσό.
• Διασφαλίζουν, ανεξάρτητα από το πλήθος των πελατών της, να πληρώνεται όλα τα έξοδά της πλέον ενός σίγουρου κέρδους 15,16% ετησίως, πράγμα που θα εκτοξεύσει στα ύψη το κόστος τρίτων καναλιών που θα θελήσουν να «φιλοξενηθούν».
• Διαθέτουν προς χρήση από την DIGEA όλες τις υποδομές της ΕΡΤ στα Κέντρα Εκπομπής (Κτίρια, ρευματοδότηση, γεννήτριες, ιστούς κεραιών, κεραίες).
• Προέβλεψαν στις προδιαγραφές της υποτιθέμενης δημοπρασίας ότι αν εμφανιστεί ένας υποψήφιος δεν ακυρώνεται ο διαγωνισμός, αλλά του παραχωρείται το σύνολο των συχνοτήτων με την τιμή εκκίνησης (τεύχος προκήρυξης, παρ. 7.1.1). Κάτι τέτοιο, είναι αντίθετο με κάθε κανονισμό προμηθειών, και δεν μπορεί να τίθεται στις προδιαγραφές. Στους διαγωνισμούς με έναν υποψήφιο γίνεται επανάληψη με τροποποίηση των προδιαγραφών για να επιτευχθεί ευρύτερη συμμετοχή, για τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
Ίσως θεωρήσει κανείς ότι πρόκειται για ένα αριστουργηματικά εκτελεσμένο σχέδιο, που θα οδηγήσει σε πλήρη σκοταδισμό την τηλεόραση.
Εν τούτοις, οι παραβιάσεις της νομοθεσίας που έχουν γίνει στις μεθοδεύσεις τους είναι τέτοιες που αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθούν και θα ανατραπούν.
* Ο Νίκος Μιχαλίτσης
είναι μηχανικός – εργαζόμενος στην ΕΡΤ
