Για το 67ο Φεστιβάλ Καννών
Η Τζέιν Κάμπιον βρίσκεται στο τιμόνι της κριτικής επιτροπής φέτος, με δεκαοκτώ ταινίες να διεκδικούν τον Χρυσό Φοίνικα, στο 67ο Φεστιβάλ Καννών.
Ανάμεσά τους, ξεχωρίζει η νέα ταινία των αδερφών Νταρντέν Deux jours, une nuit, για το εφιαλτικό σαββατοκύριακο μιας νεαρής εργάτριας (Μαριόν Κοτιγιάρ) που επισκέπτεται έναν-έναν τους συναδέλφους της, προκειμένου να τους πείσει να αγνοήσουν το πριμ που έχει υποσχεθεί η Διοίκηση και να ψηφίσουν κατά της άμεσης απόλυσής της.
Το τραγικά επίκαιρο θέμα της εκβιαστικής συναίνεσης στην κατάλυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας θίγουν οι φημισμένοι για την κοινωνική ευαισθησία τους Βέλγοι κινηματογραφιστές, καταγράφοντας τη νέα εργασιακή πραγματικότητα, με τις απολύσεις και τις αυτοκτονίες, που παίρνουν διαστάσεις επιδημίας, σε όλη την Ευρώπη. Ανιχνεύοντας τις διακυμάνσεις στις λεπτές ψυχικές ισορροπίες, δημιουργούν έναν καλογραμμένο γυναικείο χαρακτήρα, που αγωνίζεται και αντιστέκεται, μέσα από μια σωματοποιημένη και ψυχοφθόρα διαδικασία αφύπνισης της ναρκωμένης ταξικής συνείδησης. Σε μια πολύ δυνατή και γεμάτη αγωνία ταινία, με εξαιρετικές, εσωτερικευμένες ερμηνείες, οι Νταρντέν αποκαλύπτουν, μέσα από τις αντιδράσεις των χαρακτήρων, την αξία των αγώνων και της αλληλεγγύης που μετουσιώνουν το ατομικό σε συλλογικό, καλώντας και τους θεατές, με μια ασυνήθιστα αισιόδοξη τροπή, για… πάλης ξεκίνημα, νέους αγώνες.
Στο τμήμα Ένα κάποιο βλέμμα παρουσιάστηκε η πρώτη παγκόσμια πρεμιέρα της νοσταλγικής νεανικής ταινίας του Πάνου Κούτρα Ξενία, που εντυπωσίασε με την απίστευτη γλύκα της και τη διάχυτη συγκίνηση.
Ισχνός έφηβος και γκέι, με εντυπωσιακή άποψη στο ντύσιμο και την κόμμωση, ο 16χρονος Ελληνοαλβανός Ντάνι βρίσκει τον 18χρονο αδερφό του Οδυσσέα στην Αθήνα, για να του ανακοινώσει το χαμό της μάνας τους, μιας Αλβανίδας ντίβας, που τραγουδούσε ιταλικά σουξέ της Πάτι Πράβο. Το ταξίδι για Θεσσαλονίκη, σε αναζήτηση του πατέρα τους, αποδεικνύεται μια φαντασμαγορική περιπέτεια, βουτηγμένη στο αλμοδοβαρικό κιτς και την ποπ αισθητική του ’80, με περίεργες καταστάσεις, που τους ωριμάζουν.
Ο Κούτρας καταφέρνει να ενσωματώσει με παραμυθένιο τρόπο το βίαιο περιθώριο των ανθρώπων της νύχτας με τις πρόσφατες βάναυσες επιθέσεις των ταγμάτων εφόδου των νεοναζί, σε μια ιστορία εφηβικής ενηλικίωσης, πλάθοντας ένα θεαματικό σύμπαν, με διαγωνισμούς τραγουδιού νέων ταλέντων, ενώ Αθήνα και Θεσσαλονίκη, κινηματογραφημένες νύχτα, μοιάζουν πιο όμορφες από ποτέ, παρά την κρίση.
Στο Ένα κάποιο βλέμμα παρουσίασε και ο διάσημος Καναδός ηθοποιός Ράιαν Γκόσλινγκ την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα Lost River, για μια μυθοπλαστική πόλη καταποντισμένη απ’ τα νερά ενός ποταμού, με φόντο δανεισμένο από το ρημαγμένο Ντιτρόιτ, όπου οι εναπομείναντες κάτοικοι παλεύουν να σώσουν τα φτωχικά τους σπίτια από τα νύχια των αιμοβόρων τραπεζιτών. Μια νεαρή μητέρα δέχεται να δουλέψει σ’ ένα αλλόκοτο μπαρ, με ζωντανά θεατρικά νούμερα σπλάτερ, ενώ πολιορκείται ερωτικά απ’ τον τραπεζίτη που της πρότεινε τη δουλειά. Ο κρυφός πόθος του γιου της για την περίεργη μελαχρινή γειτονοπούλα, πυροδοτεί τη ζήλια του αδίστακτου πυρομανή νταή της περιοχής.
Μια πολύ γοητευτική ταινία, ονειρικής ατμόσφαιρας, με γρήγορες εμβόλιμες εικόνες, εξαιρετική χρήση πολύχρωμων φωτισμών ποπ αισθητικής και νέον, που παραπέμπει στο αμερικάνικο κιτς μουσικό θέαμα ενός Λιντς, ενώ επεκτείνει και τη φετιχιστική φαντασμαγορία ακρωτηριασμών ενός Γιοντορόβσκι.
Η πανσπερμία κινηματογραφικών παραγωγών, φέτος, συμπληρώνεται και από πολλές αξιόλογες ταινίες εκτός συναγωνισμού.
Ανάμεσά τους και το Geronimo, του Τόνι Γκατλίφ, μια παθιασμένη ταινία έρωτα, μουσικής και χορού, με φόντο μια ιστορία βεντέτας ανάμεσα σε δυο αντίπαλες τσιγγάνικες φατρίες. Μια ατίθαση, τουρκόφωνη τσιγγανοπούλα κλέβεται τη μέρα του γάμου της με τον εκλεκτό της καρδιάς της, έναν ισπανόφωνο τσιγγάνο, πράξη που αποτελεί θανάσιμη ντροπή για το σόι της, που μόνο το αίμα πλέον μπορεί να την ξεπλύνει.
Αρχέγονα πάθη και ένστικτα, σε μια ιστορία τιμής, στο περιθώριο της τσιγγάνικης κοινωνίας, που τοποθετείται στα ξεχασμένα κι απ’ το θεό περίχωρα των γαλλικών μεγαλουπόλεων.
Αυτό το σύγχρονο μιούζικαλ -τσιγγάνικο West side story- με μάχες σε επίπεδο χορευτικών χιπ-χοπ επιδόσεων και τούρκικους αμανέδες να συναντούν και να διαχέονται στους φλαμένγκο ρυθμούς και στα ισπανικά κιθαριστικά ακόρντα, καθιερώνει τον Γκατλίφ ως γνήσιο συνεχιστή της παράδοσης του Κάρλος Σάουρα, με το σινεμά να γίνεται η πλατφόρμα μιας παθιασμένης μουσικής παράστασης.
Εκτός συναγωνισμού προβλήθηκε και το ιδιαίτερο ντοκιμαντέρ Cartounists-foot soldiers of Democracy της Γαλλίδας Στεφανί Βαλοατό, όπου ο γνωστός Γάλλος γελοιογράφος της εφημερίδας Le Monde, Πλαντί, διασταυρώνει ιστορίες λογοκρισίας δώδεκα σκιτσογράφων εφημερίδων, απ’ τις τέσσερις γωνιές της γης, από Παλαιστίνη και Μπουρκίνα Φάσο, μέχρι Μόσχα και Μεξικό. Οι αφηγήσεις τους αποκαλύπτουν ακόμα και βίαια στιγμιότυπα, σε περιπτώσεις αιχμηρής πολιτικής κριτικής, με σκίτσα που αμφισβητούν τις εξουσιαστικές δομές της καθεστηκυίας τάξης. Όσο το πενάκι του σκιτσογράφου αναδεικνύεται σε όπλο που οι κυβερνήσεις τρέμουν, η ελευθεροτυπία της καταγγελίας θα εγγυάται μια ελπιδοφόρα αφύπνιση.
Για τις ταινίες των δύο κορυφαίων σκηνοθετών στο Διαγωνιστικό, του Κεν Λόουτς και του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, που δεν έχουν προβληθεί, όσο γράφονται αυτές οι αράδες, θα επανέλθουμε στο επόμενο φύλλο.
