Εφιάλτης στο πιάτο και το χωράφι των Ευρωπαίων με τη βούλα της ελληνικής Προεδρίας. Του Μάριου Διονέλλη
Την πόρτα για την είσοδο μεταλλαγμένων τροφίμων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανοίγει διάπλατα η ελληνική Προεδρία. Αν και φαινομενικά οι αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος «επιτρέπουν την απαγόρευση» των μεταλλαγμένων από τις χώρες – μέλη, στην ουσία με τις ευλογίες της ελληνικής κυβέρνησης ξετυλίγεται ένα τεράστιο γαϊτανάκι εμποδίων προς όλες τις χώρες που θα ήθελαν να προστατευτούν από την είσοδο γενετικά τροποποιημένων τροφίμων.
Την εβδομάδα που πέρασε, ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης άφηνε με στοχευμένα δημοσιεύματα να διαρρέει η «ικανοποίηση» της κυβέρνησης για τη «σημαντική επιτυχία» της ελληνικής Προεδρίας μετά το «ουσιαστικό άνοιγμα του ζητήματος της δυνατότητας απαγόρευσης, σε εθνικό επίπεδο, της καλλιέργειας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε.». Πίσω από αυτή την εντέχνως περίπλοκη διατύπωση κρύβεται η αλήθεια για την πρακτική των εταιριών που διακινούν μεταλλαγμένα και τα συμφέροντα των οποίων εξυπηρέτησε με τον καλύτερο τρόπο η ελληνική Προεδρία.
Το ιστορικό
Στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης διεξάγεται εδώ και χρόνια ένας άτυπος πόλεμος μεταξύ των χωρών που επιθυμούν τη χαλάρωση των απαγορεύσεων για τα μεταλλαγμένα και εκείνων που, πιεζόμενες κυρίως από τις κοινωνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό τους, ζητούν πιο σθεναρή στάση αλλά και την προστασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τις, αμερικανικών κατά κύριο λόγο συμφερόντων, εταιρίες που προωθούν μεταλλαγμένους σπόρους και προϊόντα.
Παραδοσιακά, χώρες όπως η Γερμανία, η Τσεχία και το Βέλγιο ζητούν να επιτραπούν τα μεταλλαγμένα και στην Ευρώπη, ενώ χώρες όπως η Αυστρία, η Γαλλία και η Ιταλία ζητούν αυστηρότερους περιορισμούς. Σε πολλούς τόνους το κίνημα κατά των μεταλλαγμένων ζητά την επιβολή ενιαίου κανόνα απαγορεύσεων με ευθύνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την αποτροπή της καλλιέργειάς τους στο έδαφος όλων των χωρών-μελών.
Η ελληνική πρόταση
Με μία επιστολή που συνέταξε ο έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος προώθησε την ιδέα της ξεχωριστής από κάθε κράτος-μέλος πολιτικής για το θέμα, και όχι της κοινής στάσης ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η πρότασή του φαίνεται να έχει συνταχθεί από φορέα που θέλει να ανοίξει διάπλατα την πόρτα στις εταιρίες των μεταλλαγμένων στην Ευρώπη και όχι από εκπρόσωπο χώρας που έχει πρωτοστατήσει στον αγώνα κατά των μεταλλαγμένων και έχει διατηρήσει σταθερά αρνητική θέση στην καλλιέργειά τους» λένε σε κοινή τους ανακοίνωση τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα. Η Greenpeace, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία και η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης τονίζουν πως «ο κ. Μανιάτης κινδυνεύει να γίνει ο πρώτος “Υπουργός Μεταλλαγμένων της Ελλάδας” και μάλιστα επί Ελληνικής Προεδρίας».
Απαγορεύει, επιτρέποντας…
Όπως αναφέρουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, η πρόταση Μανιάτη, όπως παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο των υπουργών Περιβάλλοντος, προβλέπει ότι για να προχωρήσει κάποιο κράτος-μέλος σε απαγόρευση καλλιέργειας μεταλλαγμένου οργανισμού, ουσιαστικά πρέπει να πάρει τη σύμφωνη γνώμη από την ίδια την εταιρία βιοτεχνολογίας που προωθεί τον μεταλλαγμένο αυτό οργανισμό (!) ενώ αν η εταιρία δεν συμφωνήσει, τότε κάθε κράτος θα αναγκάζεται να προσαρμοστεί στους κανόνες που θέτει η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) περί αξιολόγησης περιβαλλοντικών κινδύνων και κινδύνων υγείας. Η EFSA όμως μέχρι σήμερα δεν έχει γνωμοδοτήσει ποτέ αρνητικά για κάποιο μεταλλαγμένο οργανισμό. Συνεπώς, τονίζουν οι οργανώσεις, αν δεν υπάρχει ευρωπαϊκή κοινή κατεύθυνση κάθε προσπάθεια εθνικής απαγόρευσης μεταλλαγμένων θα είναι από δύσκολη έως αδύνατη!
Κοινό μέλλον…«μεταλλαγμένο»
Η χώρα που κατέχει κάθε φορά την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποκτά συντονιστικό ρόλο σε όλα τα συμβούλια υπουργών και έχει την αρμοδιότητα να εισηγείται προτάσεις για τη λήψη αποφάσεων. Είναι προφανές πως στο πρόσωπο της ελληνικής Προεδρίας οι εταιρίες των μεταλλαγμένων βρήκαν έναν πολύ καλό συνεργάτη για να πετύχουν το στόχο τους, αφού η ελληνική πρόταση στην ουσία τούς άνοιξε το δρόμο ώστε να έχουν απέναντί τους κάθε κράτος ξεχωριστά και όχι την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ενιαία οντότητα.
Οι όμορφες θέσεις για ενιαία δράση, για ισχυρή Ευρώπη και για κοινό μέλλον που ακούστηκαν κατά τη διάρκεια της τελετής ανάληψης της ελληνικής Προεδρίας στο Μέγαρο Μουσικής, προφανώς ξεχάστηκαν πολύ γρήγορα μπροστά στις πιέσεις των πολυεθνικών. Το κοινό μέλλον των ευρωπαϊκών λαών περιλαμβάνει πλέον τον εφιάλτη των μεταλλαγμένων στο πιάτο και το χωράφι τους – και όλα αυτά με την υπογραφή ενός Έλληνα υπουργού.
Σύμφωνα με την υπεύθυνη της εκστρατείας κατά των μεταλλαγμένων της Greenpeace, Έλενα Δανάλη, ο υπουργός Περιβάλλοντος έχει τη δυνατότητα αλλά και την ιστορική ευθύνη να τροποποιήσει την πρότασή του και να τη μετατρέψει σε μια πραγματική ασπίδα για τα κράτη που θέλουν να απαγορεύσουν την εισβολή των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων.
Η επόμενη συζήτηση επί του ελληνικού κειμένου πρόκειται να γίνει την ερχόμενη Πέμπτη (13/3) στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τεχνικής Επιτροπής ενώ η διαβούλευση επί του ζητήματος θα γίνει με τη νέα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου μετά τις εκλογές. Η τελική απόφαση για το ζήτημα αναμένεται κατά τη διάρκεια της επερχόμενης ιταλικής Προεδρίας στην Ε.Ε., ωστόσο παίζει κομβικό ρόλο το πλαίσιο εντός του οποίου ξεκινά η σχετική συζήτηση. Δεν είναι τυχαίο, τονίζουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα, πως το κείμενο του κ. Μανιάτη, περίπου αντιγράφει την πρόταση που είχε καταθέσει το 2011 η Δανία και η οποία τότε, είχε τελικώς απορριφθεί. Σήμερα τη «βρώμικη δουλειά» αναλαμβάνει να κάνει η ελληνική Προεδρία και μάλιστα με καλύτερους, όπως φαίνεται συσχετισμούς για τις εταιρίες των μεταλλαγμένων στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άρχισαν οι πανηγυρισμοί
Στο Βέλγιο, που εδώ και χρόνια τάσσεται υπέρ της χρήσης των μεταλλαγμένων, οι ανταποκρίσεις μετά την κατάθεση της ελληνικής πρότασης ήταν σχεδόν… πανηγυρικές. Σε δημοσίευμα του Βελγικού Πρακτορείου Ειδήσεων (Belga) τονίζεται πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται πλέον κοντά σε συμφωνία που θα επιτρέπει την καλλιέργεια των Γενετικά Τροποποιημένων Προϊόντων στην επικράτειά της, αλλά και τη δυνατότητα των κρατών-μελών να απαγορεύουν τις καλλιέργειες στο έδαφός τους». Στο ίδιο δημοσίευμα φιλοξενείται δήλωση του κ. Μανιάτη ότι «Μία πολιτική συμφωνία διαμορφώθηκε, και ευελπιστούμε να φτάσουμε στην υιοθέτηση τελικής συμφωνίας μέχρι το τέλος του έτους».
Αποκαλυπτική για την ελληνική πρόταση είναι η ανάλυση που γίνεται στο ίδιο δημοσίευμα. Συγκεκριμένα τονίζεται πως με βάση την πρόταση Μανιάτη οι χώρες θα μπορούν να απαγορεύουν τα μεταλλαγμένα αλλά όχι για λόγους που επιβάλλονται από τους κανονισμούς υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος, παρά μόνο εφόσον τεκμηριωθούν λόγοι δημόσιας τάξης ή άλλοι, σχετικοί με τον αγώνα ενάντια στη διασπορά τους…
