Τρεις μέρες πριν από τον Α’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών, δέχθηκα στο σπίτι ένα ευγενικό τηλεφώνημα από τον πρόεδρο του συλλόγου γονέων της κόρης μου. Αφού μου έκανε έναν απολογισμό δράσης, κατέληξε να δηλώσει την υποστήριξή του σε «ανεξάρτητο» υποψήφιο δήμαρχο, που ως δημοτικός σύμβουλος είχε δραστηριοποιηθεί για ένα πρόβλημα του σχολείου.
Πόσα τέτοια αθώα τηλεφωνήματα έγιναν παραμονές του Α΄ γύρου των εκλογών από προέδρους συλλόγων, επιχειρηματίες και παράγοντες των τοπικών κοινωνιών; Εκατομμύρια. Όπως εκατομμύρια ήταν τα φλαϊεράκια που γλίστρησαν κάτω από τις πόρτες ή τοποθετήθηκαν στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων. Χιλιάδες και τα «μπανεράκια» σε ιστοσελίδες και μπλογκ. Χιλιάδες και οι εμφανίσεις υποψηφίων σε τοπικά κανάλια και ραδιόφωνα.
Το φαινόμενο είναι παράδοξο για εποχή γενικευμένης λιτότητας και περικοπής «μη παραγωγικών δαπανών» – και η εκλογική διαδικασία είναι μια κατ’ αρχήν «μη παραγωγική δαπάνη». Ή έτσι φαίνεται εκ πρώτης όψεως, μέχρις ότου αποδειχθεί ότι για μερικούς διεκδικητές της αυτοδιοικητικής εξουσίας είναι μια «παραγωγική επένδυση». Δεν είναι μόνο τα λιμάνια του Μαρινάκη και του Μπέου – εμβληματικές περιπτώσεις αδιαμεσολάβητης πολιτικής έκφρασης των επιχειρηματικών λόμπι. Είναι και πολλά μικρά και μεγάλα επενδυτικά πρότζεκτ, από τα σκουπίδια μέχρι τα χιλιάδες υπό ιδιωτικοποίηση ακίνητα του ΤΑΙΠΕΔ και τις τουριστικές «Ντίσνεϊλαντ» που κινητοποίησαν σημαντικό αριθμό «ανεξάρτητων» υποψηφίων επιχειρηματικής κοπής.
Και αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ο όγκος όλου του παγόβουνου είναι ο αριθμός των υποψηφίων συμβούλων που κινητοποιήθηκε. Ίσως προσεγγίζει τις 300.000. Τόσοι περίπου αντιστοιχούν στους 1.545 συνδυασμούς που διεκδίκησαν τους 325 δήμους και τις 13 περιφέρειες. Αριθμός ιλιγγιώδης για ένα εκλογικό σώμα 7 εκατ. ενεργών ψηφοφόρων. Αντιστοιχεί ένας υποψήφιος σε 25 ψηφοφόρους. Η στατιστική αυτή μπορεί να αναγνωσθεί ως «διεύρυνση της δημοκρατίας», αλλά μπορεί να ειδωθεί και ως το αντίθετο: Μια γραφειοκρατική δυσχέρανσή της. Ίσως μόλις τώρα κατανοήθηκε ότι ο «Καλλικράτης», πέρα από την αυταρχική συγκεντροποίηση της Διοίκησης, επιβάλλει και μια πολυπρόσωπη, δαπανηρή προεκλογική δραστηριότητα.
Αυτός ο στρατός των δεκάδων χιλιάδων υποψηφίων αποτέλεσε ιδεώδες υποκατάστατο των ημιπαράλυτων κομματικών μηχανισμών, που συνήθως σήκωναν το βάρος μιας προεκλογικής καμπάνιας. Απλά μαθηματικά: Εάν καθένας από τους 300.000 υποψηφίους απευθύνθηκε στον κύκλο συγγενών και φίλων χωρίς φορτίσεις και ιδεολογικά πρόσημα, το αθώο, απολιτίκ, άχρωμο και άοσμο μήνυμά του έφτασε σε δεκάδες πρόθυμων ακροατών. Ο πολλαπλασιασμός μας δίνει ένα ακροατήριο εκατομμυρίων ψηφοφόρων, αδιανόητο και για τον πιο δαπανηρό και πολυάνθρωπο κομματικό μηχανισμό.
Αυτή η εμπειρική στατιστική ίσως φωτίζει την πολιτικά συγκεχυμένη εικόνα των αποτελεσμάτων. Συνυπάρχουν σ’ αυτήν τα απροσδιόριστα προσωπικά (ιδιοτελή ή όχι) κίνητρα των χιλιάδων υποψηφίων συμβούλων που κατάφεραν να φέρουν στην κάλπη τους «δικούς τους», τα προφανέστατα κίνητρα των επιχειρηματικών λόμπι που θέλουν αδιαμεσολάβητη εκπροσώπηση, τα «συνωμοτικά» ιδεολογικά κίνητρα της Χ.Α. που μετέτρεψε τη δημοσκοπική σιωπή των ψηφοφόρων της σε αριθμητική έκρηξη εντός της κάλπης, η εξαιρετική αντοχή των κληρονομικών πολιτικών τιμαρίων (Μπακογιάννης, Τζιτζικώστας κ.ά.) και οι κεντρικές πολιτικές των κομμάτων. Η συνισταμένη, όμως, όλων αυτών καταλήγει να είναι μια συντηρητική αναδίπλωση του εκλογικού σώματος ή ένα αλλόκοτο άθροισμα από συντηρητικές επιλογές. Συντελεστές του αθροίσματος ο επιβραβευμένος νεοναζισμός της Χ.Α., η αναβίωση της πελατειακής δύναμης παλιών πολιτικών τζακιών, η καταγραφή της ισχύος των επιχειρηματικών λόμπι και η ανάδειξη της «απολίτικης» πελατειακής επιρροής των χιλιάδων υποψηφίων συμβούλων. Έτσι σκορπίστηκε ο «μεγάλος θυμός».
*Συνοπτική εκδοχή post που δημοσιεύτηκε στο kibi-blog.blogspot.gr
