Μια νέα ζάχαρη βρίσκεται εδώ και μέρες στα ράφια του συνεταιρισμού για το εναλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο «ο Σπόρος». Είναι η ζάχαρη Quilombo* που προέρχεται από το βραζιλιάνικο Κίνημα των Χωρίς Γη (MST), ένα από τα μεγαλύτερα αγροτικά και κοινωνικά κινήματα στον κόσμο.
Το MST έχει τρία εκατομμύρια μέλη και από το 1984 αγωνίζεται να αλλάξει τις άνισες κοινωνικές και οικονομικές δομές της Βραζιλίας, μιας χώρας με τεράστια συγκέντρωση γης και πλούτου (το 1% του πληθυσμού κατέχει το μισό της καλλιεργήσιμης γης τη στιγμή που το 60% των αγροτικών εκτάσεων παραμένει ακαλλιέργητο και 4,5 εκατομμύρια οικογένειες δεν έχουν γη). Το MST εφαρμόζει το γνωστό σύνθημα «κατάληψη, αντίσταση, παραγωγή» και επιβάλλει στην πράξη την πολυπόθητη αγροτική μεταρρύθμιση: μέλη του καταλαμβάνουν ακαλλιέργητες εκτάσεις (στηριζόμενα σε άρθρο του Συντάγματος που ορίζει ότι αγροκτήματα που δεν αξιοποιούνται παραγωγικά θα πρέπει να απαλλοτριώνονται) και μέσα από νομική και πολιτική πίεση, πορείες, μπλόκα δρόμων κ.ά., διεκδικούν τους τίτλους ιδιοκτησίας τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο το MST έχει αποδώσει γη σε 500.000 οικογένειες και έχει φτιάξει χιλιάδες κέντρα υγείας και σχολεία (στα οποία φοιτούν περισσότεροι από 160.000 μαθητές) με το δικό του εκπαιδευτικό σύστημα.
Στους οικισμούς του, στα απαλλοτριωμένα αγροκτήματα η παραγωγή είναι ατομική, ανά οικογένειες ή, σε μερικές περιπτώσεις, συλλογική, και πρώτιστο στόχο έχει την κάλυψη των τοπικών αναγκών και την επίτευξη της διατροφικής αυτάρκειας. Μία από τις περιπτώσεις συλλογικής παραγωγής είναι αυτή του συνεταιρισμού COPAVI όπου παράγεται η ζάχαρη Quilombo. Ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1994 σε ένα απαλλοτριωμένο πρώην τσιφλίκι στην πολιτεία Παρανά. Η γη, τα σπίτια, τα μέσα παραγωγής, τα προϊόντα που παράγονται και η υποδομή του συνεταιρισμού (που σήμερα αριθμεί 23 οικογένειες) αποτελούν συλλογική ιδιοκτησία των μελών του. Όχι τυχαία, μετά από 17 χρόνια συλλογικής ζωής και παραγωγής, ο συνεταιρισμός αυτός θεωρείται πρότυπο και αποτελεί σύμβολο του αγώνα των χωρίς γη στη Βραζιλία. Χωρίς χημικά, με αγροοικολογικές μεθόδους, παράγει μεγάλες ποσότητες γάλακτος, λαχανικών, οσπρίων, φρούτων, κασάσας, μελάσας, ζάχαρης, τα οποία πουλάει σε πολύ χαμηλή τιμή, απευθείας σε καταναλωτές και σε αγορές της περιοχής.
Στις μέρες μας, που η εποχή της αποικιοκρατίας και του δουλεμπορίου ξαναζωντανεύει με την επέλαση των βιοκαυσίμων, όταν τεράστιες καλλιεργήσιμες και δασικές εκτάσεις εξαφανίζονται και στη θέση τους φυτεύονται μεταλλαγμένα ζαχαροκάλαμα με τις γνωστές συνέπειες στη ζωή χιλιάδων αγροτών, στο περιβάλλον, το κλίμα, την παραγωγή, την επάρκεια και τις τιμές των τροφίμων, η ζάχαρη ενός κινήματος το οποίο πρωτοστατεί στον αγώνα για την προώθηση της διατροφικής κυριαρχίας είναι ακόμη πιο γλυκιά!
Στους οικισμούς του, στα απαλλοτριωμένα αγροκτήματα η παραγωγή είναι ατομική, ανά οικογένειες ή, σε μερικές περιπτώσεις, συλλογική, και πρώτιστο στόχο έχει την κάλυψη των τοπικών αναγκών και την επίτευξη της διατροφικής αυτάρκειας. Μία από τις περιπτώσεις συλλογικής παραγωγής είναι αυτή του συνεταιρισμού COPAVI όπου παράγεται η ζάχαρη Quilombo. Ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1994 σε ένα απαλλοτριωμένο πρώην τσιφλίκι στην πολιτεία Παρανά. Η γη, τα σπίτια, τα μέσα παραγωγής, τα προϊόντα που παράγονται και η υποδομή του συνεταιρισμού (που σήμερα αριθμεί 23 οικογένειες) αποτελούν συλλογική ιδιοκτησία των μελών του. Όχι τυχαία, μετά από 17 χρόνια συλλογικής ζωής και παραγωγής, ο συνεταιρισμός αυτός θεωρείται πρότυπο και αποτελεί σύμβολο του αγώνα των χωρίς γη στη Βραζιλία. Χωρίς χημικά, με αγροοικολογικές μεθόδους, παράγει μεγάλες ποσότητες γάλακτος, λαχανικών, οσπρίων, φρούτων, κασάσας, μελάσας, ζάχαρης, τα οποία πουλάει σε πολύ χαμηλή τιμή, απευθείας σε καταναλωτές και σε αγορές της περιοχής.
Στις μέρες μας, που η εποχή της αποικιοκρατίας και του δουλεμπορίου ξαναζωντανεύει με την επέλαση των βιοκαυσίμων, όταν τεράστιες καλλιεργήσιμες και δασικές εκτάσεις εξαφανίζονται και στη θέση τους φυτεύονται μεταλλαγμένα ζαχαροκάλαμα με τις γνωστές συνέπειες στη ζωή χιλιάδων αγροτών, στο περιβάλλον, το κλίμα, την παραγωγή, την επάρκεια και τις τιμές των τροφίμων, η ζάχαρη ενός κινήματος το οποίο πρωτοστατεί στον αγώνα για την προώθηση της διατροφικής κυριαρχίας είναι ακόμη πιο γλυκιά!
Περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία και την οικονομία της ζάχαρης μπορείτε να βρείτε στο www.sporos.org. Ο συνεταιρισμός “ο Σπόρος” βρίσκεται στη Σπύρου Τρικούπη 21, Εξάρχεια, τηλ. 210 3801375.
* Quilombo ονόμαζαν οι νέγροι σκλάβοι της Βραζιλίας τις ελεύθερες κοινότητες που δημιουργούσαν στα βάθη της ζούγκλας, όταν δραπέτευαν από τις φυτείες των λευκών, και όπου ελεύθεροι πλέον οργάνωναν τη δική τους αυτόνομη ζωή. Μερικά κιλόμπος συγκέντρωναν πολλές χιλιάδες Αφρικανούς, άλλα παρέμειναν εξαφανισμένα από τα μάτια και τη δικαιοδοσία του κράτους ως και τα μέσα του 20ού αιώνα.
Σχόλια
