του Κώστα Γκιώνη*
Σαν χθες ήταν νομίζω που, 11 χρονών παιδάκι, ξαπλωμένος στο δωμάτιο μου, έχοντας κολλημένο το τρανζιστοράκι στ’ αυτί μου, άκουγα τον Παπαχρήστο με την σπαρακτική του φωνή να δημιουργεί ίσως την πιο επική «παράσταση» της νεότερης ιστορίας. Κάθισα μέχρι το τέλος, εκεί που είπε ότι ο αγώνας συνεχίζεται με τα όπλα που διαθέτει ο καθένας από ’δώ και πέρα, και μετά, σιγή ασυρμάτου. Ήμουν συγκλονισμένος, χωρίς να έχω την αίσθηση του μεγέθους των γεγονότων, επί της ουσίας χωρίς να καταλαβαίνω και πολλά πράγματα – ότι δηλαδή εκείνη τη στιγμή δημιουργούνταν οι διαδικασίες κτισίματος μιας συνειδητότητας που θα με καθόριζε ως άνθρωπο και ως προσωπικότητα. Γιατί πάνω απ’ όλες τις θεωρίες είναι το παράδειγμα. Το παράδειγμα για το οποίο μιλούσε η Έμα Γκόλντμαν: «Να βιώνεις τις αλήθειες, και όχι μόνο να μιλάς θεωρητικά για το περιεχόμενό τους». Αυτό θεωρώ ήταν το ουσιαστικότερο από τη μεγαλειώδη ενέργεια αυτών που δημιούργησαν και συμμετείχαν στα γεγονότα.
Πολλοί προσπάθησαν να απαξιώσουν το Πολυτεχνείο, με το γελοίο επιχείρημα ότι έριξε μια χούντα και έφερε μια άλλη, χειρότερη. Δεν υπάρχει ψευδέστερο από αυτό. Τα λέει και ο Παπαχρήστος στο κείμενό του για το πρωτοπαλίκαρο του Ιωαννίδη, τον ταγματάρχη Αριστείδη Παλαίνη, ότι ένα μήνα πριν είχαν συμφωνήσει για το πραξικόπημα. Κι αυτό ίσως να μην το θυμόταν κανείς αν δεν υπήρχε η κάμερα του σκηνοθέτη Θεοδόση Θεοδοσόπουλου και το ντοκιμαντέρ του «Η δίκη των βασανιστών», όπου στο 58:30΄ λεπτό υπάρχει η κατάθεση του Παλαίνη, που λέει για τη συνάντηση, πότε έγινε, ποιοι συμμετείχαν και τι αποφάσισαν. Για τους αρνητές, ευτυχώς υπάρχει ακόμα στο YouTube.
Υπάρχουν και άλλα εξίσου ή και πιο γελοία επιχειρήματα. Αν υπήρχαν ή δεν υπήρχαν νεκροί «στο» Πολυτεχνείο. Λες κι ο νεκρός στον περίβολο του ιδρύματος με τον νεκρό στη Μάρνης έχει άλλη αξία. Ή την καραμέλα ότι μέσω του Πολυτεχνείου κάποιοι στήσανε καριέρες, όταν οι φοιτητές που ήταν μέσα και έξω ήταν περίπου 10 χιλιάδες και οι υπόλοιποι που κατά διαστήματα πέρασαν από εκεί ξεπέρασαν τις 100.000. Αυτοί που αργότερα βρέθηκαν σε κυβερνητικές θέσεις δεν ήταν παρά μερικές δεκάδες…
ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι, είναι ό,τι πιο σημαντικό έχει συμβεί στην Ελλάδα, από το ΕΑΜ μέχρι σήμερα. Μια φοιτητική και όχι μόνο εξέγερση που τα αιτήματά της παραμένουν αδικαίωτα και πάντα επίκαιρα. Οι χούντες εκεί που επενδύουν είναι στον βασιλιά φόβο. Το ίδιο έκαναν τότε, το ίδιο κάνουν και οι τωρινές χούντες, οι οποίες δεν είναι τόσο ηλίθιες ώστε να φοράνε πηλίκια και να κάνουν φάλαγγα. Οι σημερινές, νομιμοποιημένες και «άξιες», αρπάζουν τις ευκαιρίες ώστε να νομιμοποιήσουν οτιδήποτε αντισυνταγματικό θέλουν να περάσουν. Με τον κορωνοϊό και τα λοκντάουν, την οικονομική κρίση και τα μνημόνια, τον τρόμο του μπαμπούλα Τουρκία και τα δυσβάστακτα εξοπλιστικά, το δυσανάλογο με τους μισθούς κόστος ζωής, τα ενοίκια Λονδίνου και τα Airbnb, κρατάνε τον λαό σκυφτό και πρόθυμο να κάνει εκπτώσεις στην αξιοπρέπειά του.
Πριν αρκετούς μήνες, όταν είχα την ιδέα να κάνω ένα αφιέρωμα για τα 50 χρόνια του Πολυτεχνείου, η πρώτη σκέψη μου ήταν να ζητήσω συνεντεύξεις από ανθρώπους που εκτιμούσα ιδιαίτερα, όχι μόνο γι’ αυτό που έκαναν τότε, αλλά και επειδή συνεχίζουν μέχρι σήμερα να μην είναι ανακόλουθοι των τότε πράξεών τους. Γρήγορα όμως θεώρησα ότι, από το να κατευθύνω με τις ερωτήσεις μου τους συνεντευξιαζόμενους, θα ήταν προτιμότερο να τους ζητήσω να περιγράψουν τα γεγονότα με τον τρόπο και τη σειρά που οι ίδιοι θα ήθελαν.
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος ήταν η «φωνή», ο Γιώργος ο Παυλάκης ήταν ο γιατρός, ο Βασίλης ο Ρώτας της ιστορικής οικογένειας ήταν μαθητής στους δρόμους της φωτιάς. Τέλος, ο Διονύσης Μαυρογένης ήταν του συντονιστικού, ήδη «μπαρουτοκαπνισμένος», όντας από τους συλληφθέντες και βασανισμένους στο ΕΑΤ-ΕΣΑ μετά τη Νομική. Ήταν και αυτός που ταλαιπωρήθηκε περισσότερο μετέπειτα αφού, όντας στην παρανομία, τον χαρακτήριζαν αρχιπράκτορα μέσω της κατάπτυστης ανακοίνωσης της Πανσπουδαστικής Νο 8!
Στην πορεία προέκυψαν και τα ντοκουμέντα από έγγραφα της αστυνομίας, νοσοκομεία, φωτογραφίες, παλιά έντυπα, που πρώτη φορά βγαίνουν στη δημοσιότητα, από το αρχείο του εξαιρετικού φίλου, συγγραφέα και συλλέκτη Μίμη Χριστοφιλάκη (που δέχθηκε κι αυτός τις περιποιήσεις των βαρβάρων). Όλα αυτά δείχνουν με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι οι σφαίρες έπεφταν σαν χαλάζι, όχι στον αέρα όπως ισχυρίζονταν κάποιοι, αλλά σε χιλιάδες διαδηλωτές που το μόνο που έκαναν είναι να φωνάζουν συνθήματα.
ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ είναι ζωντανό, επίκαιρο, ένα αγκάθι στα μαλακά της αντίδρασης. Συνεχίζει να μας ξεβολεύει και να μας σπρώχνει, δείχνοντάς μας τον δρόμο και τον τρόπο να κατακτήσουμε την ουτοπία. Είναι το λουλούδι που φυτρώνει στα τσιμεντένια πεζοδρόμια, βγάζοντας τη γλώσσα στα φρικτά κτίρια των τερατουπόλεων. Είναι αυτό που απεύχονται οι κρατούντες, αλλά που νομοτελειακά κάποια στιγμή θα ξανασυμβεί, με την ίδια ή με άλλη μορφή.
* Ο Κώστας Γκιώνης είναι, μεταξύ άλλων, ποιητής και συνεργάτης του Δρόμου.
