Λοιπόν, δέκα χρόνια Στο Κόκκινο 105,5! Σαν σήμερα, θυμάμαι τη μέρα που βρέθηκα για πρώτη φορά στην οδό Σαρρή 19, στου Ψυρρή. Για την ακρίβεια, με οδήγησε μια πολύ αγαπημένη μου φίλη, η Έφη Τσαμποδήμου, η ηθοποιός, το υπέροχο κορίτσι που χάσαμε άδικα πριν από λίγες βδομάδες. Που είχα σχεδιάσει να γιορτάσω τα δέκα χρόνια στο Κόκκινο με μοναδική καλεσμένη την Έφη, την Ευτυχία. Όταν ακόμα το ραδιόφωνο ήταν στα σκαριά, πριν από δέκα χρόνια και κάτι, η Έφη είχε πει στον Βέκιο, τον Βαγγέλη, ότι είμαστε φίλοι και ότι καλό θα ήταν να κάνει μια κουβέντα μαζί μου για πιθανή συνεργασία. Το ραδιόφωνο ήταν τότε υπό κατασκευή. Στο κτήριο της Σαρρή ήτανε γραφεία διαφόρων υπηρεσιών του Συνασπισμού και οι πρωτεργάτες του ραδιοφώνου είχαν ένα σχετικά μικρό χώρο για να στήσουν το σταθμό. Με τον Βέκιο γνωριζόμασταν από την εποχή που ήταν μέλος των Μουσικών Ταξιαρχών, ο ντράμερ του συγκροτήματος, και πολύ καλός, μάλιστα. Θυμάμαι, σε ένα τεύχος του περιοδικού που βγάζαμε, στο ντέφι, είχα κάνει μια μεγάλη παρουσίαση του συγκροτήματος, πλαισιωμένη με φωτογραφίες πρωτότυπες. Είχαμε, τότε, δεκαετία του 1980, πάει με όλα τα μέλη των Ταξιαρχιών στην Πλάκα και, κάνοντας βόλτες στα στενά, ο φίλος και φωτογράφος Μανώλης Καλογερόπουλος, από τους πιο σημαντικούς στον καλλιτεχνικό χώρο, τραβούσε συνεχώς τους μουσικούς μπροστά σε σπίτια, σε μάντρες, σε μαγαζιά, σε χαντάκια, σε παγκάκια και σε αρχαία. Κι απ’ αυτές τις φωτογραφίες χρησιμοποιήσαμε μερικές στο περιοδικό.
Επίσης, το 1984, που οργανώσαμε μια μεγάλη συναυλία, ένα πολυθέαμα που το ονομάσαμε Πανηγύρι στην Αθήνα, στο γήπεδο του Απόλλωνα, στον Περισσό, έπαιξαν και οι Ταξιαρχίες, μαζί με τον Νίκο Παπάζογλου, τη Γλυκερία, τα Παιδιά απ’ την Πάτρα και πολλούς άλλους καλλιτέχνες, σε μια παράσταση που άρχισε στις 6 το απόγευμα, με ένα ποδοσφαιρικό αγώνα που παίξαμε, όσοι μπορούσαμε και αντέχαμε, ο Αντώνης Καφετζόπουλος, ο Βαγγέλης Γερμανός, ο Τζίμης Πανούσης και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και φίλοι μας, με εμφανίσεις που μας έδωσε ο σύλλογος του Απόλλωνα, φανέλες, σορτσάκια και κάλτσες! Μετά είχαμε έναν καταπληκτικό ξένο αθλητή, Ρουμάνος νομίζω ότι ήταν, που έκανε τραμπολίνο μέσα στο γήπεδο, μπροστά στην εξέδρα. Από κόσμο, τίγκα το γήπεδο, στις κερκίδες και στο γκαζόν, ξεχείλιζε. Και όλο αυτό το συμβάν τράβηξε μέχρι τις δύο η ώρα μετά τα μεσάνυχτα, που η αστυνομία μας έκοψε το ρεύμα γιατί παραπονιόντουσαν οι γύρω κάτοικοι που δεν μπορούσαν να κοιμηθούν από την ένταση της μουσικής! Και ο Βέκιος ήταν ενεργητικά παρών. Και, βέβαια, πολλές άλλες ευκαιρίες είχαμε για συναντήσεις σε χώρους που παιζόταν μουσική. Είχα, λοιπόν, σχέσεις με τον Βαγγέλη Βέκιο από τότε και ήξερε πολύ καλά τι σχέση είχα με τη μουσική. Έτσι, όταν η Έφη που με αγαπούσε πολύ, όπως την αγαπούσα κι εγώ, πρότεινε στον Βέκιο να μου κάνει πρόταση συνεργασίας στο καινούργιο ραδιόφωνο, ο Βαγγέλης δέχτηκε αμέσως και κλείστηκε το ραντεβού, να τα πούμε από κοντά. Κι από το σημείο εκείνο, πριν από δέκα χρόνια και κάτι, ξεκινάει μια σχέση με το ραδιόφωνο που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Και η οποία, καλώς εχόντων των πραγμάτων μπορεί να συνεχιστεί για άλλα είκοσι χρόνια, γιατί στα 85 μου έχω άλλα σχέδια, να ασχοληθώ με άλλα πράγματα.
Πήγαμε στο ραντεβού με την Έφη παρέα, η συνάντηση έγινε σε εγκάρδιο κλίμα και συμφωνήσαμε να ξεκινήσω με εκπομπές τα σαββατοκύριακα. Στην πρώτη φάση, οι εκπομπές μου ήταν γύρω από τη μουσική, όχι με τη στενή έννοια, ποιος έγραψε και ποιος τραγούδησε και πότε ένα τραγούδι, αλλά σε συσχετισμό με όλα τα γύρω-γύρω. Βασικά, όμως, ανήκε στο κομμάτι του μουσικού προγράμματος του σταθμού. Βέβαια, σταδιακά, και με δεδομένο ότι ο σταθμός είχε πολιτική καταγωγή και χροιά, το περιεχόμενο των δικών μου εκπομπών διευρυνόταν συνεχώς, με περισσότερες αναφορές σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, με ελευθερία και χωρίς περιορισμούς στη θεματολογία.
Το πρώτο διάστημα, που η λογική των διευθυντών ήταν να είναι αυστηρά διαχωρισμένο το μουσικό πρόγραμμα από το πολιτικό, είχα κατά καιρούς κάποιες ήπιες γκρίνιες όταν κατά τη γνώμη τους έπαιζα λίγα κομμάτια για μια μουσική εκπομπή. Σταδιακά, και καθώς το πολιτικό θερμόμετρο ανέβαινε, κάθε προσπάθεια να τηρηθεί αυτός ο διαχωρισμός με αυστηρότητα δεν είχε πια νόημα, ούτε και σε μένα μπορούσαν να επιβάλλουν την άποψή τους, γιατί απλά δεν με ενδιέφερε να κάνω εκπομπές για να παίζω μόνο τραγούδια. Όχι ότι αυτό είναι κακό, κάθε άλλο. Το έχω κάνει για πολλά χρόνια, αλλά δεν ταίριαζε αυτό με την εν γένει δραστηριότητά μου και τα ενδιαφέροντά μου. Και ένιωθα ότι και οι ακροατές περίμεναν από μένα κάτι πιο σύνθετο, πιο πολιτικό, πιο αδιάσπαστο το πολιτικό από το πολιτιστικό.
Με λίγα λόγια, οι εκπομπές μου είχαν μια ελευθερία και μία ρευστότητα, που φάνηκε στη θεματολογία η οποία καλύπτει ένα απέραντο φάσμα, από την εσωτερική και εξωτερική πολιτική, από τις κοινότητες των Ελλήνων απανταχού, από τις τέχνες και τα γράμματα, από τους καλεσμένους μου που προέρχονται από το χώρο των βιβλίων, της μουσικής, των εικαστικών, της φιλοσοφίας, της εκπαίδευσης, του θεάτρου και του κινηματογράφου, γενικώς από κάθε χώρο που γίνονται δημιουργικά πράγματα. Και η μουσική και τα τραγούδια που παίζω είναι οι επιλογές μου τα πρωινά του Σαββάτου και της Κυριακής. Τι διάθεση έχω. Να ακούσουμε Βαμβακάρη ή Τζίμι Χέντριξ, Καζαντζίδη ή Παπάζογλου, Βιτάλη ή Βαν Μόρισον, Ντορς ή Θανάση Παπακωνσταντίνου; Το καλό είναι ότι έχουμε και πικάπ στο στούντιο. Τον πρώτο καιρό υπήρχε μόνο CD player. Αλλά με την επιμονή, πήραμε πικάπ. Έχει άλλη αίσθηση το βινίλιο. Όχι μόνο ακουστική, έχει και ψυχολογική. Με συνδέει με ιστορίες που έχω ζήσει και με την ιστορία του ίδιου του τραγουδιού είτε πρόκειται για το λαϊκό τραγούδι είτε πρόκειται για τη ροκ μουσική. Και οι λεπτομέρειες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο κλίμα που έχει μια εκπομπή. Δεν είναι τυχαίο, ασύνδετο από τους όρους και τις συνθήκες διαμόρφωσης της εκπομπής, ότι μετά από δέκα χρόνια πηγαίνω στο στούντιο με την ίδια όρεξη που είχα το 1986! Πέρα από τη σχέση αγάπης και επικοινωνίας με τις ακροάτριες και τους ακροατές, που μάλλον είναι το σπουδαιότερο απ’ όλα τα στοιχεία που επηρεάζουν τη διάθεση, σημαντικό ρόλο παίζουν και πολλές ορατές και αόρατες λεπτομέρειες.
Κι έτσι, διανύσαμε μια δεκαετία, με πολλή ευχαρίστηση και λίγες στεναχώριες. Το ραδιόφωνο έχει πάρα πολλές πτυχές. Κατ’ αρχήν, δίνει τη χαρά της επαφής με τις ακροάτριες και τους ακροατές, την αόρατη μέσω των ερτζιανών, την αμφίδρομα ακουστική μέσω του τηλεφώνου, τη γραπτή με τα μηνύματα και την άμεση με τη γνωριμία από κοντά. Γέννημα αυτής της σχέσης είναι η Λέσχη «Δρόμοι Φιλίας και Πολιτισμού» που στέριωσε και πέρασε στο τρίτο έτος λειτουργίας της μέσα απ’ αυτή τη ραδιοφωνική σχέση.
Νιώθω ευεργετημένος γιατί η ενασχόληση με την εκπομπή με ωθεί να σκέφτομαι πιο έντονα, πιο γρήγορα, πιο βαθιά. Να επεξεργάζομαι περισσότερο και με μεγάλη συχνότητα τα θέματά που με απασχολούν και τα οποία επιλέγω να μοιραστώ με το ακροατήριο. Αλλά να απολαμβάνω μαζί με τους ακροατές και πολλά άλλα ωραία που συμβαίνουν διαρκώς, όπως η συμμετοχή σπουδαίων ανθρώπων, των γραμμάτων και των τεχνών, Ελλήνων και ξένων, που γράφουν βιβλία, παίζουν μουσική ή θέατρο, κάνουν ταινίες ή βγάζουν φωτογραφίες και ταξιδεύουν.
Αισίως, λοιπόν, έφτασε το Κόκκινο στα δέκα χρόνια και πατήσαμε κιόλας πόδι στο σκαλοπάτι της ενδέκατης χρονιάς. Με αυτές τις σκέψεις, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι αυτό το επίτευγμα καταγράφεται στα πιο θετικά της Αριστεράς και αυτή η επέτειος γιορτάζεται χάρη στο καλό δυναμικό του σταθμού και τους συμπαραστάτες ακροατές που μας εμπνέουν και μας αντέχουν. Προσωπικά, θα ήθελα να αφιερώσω τη δική μου συμβολή, τα δικά μου δέκα χρόνια Στο Κόκκινο, συνολικά πάνω από 900 εκπομπές!, με αγάπη, ευγνωμοσύνη και νοσταλγία, στη μνήμη αυτού του θαυμάσιου, από κάθε άποψη, κοριτσιού, της γλυκύτατης και μαχητικής Έφης Τσαμποδήμου, που πολύ θα ήθελα να γιόρταζε μαζί μας αυτή την επέτειο.
Στέλιος Ελληνιάδης
