Του Κώστα Μελά
Η κριτική που ασκεί η Αριστερά σε ό,τι αναφέρεται ως Σύμφωνο Σταθερότητας (Σ.Σ.) και Ανάπτυξης είναι κατά βάση σωστή. Όμως, συγχρόνως, θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη, πολυσχιδής και πρωτίστως πολιτική. Οι ιδεολογικού τύπου επικλήσεις με στόχο την αποδόμηση του Συμφώνου, ενώ δεν είναι λανθασμένες, σίγουρα δεν είναι αποτελεσματικές στο επίπεδο της πολιτικής επιρροής που θα πρέπει να αποτελεί το κατ’ εξοχήν ζητούμενο της Αριστεράς. Η «σωστή» άσκηση της τέχνης της πολιτικής είναι ο μόνος δρόμος που «βλέπει» προς την εξουσία. Η ιδεολογικοποίηση και η συνδικαλισμοποίηση των πολιτικών θεμάτων λειτουργεί αρνητικά στην εξάπλωση των ιδεών της Αριστεράς.
Γίνεται, ως εκ τούτου, σαφές ότι η πολιτική σύγκρουση πρέπει να αποδομεί τα επιχειρήματα του αντιπάλου, δείχνοντας -με αναφορά την πραγματικότητα- το λανθασμένο των επιλογών του. Θα επιχειρήσουμε να το πράξουμε σε σχέση με τη λογική που υποβαστάζει το Σ.Σ., αλλά και με τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα που η λειτουργία του Σ.Σ. έχει επιφέρει σε σύγκριση με αυτά που υποτίθεται ότι θα επέφερε.
Έτσι, λοιπόν, υποστηρίζεται ότι το Σ.Σ. προέκυψε από το φόβο (της Γερμανίας) των μη διατηρήσιμων χρεών και ελλειμμάτων και του πληθωρισμού που επακόλουθα θα δημιουργηθεί, λόγω της δημόσιας χρηματοδότησής τους. Συνεπώς, το Σ.Σ. θα πρέπει να στηρίζεται, όπως και έγινε, σε απόλυτα άκαμπτους και ποσοτικοποιημένους κανόνες, στους οποίους καλούνται όλα τα κράτη να υπακούσουν. Μάλιστα, προβλέπεται και ποινή στους παραβάτες.
Αυτό δημιουργεί τον κίνδυνο και σήμερα πλέον τη βεβαιότητα, η δυνατότητα των εθνικών προϋπολογισμών να λειτουργούν ως αυτόματοι σταθεροποιητές σε περιόδους ύφεσης, να περιοριστεί με αποτέλεσμα να ενταθεί το μέγεθος της ύφεσης. Όμως, το γεγονός αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο πλαίσιο μιας ύφεσης που έχει τις ρίζες της σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως η τελευταία λόγω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά -και αυτό είναι το σημαντικότερο- λόγω των ασύμμετρων διαταραχών που εγγενώς δημιουργεί ο θεσπισμένος τρόπος λειτουργίας των αποκεντρωμένων περιφερειακών οικονομιών στην Ε.Ε.. Το Σ.Σ. αδιαφορεί πλήρως για το άνισο επίπεδο στο οποίο βρίσκονται ιστορικά οι ευρωπαϊκές οικονομίες, λόγω της άνισης καπιταλιστικής ανάπτυξης και στηριζόμενο στη νεοκλασική θεωρία της οικονομικής ολοκλήρωσης θεσπίζει ομοιόμορφα μέτρα και πλαίσιο λειτουργίας για οικονομίες, όμως, άνισου επιπέδου.
Σήμερα, η πολιτική αυτή αποδεικνύεται περίτρανα και «εν τοις πράγμασι» ότι λειτουργεί, αποκλειστικά, υπέρ των αναπτυγμένων οικονομικά χωρών και κυρίως της Γερμανίας, οδηγώντας τις λιγότερο αναπτυγμένες οικονομίες όχι μόνο σε απόκλιση αντί της επικαλούμενης σύγκλισης, αλλά κυριολεκτικά στα πρόθυρα της πτώχευσης. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές οι οικονομίες ανήκουν σχεδόν στο σύνολό τους, στις νότιες χώρες της Ευρώπης που, για λόγους ιστορικούς, έχουν ενταχθεί στο διεθνή καταμερισμό εργασίας με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα, η ολοκλήρωση των εμπορικών ροών που παρατηρείται στην Ε.Ε., ως αποτέλεσμα των οικονομιών κλίμακας, μετά την εισαγωγή του ευρώ και του Σ.Σ. έχει οδηγήσει σε περιφερειακή συγκέντρωση των βιομηχανικών και αναπτυγμένων τεχνολογικά κλαδικών δραστηριοτήτων στις ισχυρές και παραδοσιακές βιομηχανικά χώρες, αποσαθρώνοντας περαιτέρω τη βιομηχανική δομή των οικονομιών των νοτίων χωρών.
Οι χώρες της ζώνης του ευρώ παρουσιάζουν την εικόνα δύο ομάδων με διαφορετικά χαρακτηριστικά: Οι μισές χώρες παρουσιάζουν σταθερά ελλείμματα, εμπορικό και τρεχουσών συναλλαγών, και πολλές με αυξητικούς ρυθμούς, ενώ οι άλλες μισές παρουσιάζουν πλεονάσματα (σχετικός πίνακας). Δεδομένου ότι το ενδοευρωπαϊκό εμπόριο αποτελεί περίπου το 70% του εξωτερικού εμπορίου των χωρών της Ε.Ε., γίνεται άμεσα αντιληπτό από πού προέρχονται τα πλεονάσματα και πώς δημιουργούνται τα ελλείμματα. Ο αδήριτος νόμος της άνισης ανάπτυξης ίσως να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά στο εσωτερικό της Ε.Ε..
Συμπερασματικά: Δεν είναι ο φόβος του χρέους και των ελλειμμάτων που οδήγησαν στην υιοθέτηση του Σ.Σ., αλλά η εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Γερμανίας και των υπολοίπων δορυφορικών της κρατών.
