Το θέμα της συζήτησης είναι η ανατροπή του Μνημονίου, η αριστερή εναλλακτική λύση και η σοσιαλιστική προοπτική. Είναι ένα μεγάλο θέμα που θέλει αρκετή προετοιμασία, πράγμα που λόγω του προεκλογικού αγώνα δεν έχω καταφέρει να κάνω. Αλλά θέλω να καταθέσω τρεις σκέψεις, σε σχέση με την εμπειρία που είχαμε στο Ελληνικό και τα προβλήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Τοπική Αυτοδιοίκηση,
κρίση και Μνημόνιο
Η οικονομική κρίση και οι αντιλαϊκές πολιτικές που εφαρμόζονται στο όνομα της αντιμετώπισής της δεν έχουν αφήσει χωρίς συνέπειες και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ήδη, γίνονται δραστικές περικοπές στις επιχορηγήσεις προς τους δήμους από τον κρατικό προϋπολογισμό της τάξης του 30-40%. Ενώ, ταυτόχρονα με τον «Καλλικράτη», ορθώνονται καινούργιες και περισσότερες αρμοδιότητες στους δήμους. Επιπλέον, τα έσοδα των δήμων μειώνονται και λόγω της καθίζησης που υπάρχει στις τοπικές αγορές, η οποία έχει προκληθεί από την οικονομική κρίση. Οι δήμοι στη χώρα μας ήταν ήδη πολύ φτωχοί, διαχειρίζονται μόλις το 2,7% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος κοινοτικός όρος είναι 11,5% και αυτή η πολιτική κάνει την κατάσταση πολύ χειρότερη.
Μπορούμε να πούμε, χωρίς καμία δόση υπερβολής, ότι αν δεν ανατραπεί η οικονομική πολιτική της ασφυξίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που επιβάλλεται μεταξύ άλλων και από το Μνημόνιο, οδηγούνται οι δήμοι άμεσα σε αδιέξοδο. Αδιέξοδο με την έννοια ότι δεν θα μπορούν να πληρώσουν το προσωπικό τους –ήδη συμβαίνει αυτό σε ορισμένες περιπτώσεις– ή τους προμηθευτές –που συμβαίνει σε μεγαλύτερο βαθμό– ή θα υποχρεωθούν να περικόψουν υπηρεσίες και δράσεις ή να τις εμπορευματοποιήσουν ή να αυξήσουν τη φορολογία των πολιτών. Οδηγούμαστε εκεί με μαθηματική ακρίβεια.
Και προκύπτει εδώ το ερώτημα: τι γίνεται και τι κάνουν σ’ αυτή την κατάσταση οι αιρετοί, η Aυτοδιοίκηση, οι δήμαρχοι και τα δημοτικά συμβούλια; Δυστυχώς, η κατάσταση εκεί είναι καταθλιπτική. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι αιρετοί, είτε χρησμένοι είτε όχι από τα δύο κυβερνητικά κόμματα, είναι ενσωματωμένοι στη λογική της διαχείρισης και κινούνται σ’ αυτό το δρόμο. Και αυτή η εικόνα εκφράζεται πάρα πολύ ανάγλυφα στα συνέδρια των συλλογικών οργάνων της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων και της τοπικής ένωσης στην Αττική.
Αριστερά και Τοπική Αυτοδιοίκηση
Το αμέσως επόμενο ερώτημα που προκύπτει είναι τι κάνουν οι δυνάμεις της Αριστεράς στο χώρο της TοπικήςAυτοδιοίκησης. Ενώ, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και μέχρι τις αρχές του ’90, η Αριστερά είχε μια πολύ ισχυρή παρουσία στην τοπική αυτοδιοίκηση, έως κυρίαρχη θα λέγαμε, γύρω από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, σήμερα είναι περιθωριακές οι δυνάμεις της παντού. Αυτή η αλλαγή στους συσχετισμούς δύναμης έχει και μια σημαντική επίδραση στον ίδιο το χαρακτήρα της Tοπικής Aυτοδιοίκησης. Ενώ, πριν, χωρίς να βγαίνει βέβαια έξω από τα όρια του συστήματος, η Tοπική Aυτοδιοίκηση είχε πολύ πιο έντονο λαϊκό χαρακτήρα, ένα διεκδικητικό χαρακτήρα απέναντι στις εκάστοτε κυβερνήσεις, σήμερα έχει χάσει αυτά τα χαρακτηριστικά. Σε μεγάλο βαθμό έχει αποκτήσει και αναπαράγει τα χαρακτηριστικά της κεντρικής εξουσίας, δηλαδή την αποξένωση από το λαό, τη διαπλοκή με τα ιδιωτικά επιχειρηματικά συμφέροντα και την κακή διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Ο «Καλλικράτης», με τις αναγκαστικές συνενώσεις σαν ένα βασικό εργαλείο, αλλά και με άλλα μέτρα, θέλει να βάλει την οριστική ταφόπλακα.
Τέσσερα ζητήματα
που πρέπει να θέσει η Αριστερά
Ένα τελευταίο ερώτημα είναι τι περιθώρια υπάρχουν για να αλλάξει αυτή η κατάσταση και ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της Αριστεράς στις συνθήκες του Mνημονίου. Απ’ την εμπειρία που έχουμε, τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολα στο άμεσο μέλλον. Και λόγω των αντικειμενικών συνθηκών και λόγω της κατάστασης που υπάρχει στο χώρο της Αριστεράς.
Ωστόσο, μαζί με τις δυσκολίες υπάρχουν και οι δυνατότητες. Νομίζουμε, ότι οι δυνάμεις της Αριστεράς πρέπει και στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης να προσπαθήσουν να σηκώσουν μια σημαία. Τι μπορεί να γράφει αυτή η σημαία; Κατά τη γνώμη μου τέσσερα πράγματα.
Πρώτον, όσον αφορά το οικονομικό πρόβλημα. Εδώ, δεν ξέρω αν μπορούμε να πούμε διαγραφή του χρέους γενικότερα, γιατί το περισσότερο χρέος είναι χρωστούμενα στους εργαζόμενους του δήμου, σε δημοτικές επιχειρήσεις, σε προμηθευτές που κατά κανόνα δεν είναι και μεγάλοι, κι ένα χρέος βέβαια μπορεί να αφορά και τις τράπεζες. Μέχρι τώρα, δεν θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε ένα τέτοιο αίτημα, να διαγραφεί το χρέος των δήμων. Εκείνο που σκεφτόμαστε –μπορεί να μην σας φανεί πολύ ανατρεπτικό– είναι δύο πράγματα σε σχέση με το οικονομικό. Το ένα είναι η σωστή διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Που μπορεί να είναι κάτι το αυτονόητο, αλλά δεν συμβαίνει στο ελάχιστο σήμερα. Σωστή διαχείριση με την έννοια ότι και για το τελευταίο ευρώ που ξοδεύεται από ένα δήμο θα πρέπει να πιάνει τόπο για την αντιμετώπιση των λαϊκών αναγκών. Το δεύτερο είναι διεκδίκηση πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Να παλέψουμε για ριζική ανακατανομή των πόρων. Σήμερα, για κάθε 100 ευρώ που ξοδεύει ο κρατικός προϋπολογισμός, μόνο τα 4,5 ευρώ πάνε στους δήμους. Οι δήμοι, λοιπόν, πρέπει να παλέψουν να είναι κρατικοδίαιτοι. Με συγχωρείτε που το λέω έτσι, αλλά πρέπει να στηρίζονται και να διαχειρίζονται ένα σημαντικό μέρος του κρατικού προϋπολογισμού. Κι όχι από ιδίους πόρους, που στηρίζονται στη δημοτική φορολογία ή από επιχειρηματικές δημοτικές δραστηριότητες, που συνήθως είναι και φαλιρισμένες.
Το δεύτερο ζήτημα που πρέπει να γραφτεί στη σημαία είναι η κοινωνική φροντίδα. Η κοινωνική μέριμνα, η αλληλεγγύη. Ειδικά στις συνθήκες αυτές, της κρίσης, απέναντι στους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη. Δηλαδή, όχι μόνο να μη μετακινηθεί το οικονομικό βάρος στους πολίτες, αλλά να στηριχτεί η οικογένεια, ο χώρος της εκπαίδευσης, οι παιδικοί σταθμοί, τα νηπιαγωγεία, η τρίτη ηλικία, τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων πρέπει να αναδειχτούν αυτή την περίοδο και να ριχτεί ιδιαίτερο βάρος σε αυτό.
Το τρίτο που πρέπει να γράψουμε στη σημαία μας είναι η υπεράσπιση του δημόσιου χώρου. Είναι πολύ σημαντικό. Έχει να κάνει με όλες τις παραλίες της Αττικής. Υπάρχουν τέτοιοι χώροι που πάνε να τους καταπατήσουν, να τους δώσουν στην ιδιωτική εκμετάλλευση. Εγκαταστάσεις κοινόχρηστες, αυτό πρέπει να είναι γραμμένο στη σημαία μας.
Το τέταρτο που πρέπει να έχει η σημαία μας, είναι ο πολιτισμός. Νομίζω είναι πολύ σημαντικό αυτό το ζήτημα και δεν δίνουμε βάρος όσοι δραστηριοποιούμαστε στο χώρο της αυτοδιοίκησης. Δεν είναι μόνο οι δρόμοι, η καθαριότητα και τα κτίρια. Ο πολιτισμός σε ένα δήμο είναι πολύ σημαντικό θέμα. Υπάρχει πολύ ανθρώπινο δυναμικό στο χώρο αυτό. Στην εκπαίδευση, στον αθλητισμό, στον πολιτισμό. Πολλοί άνθρωποι δραστηριοποιούνται κάθε μέρα και πρέπει ο δήμος να τους στηρίξει, να τους αγκαλιάσει, να τους ενθαρρύνει, να τους βγάλει παραέξω στην κοινωνία.
Αυτά τα τέσσερα ζητήματα, ως αριστερές δυνάμεις, μπορούμε να τα παλέψουμε και να συσπειρωθούμε γύρω από αυτά. Είναι δύσκολα τα πράγματα όπως κι η υπόθεση στον χώρο της Αριστεράς. Εμείς στο Ελληνικό έχουμε προσπαθήσει να δώσουμε ένα παράδειγμα, όσον αφορά τη συσπείρωση της Αριστεράς. Ως ένα βαθμό το πετυχαίνουμε. Θέλει πολύ δουλειά, να δουλέψεις με τον κόσμο, να κάνεις πολύ λάντζα, για να μπορείς να του πεις και δυο πράγματα και να μπορέσει να σε ακολουθήσει. Με την πράξη κυρίως προχωράμε, κι όχι με τα λόγια και τις διακηρύξεις.
* Ο Χρήστος Κορτζίδης είναι δήμαρχος Ελληνικού και υποψήφιος δήμαρχος του ενιαίου δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης με τον συνδυασμό “Δημοτική Συνεργασία Ελληνικού-Αργυρούπολης”.
