Τουρκική γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ

του Κώστα Βενιζέλου*

Στη Λευκωσία αναμένουν το επόμενο βήμα της Άγκυρας στη θαλάσσια περιοχή από Κύπρο μέχρι και το Αιγαίο. Αξιολογούνται δυο επιστολές-κλειδί, που έχουν σταλεί στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, η πρώτη από την τουρκική κυβέρνηση και η δεύτερη από το ψευδοκράτος. Η γραμμή και στα δύο ντοκουμέντα επιβεβαιώνει τις τουρκικές μεθοδεύσεις, που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις είναι να «τρυπήσει» τον κυπριακό βυθό με δικό της γεωτρύπανο.

Η τουρκική τακτική κινείται, μεταξύ άλλων, σε δυο βασικούς άξονες. Πρώτο, η επιβολή νέων τετελεσμένων διά της αμφισβήτησης της κυριαρχίας Ελλάδος και Κύπρου. Δεύτερο, η υλοποίηση απειλών και προειδοποιήσεων εν γένει, για έναρξη γεωτρήσεων, κυρίως σε περιοχές νοτίως της Κύπρου, εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις σύντομα το καθεστώς Ερντογάν θα προβεί σε κίνηση. Προετοιμάζει επί τούτου το γεωτρύπανο «Πορθητής» ενώ το ερευνητικό σκάφος Μπαρμπαρός βολτάρει εδώ και καιρό ανενόχλητο στην κυπριακή ΑΟΖ.

Είναι σαφές πως η Άγκυρα θέλει να αποτρέψει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας ή, εάν αυτό δεν επιτευχθεί, να καταστεί μέρος τους, διαδραματίζοντας, ωστόσο, μεγάλο ρόλο. Θέλει να είναι μέρος της αξιοποίησης και εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου.

Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα αντιδράσει η Λευκωσία εάν ο «Πορθητής» προχωρήσει σε γεώτρηση εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Ποιες δυνατότητες υπάρχουν και πόσο αυτές είναι αποτελεσματικές; Να υπάρξει αντίδραση των λεγόμενων δυτικών, εταίρων τούτο είναι απομακρυσμένο, ιδιαίτερα από τη στιγμή που δεν θα επηρεάζονται ευθέως.

Οι δύο επιστολές

Οι δύο επιστολές που στάλθηκαν στα Ηνωμένα Έθνη αποτελούν ντοκουμέντα πολιτικών προθέσεων της Άγκυρας. Στην επιστολή του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας FeridunH. Sinirioglu με ημερομηνία 18 Μαρτίου (δημοσιεύθηκε στις 22 Μαρτίου ως επίσημο έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ – Α/73/804), περιγράφονται οι τουρκικές διεκδικήσεις, στα πλαίσια του μεγαλεπήβολου σχεδίου της «Γαλάζιας Πατρίδας». Με το έγγραφο αυτό η Τουρκία διεκδικεί όλη την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο, αφήνοντας ανοικτό οι αξιώσεις της να φθάσουν ακόμη και ανοικτά της Κρήτης! Είναι σαφές πως η Άγκυρα υποστηρίζει ευθέως ότι ο Μεσημβρινός (28^ο 00’ 00”), ο οποίος τέμνει τη Ρόδο δεν αποτελεί το εξωτερικό όριο των διεκδικήσεών της επί της υφαλοκρηπίδας, αλλά από εκείνο το σημείο και δυτικά τουρκοποιεί την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Παράλληλα ισχυρίζεται ότι τα νησιά, ακόμη και του μεγέθους της Κύπρου και της Ρόδου και όχι μόνο του Καστελλόριζου, δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδας πέραν των χωρικών υδάτων τους (6 ή 12 ναυτικά μίλια). Την ίδια ώρα, παρουσιάζεται έτοιμη να οριοθετήσει ΑΟΖ με γειτονικές χώρες, πλην της Κύπρου, την οποία δεν αναγνωρίζει. Σε σχέση με το Μπαρμπαρός, για την παρουσία του οποίου διαμαρτύρεται η Κύπρος, η επιστολή αναφέρεται σε έρευνες «εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας», στην οποία η Τουρκία έχει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα!

Με δυο επιστολές-ντοκουμέντο το καθεστώς Ερντογάν ενημέρωσε προ ημερών τα Ηνωμένα Έθνη για τις επεκτατικές κινήσεις του από την Ελλάδα μέχρι και την Κύπρο – Σβήνει από τον χάρτη Ρόδο, Καστελλόριζο και «αγγίζει» την Κρήτη

Στη δεύτερη επιστολή, που στάλθηκε και πάλι από την Τουρκία, αλλά υπογράφεται από τον εκπρόσωπο του ψευδοκράτους (A/73/827-S/2019/297, με ημερομηνία 28 Μαρτίου), ανακοινώνεται εν πολλοίς στον Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ότι το κατοχικό καθεστώς θα προχωρήσει σε γεωτρήσεις σε τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, νοτίως του νησιού. Παραπέμποντας στη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του ψευδοκράτους και της τουρκικής κρατικής εταιρείας ΤΡΑΟ, ανακοινώνει στον διεθνή οργανισμό ότι θα προχωρήσει σε σεισμικές έρευνες (γίνονται από το Μπαρμπαρός) και στη συνέχεια σε γεωτρήσεις στα θαλασσοτεμάχια F και G, «τις επόμενες ημέρες». Η κίνηση παρουσιάζεται ως απόφαση του ψευδοκράτους που διαβιβάσθηκε στην ΤΡΑΟ για να την υλοποιήσει. Τα F και G καλύπτουν τα θαλασσοτεμάχια 1, 2, 8, 9, μέρος του 13 και του 12. Πρόκειται για αδειοδοτημένα από την Κυπριακή Δημοκρατία θαλασσοτεμάχια σε εταιρείες και είναι προφανές πως επηρεάζει περισσότερο εκείνα στα οποία δραστηριοποιείται η ιταλική ΕΝΙ. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΝΙ, τον Ιανουάριο του 2017, δεν αντέδρασε όταν τουρκικά πολεμικά εμπόδισαν σε ερευνητικό σκάφος της να προσεγγίσει το θαλασσοτεμάχιο 3. Σημειώνεται πως την περασμένη εβδομάδα ο λεγόμενος υπουργός Εξωτερικών του ψευδοκράτους, Κουντρέτ Οζερσάι είχε μεταβεί στην Τουρκία και συζήτησε με αξιωματούχους της ΤΡΑΟ τα επόμενα βήματα.

Η Άγκυρα στέλνει μηνύματα και προς την πλευρά των εταιρειών που δραστηριοποιούνται εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Ζητά από τις εταιρείες να συνεργαστούν και με «τις δυο πλευρές», θέλοντας ουσιαστικά εμπλοκή του ψευδοκράτους. Στην επιστολή, ο αξιωματούχος του κατοχικού καθεστώτος καλεί τη διεθνή κοινότητα, τα εμπλεκόμενα κράτη και τις εταιρείες να λάβουν τα αναγκαία βήματα προς την κατεύθυνση δημιουργίας ατμόσφαιρας για συνεργασία των «δύο πλευρών». Η τουρκική πλευρά παραπέμπει δε και σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, στα οποία θέλει να περιληφθεί και το θέμα των υδρογονανθράκων!

Αναμένοντας τους… συμμάχους

Είναι ξεκάθαρο πλέον πως η Άγκυρα θα περάσει από τη ρητορική στις πράξεις. Αυτό θα προκαλέσει κρίση. Αθήνα και Λευκωσία, εξαρτώνται πλήρως από τις ΗΠΑ, κατά κύριο λόγο, όπως και από το Ισραήλ. Ως προς τους Αμερικανούς, μια κίνηση στήριξης – πρακτικά της Κύπρου– θα σημαίνει σε όλα τα μέτωπα πλήρη ρήξη με την Τουρκία. Κι αυτό δεν φαίνεται να το επιδιώκουν. Αντίθετα, φαίνεται να γίνονται κινήσεις ομαλοποίησης των σχέσεων κι εάν τούτο επιτευχθεί, ο αδύναμος κρίκος θα είναι η Κύπρος. Αυτό το έχουν βιώσει οι Έλληνες της Κύπρου και το 1974 και το 2004. Ήταν το δώρο προς την Τουρκία, για εξημέρωση του θηρίου.

* Ο Κώστας Βενιζέλος είναι δημοσιογράφος στην Κύπρο και διδάκτορας Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!