Το υπόδειγμα αλληλεγγύης ενός λαού
Του Τάκη Χαλδαίου*
Πέμπτη, 26 Φεβρουαρίου. Ένα φορτηγό με 18 τόνους τρόφιμα και φάρμακα κατευθύνεται ανατολικά του Γκαζίεντεπ, στη Nοτιοανατολική Τουρκία. Μαζί του ένα μικρό πούλμαν με τα μέλη της αποστολής από την Ελλάδα(1). Είναι μια ηλιόλουστη μέρα και φαίνεται πως η ανθρωπιστική βοήθεια που για τρεις περίπου μήνες συγκεντρώθηκε στην Ελλάδα, φτάνει στον προορισμό της: τους προσφυγικούς καταυλισμούς γύρω απ’ το Σουρούτς, πόλης – αδελφής του Κομπάνι από την τουρκική πλευρά των συνόρων.
Τα σύνορα είναι μια νοητή γραμμή. Το χώμα κι απ’ τις δυο πλευρές είναι ίδιο. Το χώμα είναι η μισή ζωή των ανθρώπων εδώ. Πάνω σ’ αυτό παίζουν, μ’ αυτό φτιάχνουν τα σπίτια τους, αυτό καλλιεργούν. Η άλλη μισή ζωή τους είναι οι άνθρωποι, τ’ αδέλφια τους.
Οι άνθρωποι από το Κομπάνι και το Σουρούτς είναι Κούρδοι, είναι αδέλφια. Κι όμως, μια νοητή γραμμή μπορεί να δυσκολέψει τα πράγματα πολύ. Μετά από διαπραγματεύσεις και συνεννοήσεις, κι αφού έπεσε ο ήλιος, η βοήθεια παραδόθηκε σε μια κρατική αποθήκη κοντά στα σύνορα. Στη συνέχεια θα μοιραστεί στους περίπου 20.000 πρόσφυγες που ζουν στις σκηνές αλλά και στα σπίτια χωριών γύρω από το Σουρούτς. Άλλοι 175.000 πρόσφυγες βρίσκονται σε oλόκληρο το τουρκικό Κουρδιστάν.
Δύο ημέρες πριν είχαμε την τύχη να επισκεφθούμε τρεις από τους προσφυγικούς καταυλισμούς. Είναι τύχη να σε υποδέχονται άνθρωποι με χαρά μες στη δυσκολία τους, να προσπαθούν να εξηγήσουν το νόημα της μάχης που έδωσαν, να μιλάνε για τους ήρωές τους, είναι τύχη να σε υποδέχονται εκατοντάδες παιδικά χαμόγελα, να σε βάζουν στο σχολείο τους που λειτουργεί σε μια τέντα, να σου παίζουν μουσική και να σε γεμίζουν χαμόγελα, να ποζάρουν για φωτογραφίες και να σου μιλάνε ακατάπαυστα σε μια γλώσσα που μπορεί να μην καταλαβαίνεις αλλά νιώθεις.
Η ζωή γύρω απ’ το Σουρούτς ήταν δύσκολη κι έγινε ακόμα πιο δύσκολη μετά την ισοπέδωση του Κομπάνι. Ωστόσο, η αίσθηση αλληλεγγύης, η περηφάνια, η ελπίδα και το όνειρο για μια ζωή ελεύθερη από φόβο και απειλή, για μια ζωή ελεύθερη, αντισταθμίζουν τη φτώχεια και τη δυσκολία. Οι άνθρωποι στους καταυλισμούς, στα σπίτια που φιλοξενούνται, οι ντόπιοι, όλοι πραγματικά ενωμένοι παλεύουν να στήσουν τα πάντα από την αρχή.
Φτώχεια υπάρχει, δεν υπάρχει όμως ανισότητα. Έχει κανείς την αίσθηση πως, πάνω-κάτω, όλοι ζουν σε παρόμοιες συνθήκες. Οι άνθρωποι που συναντήσαμε δεν μας ζήτησαν τίποτα. Μόνο να τους ακούσουμε οι μεγάλοι και να παίξουν μαζί μας τα παιδιά. Βοήθεια φτάνει από κάθε κουρδικό δήμο της τούρκικης επικράτειας. Είναι συγκινητικό κι αξιοζήλευτο το πώς όλοι οργανώνονται σε δημοκρατικές δομές αλληλεγγύης, συζητούν το πώς θα βοηθήσουν με τον καλύτερο τρόπο, στήνουν φούρνους και συσσίτια, σχολεία με δασκάλους και δραστηριότητες. Η αίσθησή μας είναι πως η δημοκρατική παράδοση αποτελεί σύμφυτη ιδιότητα της κοινωνικής οργάνωσης των Κούρδων. Στις συναντήσεις που είχαμε στο Δημαρχείο του Σουρούτς μας έλεγαν για την ιδιότυπη δυαρχία που έχουν συνηθίσει στα αξιώματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης: μια γυναίκα κι ένας άντρας! Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερο σεβασμό κι έχουν πραγματική ανεξαρτησία.
Κάποια στιγμή επισκεφθήκαμε έναν καταυλισμό διαφορετικό απ’ τους άλλους. Δεν είχε τέντες αλλά κοντέινερ, καλύτερες συνθήκες δηλαδή. Αναρωτιόμασταν ποιο ήταν, άραγε, το κριτήριο για να πάει κάποιος εκεί. Γρήγορα η απορία μας λύθηκε. Ένας συγκινητικά περήφανος πατέρας που έχασε δυο γιους (έναν παλιότερα κι έναν στην υπεράσπιση του Κομπάνι) κι οι δυο του κόρες είναι ακόμα στη μάχη, μας εξήγησε για τον «καταυλισμό των μαρτύρων». Εκεί ζουν τα μέλη οικογενειών όπου ανήκαν άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους στο Κομπάνι τους προηγούμενους μήνες. Οι άνθρωποι -ήταν φανερό- ήξεραν καλά για ποια πράγματα πολεμούσαν.
Τώρα το Κομπάνι είναι ισοπεδωμένο. Από τους 200.000 περίπου κατοίκους του, μόνο 2.000 βρίσκονται εκεί. Δεν υπάρχει ούτε ρεύμα ούτε νερό. Οι δρόμοι του είναι γεμάτοι με νάρκες και πυραύλους που δεν έχουν εκραγεί. Αν και βρίσκεται σε συριακό έδαφος, έχει δίοδο μόνο από την Τουρκία, αφού στη Συρία οι γύρω περιοχές είναι αποκλεισμένες από το Ισλαμικό Κράτος. Όπως μας έλεγαν, είναι ο δεύτερος πόλεμος. Η μάχη για την ανοικοδόμηση και την επαναφορά των προσφύγων. Είναι σημαντικό να νικήσουν πάλι οι Κούρδοι της Συρίας και τα αδέλφια τους απ’ την Τουρκία. Για να γίνει αυτό χρειάζεται όλοι -και κυρίως η Τουρκία- να βοηθήσουν για την ανοικοδόμηση της πόλης. Η αντίσταση των Κούρδων στο Κομπάνι είναι απ’ τα πιο φωτεινά παραδείγματα αγώνα για την ελευθερία.
(1) Πρόκειται για την αποστολή που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 23 και 27 Φεβρουαρίου στα πλαίσια της καμπάνιας «Η αλληλεγγύη κρατάει τη ζωή στο Κομπάνι». Την καμπάνια διοργάνωσαν ο ρ/σ «Στο Κόκκινο», η «Αλληλεγγύη για Όλους», το ΚΕΘΕΑ, το Συντονιστικό Κοινωνικών Ιατρείων – Φαρμακείων Αλληλεγγύης Αττικής και η ΑΔΕΔΥ, με τη συμμετοχή δήμων, φορέων και ραδιοφωνικών σταθμών όλης της χώρας.
* Ο Τάκης Χαλδαίος είναι εργαζόμενος στο ΚΕΘΕΑ και εκπροσώπησε το φορέα στην αποστολή αλληλεγγύης στο Κομπάνι
Φωτογραφίες: Θανάσης Τζιούμπας
