Βήμα-βήμα στο σχολείο της αγοράς στην εποχή του «Καλλικράτη».
Του Χρήστου Κάτσικα *
Το υπουργείο Παιδείας σχεδιάζει συγχωνεύσεις σχολείων, καταργήσεις σχολικών μονάδων, συμπτύξεις ώστε να δημιουργηθούν πληθωρικά τμήματα – στο σχεδιασμό του υπουργείου, θα εξαντλείται το αντιπαιδαγωγικό όριο των 25 και 30 μαθητών ανά τάξη, στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αντίστοιχα.
Οι προθέσεις του υπουργείου Παιδείας για μείωση με κάθε τρόπο του κόστους λειτουργίας των σχολείων έχουν φανεί ήδη καθώς φέτος έγιναν οι λιγότεροι διορισμοί της τελευταίας δεκαετίας, καταργήθηκε ουσιαστικά η Πρόσθετη και η Ενισχυτική Διδασκαλία, αποψιλώθηκαν τα σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, οδηγήθηκαν σε κλείσιμο πολλά Αθλητικά Σχολεία. Είναι φανερό πως εάν υλοποιηθούν τα νέα αυτά σχέδια τότε το σχολείο της γειτονιάς θα γίνει παρελθόν και χιλιάδες μαθητές και εκπαιδευτικοί θα εξαναγκαστούν σε μετακινήσεις.
Το σχέδιο των συγχωνεύσεων «κολλάει» και με τις εξαγγελίες για τη λυκειακή βαθμίδα όπου, με βάση τα πρώτα σχέδια που είδαν το φως της δημοσιότητας, απαιτούνται μεγάλες μονάδες για να «απλωθούν» οι κατευθύνσεις που θα εξυπηρετούν το νέο σύστημα πρόσβασης.
«Πολιορκητικός Κριός» αλλά και «Δούρειος Ίππος» σε αυτή την προσπάθεια θα είναι οι νέοι διοικητικοί-«καλλικρατικοί» θεσμοί, που με τον εκβιασμό της υποχρηματοδότησης, μιας και σημαντικές αρμοδιότητες θα περάσουν από το κεντρικό στο περιφερειακό επίπεδο με παράλληλη μείωση των πόρων, θα πιέζουν για συγχωνεύσεις, καταργήσεις και άλλα «νοικοκυρέματα».
Σύσταση ειδικής ομάδας
Στα πλαίσια αυτά το υπουργείο Παιδείας προχωρά στη σύσταση «ειδικής» ομάδας για την εκπαίδευση, η οποία θα αναλάβει να οργανώσει και να υλοποιήσει όλες τις παραπάνω επιδιώξεις. Η ειδική αυτή ομάδα προβλέπεται από το νέο «Μνημόνιο 3». Συγκεκριμένα στο κεφάλαιο «Δράσεις για την τέταρτη αξιολόγηση» και με τον εύηχο τίτλο «Αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος» προβλέπεται πως «η κυβέρνηση συστήνει, μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2011, μια ανεξάρτητη ειδική ομάδα εκπαιδευτικής πολιτικής με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση) και της αποτελεσματικότερης χρήσης πόρων»!
Μιλάμε ουσιαστικά και τυπικά για «εκτέλεση συμβολαίου θανάτου» με αυστηρώς λογιστικά κριτήρια, του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα (όποιου είχε απομείνει) της σχολικής εκπαίδευσης, των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, των διορισμών και των προσλήψεων.
Η ακολουθούμενη πολιτική και η ενεργοποίηση της «ειδικής» ομάδας θα οδηγήσει στην προώθηση των καταργήσεων και συγχωνεύσεων σχολείων, τη μείωση των θέσεων εργασίας με την παύση των διορισμών αλλά και τις μαζικές μετακινήσεις εκπαιδευτικών, την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων με τη σύνδεση του μισθού των εκπαιδευτικών με τις επιδόσεις των μαθητών, την αύξηση του ωραρίου των εκπαιδευτικών, την κατάργηση κάθε θεσμού στήριξης της μαθησιακής προσπάθειας, καθώς και τη δραστική μείωση των κονδυλίων για τα λειτουργικά έξοδα των σχολείων.
Ιδιαίτερο εργαλείο στα χέρια της «ειδικής» ομάδας θα αποτελέσει το κείμενο «Αναβάθμιση της διοίκησης της εκπαίδευσης», που το υπουργείο Παιδείας ετοιμάζεται να μετατρέψει σε νομοσχέδιο και να το φέρει στη Βουλή για ψήφιση.
Πρόκειται ουσιαστικά για τη μεγαλύτερη επιχείρηση αναδιάρθρωσης του συστήματος διοίκησης της σχολικής εκπαίδευσης, μια συνολική αναδιοργάνωση της ως τώρα πυραμίδας διοίκησης-εποπτείας και ελέγχου της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών και προσαρμογής στη νέα «καλλικρατική» δομή της δημόσιας διοίκησης.
Το υπουργείο-μάνατζερ
Οι προωθούμενες αλλαγές στη λειτουργία της διοίκησης της εκπαίδευσης υπακούουν στη λειτουργία ενός επιτελικού υπουργείου Παιδείας-manager, το οποίο προκαθορίζει και διαμορφώνει τις αρχές και το γενικό και ειδικό πλαίσιο άσκησης της εκπαιδευτικής πολιτικής και εκχωρεί σε υφιστάμενες βαθμίδες διοίκησης το διεκπεραιωτικό και ελεγκτικό ρόλο της υλοποίησής τους. Έτσι, π.χ. υπό τις συνθήκες δραστικών περικοπών και δημοσιονομικής ασφυξίας που έχει επιβάλει η κυβέρνηση και στην εκπαίδευση μπορεί να υπηρετηθεί με πιο άμεσο, αποτελεσματικό και ελέγξιμο τρόπο η πολιτική κατάργησης-συγχώνευσης και συρρίκνωσης του υπάρχοντος αριθμού σχολείων της χώρας (ο λεγόμενος «Καλλικράτης στην εκπαίδευση»), η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, η χρηματοδότηση των σχολείων με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησής τους, η δραστική μείωση των προσλήψεων νέων εκπαιδευτικών και η διαφορετική οικονομική, ασφαλιστική και εργασιακή αντιμετώπισή τους, καθώς, βέβαια, και η μετακύλιση τμήματος των λειτουργικών εξόδων των σχολείων κατευθείαν στους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων παράλληλα με την αναζήτηση «χορηγών».
Αυτά είναι τα σχέδια του υπουργείου Παιδείας. Το εάν θα γίνουν πράξη εξαρτάται αποκλειστικά από τη στάση όσων θίγονται από αυτά. Κοντολογίς εξαρτάται από τη στάση των εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων που στέλνουν τα παιδιά τους στη δημόσια σχολική εκπαίδευση, των εκατοντάδων χιλιάδων μαθητών που φοιτούν σ’ αυτήν καθώς και των δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών που εργάζονται σ’ αυτήν. Απαιτείται ενότητα θεωρίας (όχι στο σχολείο της αγοράς και της ακριβοπληρωμένης αμάθειας), ενότητα θέλησης (αγώνας μαζικός πανεκπαιδευτικός) και ενότητα δράσης (όλοι μαζί μπορούμε). Εάν αυτό επιτευχθεί (και μπορεί να επιτευχθεί) τότε τα όνειρα του υπουργείου Παιδείας θα γίνουν οι εφιάλτες του.
*Ο Χρήστος Κάτσικας είναι μέλος του συντονιστικού οργάνου του Εκπαιδευτικού Ομίλου / Αντιτετράδια της εκπαίδευσης
