Της Μαρίας Μάρκου*
Πρόσφατα οι φοιτητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής έκαναν έκκληση για την αναβάθμιση της ποιότητας σπουδών που, στη διάρκεια της χρονιάς, δοκιμάστηκε από απεργίες. Ο κυβερνητικός Tύπος επιδοκιμάζει τα «παιδιά» που δείχνουν προς τους γραφειοκράτες καθηγητές καταδικάζοντας, επιτέλους, τις μαζικές κινητοποιήσεις, μόδα που πέρασε μαζί με την επάρατη μεταπολίτευση. Καιρός για μεταρρυθμίσεις.
Πέρσι το φθινόπωρο, η μεταρρύθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου επέβαλε να μπουν σε διαθεσιμότητα πάνω από χίλιοι διακόσιοι εργαζόμενοι. Οι τετρακόσιοι στο Πολυτεχνείο, το μισό διοικητικό του δυναμικό. Άλλοι τόσοι στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Από αυτούς που στοχοποιεί η μεθόδευση του φθόνου για τη σταθερή δουλειά. Κυρίως γυναίκες χαμηλόμισθες, σαράντα με πενήντα χρόνων, με τα παιδιά στο σχολείο, γέρους γονείς, τα δάνεια απλήρωτα. «Να δουν τι εστί βερίκοκο», είπε ένας άλλος υπουργός κι αυτό φάνηκε χαριτωμένο στα κανάλια. Βερίκοκο είναι αυτό που πετάς στη χωματερή, αφού ρίξεις με δόλο την τιμή του στο… Χρηματιστήριο.
Πιο λίγοι και εργαζόμενοι θα ήταν πιο αποδοτικοί. Έπρεπε να βοηθήσουμε κι εμείς, οι καθηγητές, με διοικητική δουλειά που δεν είναι ντροπή και με λιγότερες αναστολές για δίδακτρα. Τυχόν ελλείψεις, θα καλύπτονται από το δουλεμπόριο που λένε «διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού», με νέους χωρίς τα ταμπού της μονιμότητας και του συνδικαλισμού. Νέους ταπεινωμένους εξ αρχής από την ανεργία, με πτυχία και ξένες γλώσσες άχρηστες για το πρωτόκολλο αλλά απαραίτητες για την αξιολόγηση. Χίλιες φορές πρόκειται, στο εξής, να τους μετρήσουν, να ξεχωρίσουν τους χαμένους από τους κερδισμένους, αυτούς που ο κύκλωπας θα φάει τελευταίους.
Πέρυσι το φθινόπωρο, οι γυναίκες και οι άντρες από τις γραμματείες και τα εργαστήρια κατέβηκαν σε απεργία που κράτησε τρεις μήνες, την πιο μαζική απ’ όσες θυμόμαστε και την πιο ενωμένη. Φοιτητές και καθηγητές βρεθήκαμε μαζί τους. Η πρόκληση, απίστευτη σε μέγεθος και κυνισμό, μας θύμισε ότι ο αγώνας για τη δημόσια Παιδεία είναι και αγώνας για ψωμί και αξιοπρέπεια, πέρα από την πανεπιστημιακή ιεραρχία. Ότι οι άνθρωποι δεν χωρίζονται σε άριστους και παρίες, δεν χωράνε σε δελτία αξιολόγησης, δεν είναι περιττοί ούτε ανταλλάξιμοι αλλά δίνουν αξία στα πράγματα με τον τρόπο που βρίσκουν οι ίδιοι να δουλεύουν μαζί.
Κοντά στα Χριστούγεννα, τα Μέσα Ενημέρωσης θρηνούσαν για το εξάμηνο που χάνεται στο Πολυτεχνείο και το Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Ο υπουργός έταζε να ανακαλέσει τις απολύσεις, αρκεί να γυρίσουμε στην κανονικότητα. Αντί γι’ αυτή, μπήκαμε στο ξέφρενο κυνήγι του ακαδημαϊκού ημερολογίου, με τους φοιτητές χωρίς ανάσα και τους διοικητικούς σε υπερωρίες, απλήρωτους, χωρίς εγγυήσεις. Τον Μάη, η κυβέρνηση πήρε το μήνυμα της κάλπης, να βιαστεί να βγάλει τα γραμμάτια. Ο νέος υπουργός δεν δεσμευόταν από τη συμφωνία. Κάποιες θέσεις θα μπορούσαν να σωθούν ίσως, ώς το άλλο φθινόπωρο.
Η δεύτερη απεργία των διοικητικών υπαλλήλων δεν άντεξε ούτε τρεις βδομάδες. Αυτή τη φορά ήταν μόνοι τους, με το αίσθημα της ήττας να κάνει εχθρό το χτεσινό σύντροφο. Κακή στιγμή πάντα το τέλος του εξαμήνου. Οι καθηγητές τρέχαμε ν’ αποσώσουμε τις διορθώσεις. Οι φοιτητές κατάγγειλαν τις συντεχνίες που υπονομεύουν το αγαθό της παιδείας. Αρχίσαμε τις εξετάσεις, λειψές σαν το επίπεδο σπουδών, μια και στη γραμματεία μένει άδεια η καρέκλα της Έφης κι αυτή της Κατερίνας και της Βούλας και της Φιλύρας. Όταν περνάμε καμιά φορά από τη Σχολή, όσοι μείναμε πίσω χαμηλώνουμε το βλέμμα, λίγο η τύψη, λίγο που θα ‘ναι σύντομα η σειρά μας. Έχει αναγγελθεί «κύμα διαθεσιμότητας» για τους δικούς μας ανάξιους.
Και οι φοιτητές, παιδιά είναι… Πώς να τους πούμε ότι είναι ταγμένα κι αυτά γρήγορα να περισσέψουν;
* Η Μαρία Μάρκου είναι λέκτορας στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ
