Eντυπωσιακή η ομοιότητα των στόχων με τις πολιτικές του Ερντογάν
Του Αλπ Άλτινορς*
Τη νύχτα της 15ης Ιουλίου εκδηλώθηκε φασιστικό στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία. Στόχοι της απόπειρας πραξικοπήματος ήταν η επιβολή στρατιωτικής χούντας που θα διέθετε απόλυτη εξουσία, η φυλάκιση του Ερντογάν, η κατάργηση του Kοινοβουλίου και των πολιτικών κομμάτων, η σύλληψη των βουλευτών, ο ορισμός στρατιωτικών προέδρων στη θέση των εκλεγμένων αυτοδιοικητικών αρχών, το βάθεμα του πολέμου ενάντια στους Κούρδους και η πλήρης κατάργηση του Συντάγματος και των πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Αυτή η απόπειρα πραξικοπήματος απέτυχε.
Προκαλεί εντύπωση ότι σε αυτήν την απόπειρα, παρ’ όλο που δεν συμμετείχε η ανώτατη ηγεσία, πήρε μέρος μεγάλος αριθμός στρατηγών, ναυάρχων και πτεράρχων (μέχρι στιγμής έχουν συλληφθεί πάνω από 70 ανώτατοι στρατιωτικοί). Συμμετείχε, μεταξύ άλλων, κι ένα τμήμα των στρατηγών που ήταν αναμεμειγμένοι στην Επιχείρηση «Βαριοπούλα» [ΣτΜ: ένα σχέδιο πραξικοπήματος των κεμαλιστών στρατιωτικών το 2003, που τελικά δεν υλοποιήθηκε]. Άρα, όσο κι αν κάποιοι από την αρχική ομάδα της «Βαριοπούλας» σταδιακά εγκατέλειψαν τέτοιου είδους σχέδια, η συμμετοχή των υπολοίπων καταδεικνύει ότι οι οπαδοί του Γκιουλέν [ΣτΜ: ισλαμιστής κληρικός που αρχικά ήταν σύμμαχος του Ερντογάν] δεν ήταν η μοναδική συνιστώσα της συμμαχίας του πραξικοπήματος. Φασίστες, κεμαλιστές, σοβινιστές και άλλα «ρεύματα» των εν ενεργεία και των απόστρατων στρατιωτικών πήραν μέρος σ’ αυτή τη συμμαχία, όσο κι αν ακόμα είναι νωρίς να μιλήσει κανείς για το βαθμό συμμετοχής κάθε κατηγορίας.
Οι πραξικοπηματίες επέλεξαν να ελέγξουν πρώτα την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, και μετά να συλλάβουν τον Ερντογάν και την κυβέρνηση του ΑΚΡ. Πράγματι, οι πραξικοπηματίες στρατηγοί συνέλαβαν ένα τμήμα της στρατιωτικής ηγεσίας. Αλλά η αποτυχία τους να συλλάβουν τον Ερντογάν και μέλη της κυβέρνησης, η αδυναμία τους να θέσουν υπό τον πλήρη έλεγχό τους το Στρατό Ξηράς (και άρα να βγάλουν στους δρόμους ικανό αριθμό στρατιωτών) η έλλειψη οιασδήποτε υποστήριξης από την κοινωνία, και η σοκαριστική κατά μέτωπο επίθεσή τους στους πολιτικούς θεσμούς, τους οδήγησαν σε βαριά ήττα. Ο βομβαρδισμός του Κοινοβουλίου από τους πραξικοπηματίες τα ξημερώματα [ΣτΜ: της 16ης Ιουλίου] ήταν η τελευταία κίνησή τους, που ισοδυναμούσε με οριστική πολιτική αυτοκτονία.
Παρόμοια η πολιτική του Ερντογάν και των πραξικοπηματιών
Άλλο ένα εντυπωσιακό στοιχείο είναι η ομοιότητα των στόχων της στρατιωτικής χούντας με τις πολιτικές του Ερντογάν:
– Ο Ερντογάν ξεκίνησε πέρυσι το καλοκαίρι το παλατιανό του πραξικόπημα, ενώ παρίστανε ότι αναγνωρίζει τα αποτελέσματα των εκλογών της 7ης Ιουνίου 2015. Οι πραξικοπηματίες στρατηγοί επιχείρησαν να καταργήσουν πλήρως τις εκλογές.
– Ο Ερντογάν δεν επέτρεψε, ουσιαστικά, στο Κοινοβούλιο να λειτουργήσει. Οι πραξικοπηματίες το βομβάρδισαν.
– Ο Ερντογάν ήρε την ασυλία πολλών βουλευτών της αντιπολίτευσης. Οι πραξικοπηματίες σχεδίαζαν να τους συλλάβουν όλους.
– Ο Ερντογάν επιχειρεί να θέσει υπό έλεγχο τους δήμους, αντικαθιστώντας τους εκλεγμένους δημάρχους με διορισμένους. Οι πραξικοπηματίες σχεδίαζαν να διορίσουν στρατιωτικούς επικεφαλής των δήμων.
– Ο Ερντογάν, που κάποτε υποσχόταν σεβασμό του δικαιώματος συνάθροισης και της ελευθεροτυπίας, πρακτικά κατάργησε αυτά τα δικαιώματα. Οι πραξικοπηματίες σχεδίαζαν να τα καταργήσουν και επίσημα.
– Ο Ερντογάν επέβαλε ντε φάκτο στρατιωτικό νόμο στις κουρδικές περιοχές. Οι πραξικοπηματίες κήρυξαν την επιβολή στρατιωτικού νόμου σε όλη την Τουρκία.
– Ο Ερντογάν επέβαλε απαγόρευση κυκλοφορίας σε πολλές κουρδικές επαρχίες. Οι πραξικοπηματίες κήρυξαν απαγόρευση κυκλοφορίας σε όλη την Τουρκία.
– Ο Ερντογάν βομβάρδισε από αέρος τις κουρδικές πόλεις Σουρ, Νουσαϊμπίν και Σιρνάκ. Οι πραξικοπηματίες βομβάρδισαν την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη.
Γέννημα-θρέμα αυτού του καθεστώτος
Πολλοί από τους συλληφθέντες στρατηγούς που συμμετείχαν στο πραξικόπημα αποτελούσαν ανθρώπους-κλειδιά της πολεμικής οργάνωσης του Παλατιού [ΣτΜ: του Ερντογάν], γεγονός που δείχνει ότι οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν από τις πολεμικές επιχειρήσεις του Ερντογάν ευνόησαν το σχεδιασμό του πραξικοπήματος. Για παράδειγμα, ο διοικητής της 2ης Στρατιάς, στρατηγός Αντέμ Χουντουντί, που τώρα συνελήφθη, ήταν αυτός που ισοπέδωσε τις κουρδικές πόλεις Σουρ και Τσίζρε. Ο διοικητής της Ειδικής Ταξιαρχίας της Στρατοχωροφυλακής Αλί Οσμάν Γκιουρτσάν, επίσης μεταξύ των συλληφθέντων, ήταν αυτός που κατέστρεψε την κουρδική πόλη Σιρνάκ. Είναι πολλοί οι συλληφθέντες με τέτοιου είδους «προϋπηρεσία» στην πολεμική οργάνωση του Παλατιού.
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου προετοιμάστηκε και οργανώθηκε ακριβώς χάρη στις «ευνοϊκές» συνθήκες που δημιούργησε το παλατιανό πραξικόπημα του Ερντογάν. Είναι γέννημα των προηγούμενων πληγμάτων ενάντια στη δημοκρατία. Τελικά, το πρωί της 16ης Ιουλίου το στρατιωτικό πραξικόπημα ηττήθηκε και άρχισαν οι ισχυρισμοί ότι «νίκησε η δημοκρατία». Στην πραγματικότητα, το παλατιανό πραξικόπημα του Ερντογάν ξανάρχισε εκεί που είχε σταματήσει. Στόχος του Ερντογάν είναι να ελέγξει πλήρως το δικαστικό σώμα, να επαναφέρει τη θανατική ποινή και να επιβάλει τον εαυτό του ως πρόεδρο με απόλυτη εξουσία. Όσοι έκαναν το λάθος να πιστεύουν ότι ο Ερντογάν θα επιδιώξει μια κάποιου είδους συναίνεση, διαψεύδονται πανηγυρικά.
Παρ’ όλα αυτά, μία από τις συνέπειες του αποτυχημένου πραξικοπήματος είναι το δυνάμωμα του πόθου της κοινωνίας για περισσότερη δημοκρατία. Η στάση του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), όπως και μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, ενάντια «σε κάθε πραξικόπημα», ήταν στάση αρχών – παρ’ όλο που ο Ερντογάν και το ΑΚΡ επιδιώκουν μια απολυταρχική εξουσία. Τώρα είναι απαραίτητο το δυνάμωμα ενός δημοκρατικού μπλοκ που θα αγωνίζεται στους δρόμους ενάντια σε κάθε είδους απολυταρχία. Το παλατιανό πραξικόπημα θα ηττηθεί. Οι δημοκρατικές διεκδικήσεις των πολιτών δεν μπορούν να αγνοηθούν. Αυτή η κοινωνία, όπως απέρριψε τη στρατιωτική χούντα, δεν θα αποδεχθεί ούτε τη δικτατορία ενός ατόμου. Οι δημοκρατικές και εργατικές δυνάμεις πρέπει τώρα να συμφωνήσουν σε ένα κοινό βασικό πρόγραμμα, που θα μπορέσει να αλλάξει το σημερινό συσχετισμό δύναμης.
* Ο Αλπ Άλτινορς είναι ένας εκ των αντιπροέδρων του HDP. Το παρόν άρθρο του δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Özgür Gündem (ozgurgundem1.com) στις 19/7/2016. Εδώ δημοσιεύεται σε ελαφρά συντετμημένη μορφή, με μεσότιτλους της Σύνταξης.
