Η κατάσταση των προσφύγων στην Ειδομένη έχει ξεπεράσει κάθε σχεδιασμό
Του Γιώργου Θεοδωρόπουλου
«Ο καπιταλιστής είναι ικανός να σου πουλήσει το σχοινί με το οποίο θα σε κρεμάσει». Πόσο μάλλον όταν έχεις να κάνεις με ανθρώπους ταλαιπωρημένους, φοβισμένους και εξαντλημένους που έχουν άλλοι λιγότερα άλλοι περισσότερα χρήματα, σαν μοναδικά τους υπάρχοντα στον δρόμο προς τη σωτηρία. Με τον ίδιο τρόπο, μήνες τώρα, δίπλα στα κυκλώματα λαθροδιακίνησης, έχουν αναπτυχθεί τα «νόμιμα» που απομυζούν τους πρόσφυγες στο μακρύ τους ταξίδι. Προσαρμόζονται ταχύτατα στις «ανάγκες» που δημιουργούνται και δίνουν την ευκαιρία σε επιτήδειους να εκμεταλλεύονται τους πρόσφυγες.
Έτσι είχαμε ξενοδοχεία που χρέωναν τα δωμάτια με το «κεφάλι», τη φόρτιση του κινητού, ακόμα και τη χρήση τουαλέτας ή την παραμονή στον εξωτερικό τους χώρο. Έχουμε βενζινάδικα που μετατράπηκαν εν μία νυκτί σε πολυκαταστήματα και το μεμπτό δεν είναι το «επιχειρηματικό δαιμόνιο», όσο οι υψηλές τιμές στα είδη που είναι απαραίτητα ανάλογα με τις συνθήκες (μπουφάν, αδιάβροχα, ομπρέλες κ.λπ). Το καλοκαίρι που οι άνθρωποι αυτοί διέσχιζαν πεζοί μεγάλες αποστάσεις, ξεφύτρωσαν καντίνες στα χωράφια που πουλούσαν το νερό 2 ευρώ και το σάντουιτς 5. Είχαμε ένα υπαίθριο παζάρι στο πέρασμα όπου πωλούνταν ρούχα, ομπρέλες, σκηνές αλλά και φρούτα και τρόφιμα. Καντίνες σε πρώτο πλάνο και τιμές να ακολουθούν το νόμο της αγοράς. Προφανώς τα παραπάνω δεν ισχύουν για όλους τους επαγγελματίες αλλά είναι ενδεικτικά της κατάστασης.
Για να φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση όπου ουσιαστικά το camp της Ειδομένης έχει μεταφερθεί 20 χιλιόμετρα πιο πίσω, στο γνωστό πια «Βενζινάδικο». Για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα οι πρόσφυγες αναγκάζονταν να μένουν στο βενζινάδικο και να περιμένουν έως και 40 ώρες στο έλεος των καιρικών συνθηκών και να προστατεύονται από το κρύο μόνο με τη θέρμανση των λεωφορείων (κατά βούληση των οδηγών) ενώ το camp στα σύνορα παρέμενε άδειο. Οι πρόσφυγες παρέμεναν για ελάχιστα λεπτά στα σύνορα χωρίς να έχουν πρόσβαση σε ιατρική βοήθεια, διερμηνείς και φαγητό. Οι ΜΚΟ και οι εθελοντές έδιναν στο πόδι ό,τι προλάβαιναν. Όσοι είχαν τη δυνατότητα κατανάλωναν είδη από το κυλικείο του βενζινάδικου και παρέμεναν στο χώρο του, ενώ αρχικά υπήρχαν λίγες σκηνές από ΜΚΟ που δεν μπορούσαν να εξυπηρετήσουν την κατάσταση. Αλληλέγγυοι που είχαν σπεύσει να βοηθήσουν στο βενζινάδικο αντιμετώπισαν την εχθρική στάση του ιδιοκτήτη. Κάποιες από τις ομάδες που δραστηριοποιούνταν στην Ειδομένη, συνυπέγραψαν ανακοίνωση διαμαρτυρίας που, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Η εχθρική και ανάλγητη πολιτική που εφαρμόζεται στο προσφυγικό, με τους φράχτες και την ακύρωση ασφαλών χερσαίων διόδων με συνέπεια τα ναυάγια και τις εκατοντάδες νεκρών προσφύγων, με το διαχωρισμό σε μετανάστες/τριες και πρόσφυγες και την εκ νέου λειτουργία των κέντρων κράτησης, με την προσήλωση στον έλεγχο των συνόρων και στην αποτροπή των προσφυγικών ροών (Frontex), βρίσκει την απόλυτη έκφρασή της σε τοπικό επίπεδο στην παράλογη πρακτική που ακολουθείται τον τελευταίο μήνα στην Ειδομένη».
Σήμερα η κατάσταση έχει ξεπεράσει κάθε σχεδιασμό, έτσι και τα δύο camp στην Ειδομένη είναι γεμάτα και δεκάδες λεωφορεία περιμένουν στο βενζινάδικο. Οι ΜΚΟ έχουν χάσει πλέον τον έλεγχο και προφανώς δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να σταματήσει η οικονομική αφαίμαξη των προσφύγων. Τα σύνορα έχουν κλείσει πλέον και για τους πρόσφυγές από το Αφγανιστάν, ενώ η διέλευση γίνεται με το σταγονόμετρο. Για άλλη μια φορά η κατάσταση θα ξεπεράσει τον όποιο σχεδιασμό του επίσημου κράτους.
Ερωτηματικά γεννιούνται σε όλους τους εμπλεκόμενους για το πώς επιλέχθηκε ένας ιδιωτικός χώρος που έχει μετατραπεί σε ανεπίσημο camp πλέον, αφού υπάρχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και διανομή τροφίμων και ρούχων από εθελοντές εκεί. Τα επίσημα camp και το βενζινάδικο έχουν γεμίσει, πολλοί πρόσφυγες αναγκάζονται και πάλι να περπατήσουν πολλά χιλιόμετρα στην προσπάθεια τους να προσεγγίσουν την Ειδομένη. Λαθροδιακινητές «ψωνίζουν» τους πελάτες στους στο βενζινάδικο, ταξί χρεώνουν 200 ευρώ για μια απόσταση 20 χιλιομέτρων. Χαοτική κατάσταση όπου γονείς σέρνουν στην κυριολεξία τα παιδιά τους καταταλαιπωρημένα, κοιμούνται στα χωράφια λίγο πριν από τα σύνορα και όλα αυτά με τον κρατικό μηχανισμό να περιορίζεται σε ρόλο «τροχονόμου». Όσοι δεν μπορούν να περάσουν μεταφέρονται και πάλι στα Διαβατά ή όπου αλλού υπάρχει δυνατότητα.
Στη Ειδομένη γίνεται για άλλη μια φορά φανερό πως η λύση δεν είναι απλώς το πού θα στοιβαχτούν αυτοί οι άνθρωποι. Οι πρόσφυγες δεν χρειάζονται στεγνά ρούχα και φαγητό. Χρειάζονται τη ζωή τους πίσω. Αυτή η Ευρώπη υψώνει τείχη. Διαλύει τις χώρες τους και μετά τους πνίγει στο Αιγαίο, αφού τους αφαιμάξει. Οι συνθήκες που θα ζήσουμε τις επόμενες μέρες θα είναι πρωτόγνωρες για τη χώρα. Να μην αφήσουμε να μετατραπεί η Ελλάδα σε νεκροταφείο ψυχών. Να απαιτήσουμε αξιοπρεπή διέλευση για όλους και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Η Ιστορία γράφεται μπροστά μας…ας την αλλάξουμε.
