Προχθές ο Ραφαέλ Γκρόσι, ο Αργεντίνος διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), επιθεώρησε για τρίτη φορά το πυρηνικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια, στις όχθες του Δνείπερου και πολύ κοντά στη γραμμή του μετώπου. Αυτός ο πυρηνικός σταθμός, ένας από τους δέκα μεγαλύτερους του κόσμου, από την αρχή σχεδόν της ρωσικής εισβολής βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Μόσχας. Το εργοστάσιο συχνά-πυκνά δέχεται πυρά από τις ουκρανικές δυνάμεις, σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές. Η Ουκρανία, από την άλλη, επιστρέφει τις κατηγορίες στους Ρώσους, λέγοντας ότι αυτοί είναι που βομβαρδίζουν τον πυρηνικό σταθμό. Είναι βέβαια κάπως ανεξήγητος ο λόγος για τον οποίο οι Ρώσοι θα έπλητταν μια εγκατάσταση την οποία έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους… Το μόνο σίγουρο είναι ότι και οι δύο πλευρές επιδεικνύουν έναν απίστευτο τυχοδιωκτισμό, δεδομένου ότι μιλάμε για εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας.
Ο Γκρόσι, που ήθελε να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι τις επιπτώσεις στην ασφάλεια του πυρηνικού σταθμού της ανατίναξης του φράγματος Καχόβκα (το οποίο επίσης βρισκόταν υπό ρωσικό έλεγχο), προχώρησε σε πολύ μετρημένες –όπως πάντα– δηλώσεις. Είπε ότι η κατάσταση είναι σοβαρή, αλλά όχι τραγική, κι ότι (με τα σημερινά δεδομένα) ο μοναδικός από τους 6 αντιδραστήρες που λειτουργεί είναι ασφαλής. Λίγο νωρίτερα είχε δηλώσει ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις αποθήκευσης βαρέων όπλων και πυρομαχικών στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου» – κάτι που, αντίθετα, οι Ουκρανοί διαρκώς ισχυρίζονται ότι συμβαίνει. Εδώ πρέπει να ειπωθεί ότι στο εργοστάσιο έχει εγκατασταθεί μόνιμα, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, κλιμάκιο της ΙΑΕΑ προκειμένου να επιβλέπει την κατάσταση. Άρα ο Γκρόσι έχει εκ των έσω ενημέρωση.
Ποιος νοιάζεται για την αποφυγή «ατυχήματος»;
Εκ της θέσης του (η ΙΑΕΑ είναι διακρατικός οργανισμός συνδεδεμένος με τον ΟΗΕ), ο Ραφαέλ Γκρόσι είναι υποχρεωμένος να μετρά κάθε λέξη που λέει. Έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει, χρησιμοποιώντας ουδέτερους όρους, την ανάγκη να αφεθεί ο πυρηνικός σταθμός εκτός κάθε στρατιωτικής αντιπαράθεσης, καθώς ένα «ατύχημα» εκεί θα προκαλούσε τεράστια καταστροφή όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά σε μια πολύ ευρύτερη περιοχή. Πρόσφατα επίσης παρουσίασε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μια συγκεκριμένη δέσμη «πέντε αρχών για την πρόληψη πυρηνικού ατυχήματος»[1]. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω… Τέλος πάντων, ο Αργεντίνος μπορεί να τηρεί αυστηρή ουδετερότητα, αλλά φαίνεται ότι ακόμη κι έτσι ενοχλεί: προχθές, ενώ μετέβαινε από τον πυρηνικό σταθμό σε εδάφη ελεγχόμενα από τις ουκρανικές δυνάμεις, το κονβόι του δέχθηκε «προειδοποιητικά» πυρά από αγνώστους. Εκπρόσωπος της ρωσικής Rosenergoatom (που επιβλέπει τη λειτουργία του εργοστασίου) «έδειξε» ως υπεύθυνους τους Ουκρανούς. Οι οποίοι δεν έκαναν κανένα σχόλιο…
Εδώ υπάρχουν δύο ζητήματα: το ένα είναι η κυνική αδιαφορία και των δύο αντίπαλων πλευρών (περιλαμβανομένης της Δύσης που συμμετέχει με πολλούς τρόπους στη σύγκρουση) μπροστά στο ενδεχόμενο «ατυχήματος». Στη Ζαπορίζια η κοινή λογική έχει πάει περίπατο. Κι αν για τις μακρινές ΗΠΑ ένα ολοκαύτωμα στην Ευρώπη μπορεί να θεωρηθεί σχετικά ανώδυνο επεισόδιο, δεν θα έπρεπε να ισχύει το ίδιο για όσους δεν ζουν 10.000 χιλιόμετρα μακριά… Το δεύτερο ζήτημα είναι η «επικοινωνιακή κάλυψη» της σύρραξης –ορθότερα, ο προπαγανδιστικός πόλεμος– και των ξεχωριστών επεισοδίων της, όπως ακριβώς η περίπτωση της Ζαπορίζια. Στην περίπτωση πάντως της ανατίναξης των αγωγών Nord Stream, ο προπαγανδιστικός πόλεμος της Δύσης (που υποστήριζε στα σοβαρά ότι τους ρωσικούς αγωγούς ανατίναξε ο ίδιος ο Πούτιν…) ξεφτίζει. Οι πρώτες αποκαλύψεις, ότι η ανατίναξη ήταν έργο των ΗΠΑ και των συμμάχων τους[2], ταρακούνησαν πολλούς. Έτσι μπήκε σε εφαρμογή το… Plan B, που υποστηρίζει ότι, οκ, δεν ήταν οι Ρώσοι που ανατίναξαν τους αγωγούς τους, αλλά ούτε οι ΗΠΑ φταίνε: η ευθύνη φορτώθηκε σε κάποιους «φιλοουκρανούς σαμποτέρ»…
Στη Ζαπορίζια η κοινή λογική έχει πάει περίπατο. Κι αν για τις μακρινές ΗΠΑ ένα ολοκαύτωμα στην Ευρώπη μπορεί να θεωρηθεί σχετικά ανώδυνο επεισόδιο, δεν θα έπρεπε να ισχύει το ίδιο για όσους δεν ζουν 10.000 χιλιόμετρα μακριά…
Δυτικό αφήγημα, Plan B: Όποιος θέλει, το πιστεύει
Αυτό το σενάριο εξακολουθεί να τελειοποιείται: πριν λίγες μέρες υπήρξαν νέες «αποκαλύψεις», ότι μήνες πριν την ανατίναξη των αγωγών οι Ολλανδοί πληροφόρησαν τις ΗΠΑ, αλλά και ευρωπαϊκά κράτη (περιλαμβανομένης της Γερμανίας), πως οι Ουκρανοί σχεδιάζουν σαμποτάζ. Σημειωτέον ότι η Ολλανδία έχει άμεσο συμφέρον στο πρότζεκτ Nord Stream, αφού μία από τις 4 ευρωπαϊκές εταιρίες που συμμετέχουν σ’ αυτό (πέραν της ρωσικής Gazprom) είναι η ολλανδική Gasunie. Σύμφωνα λοιπόν με γερμανικά και ολλανδικά ΜΜΕ, «η αμερικανική μυστική υπηρεσία CIA προειδοποίησε τις ουκρανικές αρχές τον Ιούνιο του 2022: “Μην το κάνετε”»[3]. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουν τα καλά μας ΜΜΕ, οι Ουκρανοί προχώρησαν, αλλά… χωρίς να το γνωρίζει ο Ζελένσκι: οι ειδικές δυνάμεις που εκτέλεσαν την ανατίναξη «υπάγονταν απευθείας στον επικεφαλής των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγό Βαλέρι Ζαλούσνι, όμως ο Ουκρανός πρόεδρος δεν εμπλέκεται»! Προφανώς ο αγαθός ήρωας Ζελένσκι πρέπει να προφυλαχθεί – για την ώρα τουλάχιστον.
Σε κάθε περίπτωση, το αρχικό Δυτικό αφήγημα, που σφυροκοπούνταν στα μυαλά της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης από «σοβαρούς» κρατικούς ηγέτες και «έγκυρα» ΜΜΕ, ότι ένοχοι είναι οι Ρώσοι, έχει καταρρεύσει. Τώρα έχουμε το Plan B, που όσο πάει ο καιρός «δουλεύεται» όλο και πιο επαγγελματικά, αφού οι αρχικοί… ερασιτέχνες φιλοουκρανοί σαμποτέρ τώρα αντικαταστάθηκαν από Ουκρανούς κομάντος – που έδρασαν μόνοι τους, χωρίς να το γνωρίζει κανείς στη Δύση! Όπως εύστοχα παρατήρησε και ο Τζέφρι Σεντ Κλερ, εκδότης του Counterpunch, «αν πρόκειται να έχουμε τη CIA να “φυτεύει” ιστορίες στον Τύπο, εγώ τουλάχιστον θέλω καλύτερες ιστορίες, με περισσότερη δράση και αγωνία»[4]. Βέβαια οι Γερμανοί και Ολλανδοί αξιωματούχοι, που είδαν την επένδυση των πολυεθνικών τους κυριολεκτικά να εξαερώνεται, βράζουν. Αλλά, να είναι καλά η αυτοκτονική υποταγή της Γηραιάς Ηπείρου στα υπερατλαντικά κελεύσματα, δεν μπορούν και να κατηγορήσουν απευθείας τις ΗΠΑ. Οπότε αυτοπεριορίζονται σε ευγενικές έμμεσες προειδοποιήσεις μέσω των ΜΜΕ τους…
***
Θα καταλήξουμε τελικά, και για την ανατίναξη του φράγματος Καχόβκα, και για τον κίνδυνο που κρέμεται πάνω από τη Ζαπορίζια, σε «αποκαλύψεις» αντίστοιχες με την περίπτωση των αγωγών Nord Stream; Πιθανόν. Αν και τους λαούς της Ευρώπης λίγο πρέπει να τους ενδιαφέρει ποιος επίδοξος κοσμοκράτορας θα κερδίσει τον προπαγανδιστικό πόλεμο, και πολύ περισσότερο να μην μετατραπεί μεγάλο τμήμα της ηπείρου σε κρανίου τόπο. Η ενδυνάμωση των αντιπολεμικών διαμαρτυριών στη Γερμανία, την Ιταλία και αλλού είναι ενθαρρυντική, αλλά ακόμα ανεπαρκής. Και ο χρόνος βιάζει!
[1] press.un.org/en/2023/sc15300.doc.htm (30/5/2023).
[2] Να ποιος ανατίναξε τους αγωγούς… (φύλλο 624).
[3] Die Zeit, 13/6/2023 (www.zeit.de).
[4] Καλό το παραμύθι σας, αλλά δεν έχει δράκο (φύλλο 628).
