Ήξερα λίγα και έμαθα περισσότερα για τον Βλαδίμηρο Βισότσκι, στην Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Βουλγαρία. Είχα τις πληροφορίες από το διαδίκτυο, αλλά μου έλειπαν οι «αισθήσεις» που κατά κανόνα απουσιάζουν από τις πληροφορίες και που χωρίς αυτές είναι πολύ δύσκολο να έχεις μια ολοκληρωμένη αντίληψη περί του ανθρώπου, του καλλιτέχνη, του έργου, της εποχής. «Αισθήσεις» που τις αντιλαμβάνεσαι από τις αντιδράσεις των ανθρώπων την ώρα που ακούνε ένα τραγούδι ή από τον τρόπο με τον οποίο αναφέρονται σε ένα τραγούδι ή σε ένα καλλιτέχνη. «Αισθήσεις» που ακόμα κι αν αυτός έχει πάψει από καιρό να ζει μεταφέρονται μαζί με τα τραγούδια του στο διηνεκές. Βέβαια, από το βίωμα πρώτης γενιάς στο βίωμα δεύτερης κ.ο.κ., αυτές οι «αισθήσεις» υφίστανται αλλαγές που σχετίζονται με τις αλλαγές των κοινωνικών συνθηκών, πολύ δε περισσότερο όταν έχουμε να κάνουμε με ανατροπές, όπως συνέβη στο μπλοκ του υπαρκτού σοσιαλισμού. Αλλά η «ουσία» τους δεν χάνεται…
Στη Δύση, μπορεί να μην τους αρέσουν τα τραγούδια του, γιατί η ρώσικη γλώσσα πέρα από ακαταλαβίστικη είναι και «εχθρική» στ’ αφτιά τους, αλλά τον αξιοποιούν σαν αντιφρονούντα. Ο Βισότσκι, όμως, ήταν μια εξαιρετικά πολύπλοκη προσωπικότητα, πράγμα όχι ασυνήθιστο για ένα σπουδαίο καλλιτέχνη, που πάλευε με τα πάσης φύσεως θηρία, εξωτερικά και εσωτερικά. Ακόμα και στο καθεστώς είχε υψηλόβαθμους υποστηρικτές, λένε και για τον ίδιο τον Μπρέζνιεφ, που του εξασφάλιζε και το μεγάλο προνόμιο να ταξιδεύει στη δυτική Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, ακόμα και να κάνει συναυλίες ή να εμφανίζεται στην τηλεόραση στην Αμερική, στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου. Στη Σοβιετική Ένωση δεν ήταν στη λίστα των προτεινόμενων καλλιτεχνών, αλλά δεν εμποδίστηκε να κάνει καριέρα στο θέατρο, το σινεμά και το τραγούδι. Ούτε, βέβαια, τα τραγούδια του ήταν, στην πλειονότητά τους, αντιπολιτευτικά. Ένα από τα τραγούδια που αγαπώ πολύ ανήκει στα «πολεμικά» του, για ένα στρατιώτη που δεν γύρισε από το μέτωπο. Πολλά είναι ερωτικά, με πλούσιο «υλικό» από τις πληθωρικές σχέσεις του με τις γυναίκες. Κι άλλα είναι φιλοσοφικά, υπαρξιακά, έως και περιθωριακά. Ο Βισότσκι που δεν κυκλοφόρησε στην Ελλάδα τα χρόνια που η σοβιετική λογοτεχνία και μουσική περνούσε μέσα από τους αριστερούς εκδοτικούς οίκους και τις εφημερίδες, παραμένει μέχρι σήμερα «αγνοημένος» απ’ όλους, συμπεριλαμβανομένων των αριστερών, που υιοθέτησαν με καθυστέρηση το ρεμπέτικο, αλλά πολύ γρήγορα τα αμερικάνικα, γαλλικά, ισπανικά ή αφρικάνικα τραγούδια.
Ίσως κι εγώ, εάν δεν ταξίδευα στις στέπες κι αν δεν είχα την Ειρήνη που μου φέρνει παλιά βινίλια του Βισότσκι και του Ακουτζάβα από τη Σόφια ή την Τάνια από την Κύπρο να μου γράφει σε CD κλασικά και σύγχρονα ρώσικα τραγούδια, να μην είχα συνδέσει όλους τους κρίκους ενός θησαυρού που έμεινε αφώτιστος πίσω από το «σιδηρούν παραπέτασμα».
