Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Αόρατα με γυμνό μάτι, αναρίθμητα κομμάτια πλαστικών πέφτουν κάθε μέρα σαν βροχή στις πόλεις, εισπνέονται από τους κατοίκους τους και τελικά σφηνώνονται στα όργανά τους.
Μελέτη που δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Environmental Science & Technology αναδεικνύει μια πτυχή της πλαστικής ρύπανσης που λίγοι έχουν σκεφτεί ότι τους επηρεάζει.
Οι μετρήσεις δείχνουν ότι 74 τόνοι μικροπλαστικών και νανοπλαστικών πέφτουν κάθε χρόνο στο Όκλαντ της Νέας Ζηλανδίας, μια σχετικά μικρή πόλη με πληθυσμό κάτω των 1,5 εκατομμυρίων. Το νούμερο αντιστοιχεί σε 3 εκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια, λένε οι ερευνητές.
Ένα μεγάλο μέρος αυτών των σωματιδίων έχουν αρκετά μικρές διαστάσεις ώστε να περνούν δυνητικά από τους πνεύμονες στην κυκλοφορία του αίματος και από εκεί σε όλο το σώμα, χωρίς να είναι γνωστές μέχρι στιγμής οι πιθανές επιπτώσεις. Τα επίπεδα που μετρήθηκαν στο Όκλαντ είναι πολλαπλάσια σε σχέση με μετρήσεις που είχαν πραγματοποιηθεί παλαιότερα σε άλλες πόλεις όπως το Λονδίνο. Σύμφωνα όμως με τους ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη, η διαφορά αυτή πιθανότατα οφείλεται στο γεγονός ότι οι παλαιότερες μετρήσεις δεν είχαν χρησιμοποιήσει τις ίδιες, προηγμένες χημικές μεθόδους που μετρούν τόσο μικρά σωματίδια, διαμέτρου μόλις 1 μικρομέτρου, ή εκατομμυριοστού του μέτρου. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν βάζα με χωνιά τοποθετημένα στην κορυφή τους για να συλλέξουν τα μικροπλαστικά που έπεφταν από τον ουρανό σε δύο τοποθεσίες του Όκλαντ. Σχεδόν όλα ήταν αόρατα με γυμνό μάτι. Τα μικρότερα σωματίδια αναγνωρίστηκαν χάρη σε μια χρωστική που φθορίζει, ενώ η μάζα των σωματιδίων προσδιορίστηκε μετά τη θέρμανσή τους.
Το κυριότερο συστατικό της πλαστικής βροχής ήταν ο πολυαιθυλένιο (PE), ενώ στη δεύτερη θέση ήρθε το πολυτερεφθαλικό αιθυλένιο (PET). Και τα δύο πολυμερή χρησιμοποιούνται ευρέως σε μπουκάλια και άλλες πλαστικές συσκευασίες. Τρίτο σε μάζα ήταν το πολυανθρακικό πλαστικό (PC), το οποίο χρησιμοποιείται σε ηλεκτρολογικό υλικό και ηλεκτρονικές συσκευές, καθώς και στην κατασκευαστική βιομηχανία. «Όσο μικρότερο ήταν το εύρος μεγέθους που εξετάσαμε, τόσα περισσότερα μικροπλαστικά βρήκαμε» λέει ο δρ Ρίντερλαουμπ.
Όπως γράφει η ομάδα του, τα νανοπλαστικά, τα οποία έχουν διάμετρο μερικά δισεκατομμυριοστά του μέτρου, είναι τόσο μικρά ώστε δυνητικά να εισέλθουν στα ανθρώπινα κύτταρα, να περάσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και να συσσωρευτούν σε όργανα όπως οι όρχεις, το ήπαρ και ο εγκέφαλος. «Μικροπλαστικά έχουν επίσης ανιχνευτεί σε ανθρώπινους πνεύμονες και ιστούς πνευμόνων από ασθενείς με καρκίνο» επισημαίνουν οι ερευνητές. Πρόσφατη μελέτη ανίχνευε μικροπλαστικά και στον πλακούντα αναπτυσσόμενων εμβρύων.
Ίνες συνθετικών ρούχων, μικρά κομμάτια από ελαστικά αυτοκινήτων και πλαστικά μπουκάλια που διασπώνται αργά στο περιβάλλον εκτιμάται ότι είναι κάποιες από τις πηγές της πλαστικής βροχής. Ωστόσο το μέγεθος και η σύσταση της πλαστικής βροχής βρέθηκε να αλλάζει ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου.
Καταπολεμώντας τη γήρανση
Μοριακός μηχανισμός που λειτουργεί στον πυρήνα του κυττάρου και σχετίζεται με τη γήρανση, τον καρκίνο και τη γονιμότητα ανακαλύφθηκε από ερευνητές του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ITE) στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, οι οποίοι παρουσιάζουν τα ευρήματα στην έγκριτη επιθεώρηση Nature Aging.
Η ομάδα του καθηγητή Νεκτάριου Ταβερναράκη, προέδρου του ΙΤΕ, παρουσιάζει τις λεπτομέρειες ενός μηχανισμού που προστατεύει τον κυτταρικό πυρήνα, μέσα στον οποίο βρίσκεται αποθηκευμένο το γενετικό υλικό.
Η δομή και η αρχιτεκτονική του πυρήνα ήταν γνωστό ότι αλλοιώνονται κατά τη γήρανση και την καρκινογένεση, ενώ η αντίθετα η διατήρηση της ακεραιότητας του πυρήνα σχετίζεται με τη μακροζωία.
«Η διατήρηση της πυρηνικής δομής και λειτουργίας απαιτεί τη συνεχή και αυστηρά ρυθμιζόμενη ανακύκλωση των ελαττωματικών ή κατεστραμμένων πυρηνικών συστατικών», εξηγούν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους.
Η νέα ανακάλυψη αφορά ακριβώς αυτόν τον μηχανισμό ανακύκλωσης ελαττωματικών μορίων του πυρήνα, διαδικασία που ονομάζεται «πυρηνοφαγία».
«Προβλήματα στη σωστή διεξαγωγή πυρηνοφαγίας έχουν ενοχοποιηθεί για ένα ευρύ φάσμα παθολογικών καταστάσεων, όπως οι βλάβες στο DNA, ο καρκίνος και οι νευρεκφυλιστικές ασθένειες. Παρέμενε όμως άγνωστο το πώς ρυθμίζεται η πυρηνοφαγία, καθώς και ποιες είναι οι επιπτώσεις που έχει η απορρύθμισή της στη γήρανση», λέει η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του ΙΤΕ.
Η πυρηνοφαγία σχετίζεται επίσης με τη δράση της ινσουλίνης και τον θερμιδικό περιορισμό, ο οποίος έχει διαπιστωθεί ότι παρατείνει τη ζωή πολλών πειραματοζώων και πιθανώς και του ανθρώπου.
Πειράματα σε ποντίκια και σε νηματώδεις σκώληκες έδειξαν ότι η πυρηνοφαγία ρυθμίζεται από μια πρωτεΐνη μεγάλου μεγέθους (ANC-1/Nesprin 2) που συνδέεται στο περίβλημα του πυρήνα.
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι μεταλλάξεις της πρωτεΐνης αυτής εμπλέκονται σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες, μυοκαρδιοπάθειες και καρκίνους.
Το γεγονός ότι αυτός ο μηχανισμός ελέγχου της πυρηνοφαγίας είναι παρόμοιος στα ποντίκια και στους νηματώδεις σκώληκες υποδεικνύει ότι είναι εξελικτικά αρχαίος και πιθανότατα λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο στον άνθρωπο.
Ωστόσο οι ερευνητές επισημαίνουν πως μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές αν οι αλλοιώσεις του κυτταρικού πυρήνα είναι αιτία ή αποτέλεσμα της γήρανσης.
Παρόλα αυτά, «τα ευρήματα αναμένεται να αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση νοσημάτων που χαρακτηρίζονται από κατάρρευση της αρχιτεκτονικής του πυρήνα, αλλά και της ανθρώπινης υπογονιμότητας».
Εκτός του ότι προσφέρει στοιχεία που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στην ιατρική, η μελέτη προτείνει επίσης μια εξήγηση για ένα μυστήριο της Βιολογίας: Το γιατί τα κύτταρα του σώματος γερνούν και τελικά πεθαίνουν, ενώ η λεγόμενη βλαστική κυτταρική σειρά, δηλαδή τα κύτταρα από τα οποία παράγονται ωάρια και σπερματοζωάρια, παραμένουν υγιή και «αθάνατα», καθώς μπορούν να διαιρούνται επ΄ άπειρο.
Θέλοντας να δώσουν απάντηση στο μεγάλο αίνιγμα, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στον πυρήνα, ο οποίος διατηρείται αναλλοίωτος στη βλαστική σειρά αλλά εμφανίζει αλλοιώσεις στα σωματικά κύτταρα με την πάροδο του χρόνου.
Η μελέτη υποδεικνύει ότι η πυρηνοφαγία είναι ο μηχανισμός που προστατεύει από τη γήρανση τα κύτταρα της βλαστικής σειράς, χωρίς όμως να λειτουργεί εξίσου αποτελεσματικά στα σωματικά κύτταρα.
«Η υπόθεσή που κάναμε ήταν ότι ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός ομοιοστατικός μηχανισμός διατηρεί τη δομή του πυρήνα των γεννητικών κυττάρων, ενώ αποτυγχάνει να κάνει το ίδιο στα σωματικά κύτταρα του οργανισμού κατά τη γήρανση» δήλωσε ο δρ. Ταβερναράκης.
Πολιομυελίτις
Επίθεση βομβιστή αυτοκτονίας εναντίον αστυνομικών που θα φρουρούσαν εμβολιαστικό κέντρο κατάφερε νέο πλήγμα στην προσπάθεια του Πακιστάν και του πλανήτη να εκριζώσουν οριστικά την πολιομυελίτιδα.
Τέσσερα άτομα σκοτώθηκαν και 23 άτομα τραυματίστηκαν στο Μπαλουκιστάν όταν ο καμικάζι ανατινάχθηκε και αναποδογύρισε το όχημα μεταφοράς προσωπικού, το οποίο κινούταν προς την πόλη Κέτα. Την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβαν οι Ταλιμπάν του Πακιστάν ως εκδίκηση για την εξόντωση εκπροσώπου της οργάνωσης στο Πακιστάν. Η πακιστανική κυβέρνηση διαβεβαίωσε ωστόσο ότι το πενθήμερο πρόγραμμα εμβολιασμού παιδιών θα συνεχιστεί κανονικά σε όλη τη χώρα.
Οι μαχητές υποστηρίζουν ότι τα προγράμματα εμβολιασμού είναι στην πραγματικότητα συνωμοσία της Δύσης με στόχο τη στείρωση των παιδιών. Εκστρατείες εμβολιασμού έχουν γίνει επανειλημμένα στόχος επιθέσεων.
Το Πακιστάν και το Αφγανιστάν είναι σήμερα οι μόνες χώρες όπου ενδημεί η πολιομυελίτιδα, ιογενής ασθένεια που μπορεί να προκαλέσει παράλυση, κυρίως σε νήπια και παιδιά. Ο ΟΗΕ υλοποιεί εδώ και χρόνια πρόγραμμα εμβολιασμών για την παγκόσμια εξάλειψη της ασθένειας, μετά την προηγούμενη επιτυχία με την εξάλειψη της ευλογιάς το 1980. Πέρυσι το Πακιστάν κατέγραψε μόνο ένα κρούσμα και έφτασε κοντά στον στόχο. Φέτος όμως υπήρξε αναζωπύρωση με 20 νέα κρούσματα από τον Απρίλιο ως τώρα.
H προσπάθεια για την παγκόσμια εξάλειψη της πολιομυελίτιδας ξεκίνησε το 1988 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το Ροταριανό Ίδρυμα, έχοντας αρχικά ως στόχο να ολοκληρωθεί έως το 2010.
