του Χρήστου Πραμαντιώτη
Η αρχή έγινε από το υψηλότερο δυνατό επίπεδο, όταν ο πρωθυπουργός, αφού του ψιθύρισαν ότι «κάτι μεγάλο» παίζει στην Αμφίπολη, έσπευσε επί τόπου για να επιθεωρήσει και να προλάβει τα συχαρήκια για το «κάτι μεγάλο».
Το «κάτι μεγάλο» βρίσκεται ακόμη στον δρόμο, δεν του ήρθε του πρωθυπουργού ακόμη στο σπίτι, αλλά όπου νάναι φτάνει. Και τότε θα φανεί πόοοσο μεγάλο είναι…
Μέχρι τότε όμως, εκατομμύρια Ελληνες θα υπομείνουν τον κάθε άσχετο (από πρωθυπουργό μέχρι τον τελευταίο ψιθυριστή) να μιλάει γι’ αυτό το «μεγάλο» που μπορεί να κρύβει ο τύμβος της Αμφίπολης. Από τη μιντιακή διαχείριση και από τη σαμαρική ορολογία αποκαλύπτεται πάντως κάτι άλλο μεγάλο. Ο μεγάλος βιασμός της αρχαιολογίας.
Διότι δεν πρέπει να έχει υπάρξει ποτέ στη χώρα άλλος αρχαιολόγος που να έχει υποστεί τόσο μεγάλη πίεση όση υφίστανται σήμερα οι επιστήμονες που ανασκάπτουν τον τύμβο. Είναι προφανές πως στο Μαξίμου και στα επιτελεία των ΜΜΕ επιδίδονται σε ένα άνευ προηγουμένου επιστημονικό-εργασιακό Big Brother. Είναι επίσης βέβαιο ότι οι ξένοι συνάδελφοι των Ελλήνων αρχαιολόγων της Αμφίπολης θα έχουν σκάσει πολλά πικρά χαμόγελα με αυτή την σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση ανασκαφή. Το ανάλογό της ήταν οι ταινίες του Ιντιάνα Τζόουνς, όπου σε κάθε «αρχαιολογική» του περιπέτεια τον συνόδευαν πολλές τηλεοπτικές κάμερες. Εκεί βέβαια μιλούσαμε για κινηματογραφική ταινία με όλη τη μυθοπλασία που της αντιστοιχεί. Στην Αμφίπολη πόση σύγχρονη μυθοπλασία αντιστοιχεί; Γιατί αν πιστέψει κανείς το πρωθυπουργικό «κάτι μεγάλο» που κρύβει το αρχαιολογικό εύρημα, θα μπορούσε να υποθέσει ακόμη και ότι εξωγήινοι απήγαγαν από την Αλεξάνδρεια τη σορό του Αλεξάνδρου του Μεγάλου και την εναπόθεσαν στην Αμφίπολη, στον πιο μεγαλοπρεπή τάφο που βρήκαν μπροστά τους. Γιατί να μην ακουστεί και αυτό, εφόσον «κάτι μεγάλο» κρύβει ο τάφος; Και να ‘σου η αντιστοιχία με τον Ιντιάνα Τζόουνς: εμείς έχουμε εξωγήινους, αυτός είχε μπροστά του επικίνδυνες κόμπρες, αιγυπτιακές κατάρες και άλλες μεταφυσικές υποθέσεις να επιλύσει…
Παρεμπιπτόντως, αν δεν αποδειχτεί τόσο μεγάλο αυτό το «κάτι μεγάλο» του πρωθυπουργού, μήπως η ευθύνη πρέπει να βαρύνει τους αρχαιολόγους, επειδή δεν κατάφεραν τελικά να βρουν τον Μεγαλέξανδρο αλλά κάποιον Νέαρχο, τον οποίο ανάθεμα κι αν ήξεραν τα πρωθυπουργικά επιτελεία ποιος είναι; Κι αν βρεθεί ο Νέαρχος, μήπως αυτό δεν θα είναι «κάτι μεγάλο» αλλά κάτι λίγο πιο μικρό από το «μεγάλο» που έταξε κοτζάμ πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ; Κι αν γίνουν έτσι τα πράγματα, μήπως θα πρέπει να αξιολογηθούν αρνητικά οι αρχαιολόγοι της Αμφίπολης και να περιληφθούν στο 15% των κακών δημόσιων υπαλλήλων που θα στείλει ο Κυρ. Μητσοτάκης στα σπίτια τους; Γιατί, τι διάολο, δεν μπορεί άλλοι αρχαιολόγοι να βρίσκουν τον Φίλιππο και άλλοι να μην μπορούν να βρουν έναν Μεγαλέξανδρο στην Αμφίπολη…
Για να συνεννοούμαστε, όσοι δεν ανήκουμε στην πρωθυπουργική κλίκα. Τα ευρήματα της Αμφίπολης θα είναι κάτι σπουδαίο, όπως κάθε αρχαιολογική ανακάλυψη που συμβάλλει στη συστηματική μελέτη των υλικών καταλοίπων του παρελθόντος. Σπουδαίο. Ούτε κάτι μεγάλο ούτε κάτι μικρό. Τελεία και παύλα.
Τους αρχαιολόγους, όπως και όλους τους εργαζόμενους στην ανασκαφή, δεν μπορεί να τους μετατρέπει η κυβερνητική προπαγάνδα σε πρωταγωνιστές ενός τηλεθεάματος. Τελεία και παύλα (πάλι).
Τα αρχαιολογικά ευρήματα είναι αντικείμενα μελέτης που συνθέτουν και ανασυνθέτουν το παρελθόν και τη σχέση μας με αυτό, κι όχι αντικείμενα κατανάλωσης. Τελεία και παύλα (πάλι).
Και στο τέλος-τέλος, κάποιος θα πρέπει να υπερασπίσει τα υλικά κατάλοιπα της αρχαίας ανθρώπινης συμπεριφοράς από τη νέα ανθρώπινη συμπεριφορά. Τελεία και παύλα (πραγματική αυτή τη φορά).
