Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Οι Ιάπωνες στο διάστημα
Έλαβε τέλος το «σασπένς» για την τύχη των δύο μικροσκοπικών ρομποτικών ρόβερ που έστειλε την Παρασκευή το ιαπωνικό σκάφος Hayabusa 2 στον αστεροειδή Ριούγκου, καθώς η Ιαπωνική Διαστημική Υπηρεσία (JAXA) διαβεβαίωσε ότι προσεδαφίστηκαν με επιτυχία και μάλιστα έστειλαν τις πρώτες εικόνες στη Γη.
«Και τα δύο ρόβερ βρίσκονται σε καλή κατάσταση», ανέφερε η JAXA. Πρόκειται για μια ιστορική επιτυχία, καθώς μετά την προσεδάφιση μιας διαστημοσυσκευής από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος σε έναν κομήτη (η αποστολή «Ροζέτα»), τώρα για πρώτη φορά γίνεται κάτι ανάλογο με ένα ρομποτικό ρόβερ σε έναν αστεροειδή.
Το Hayabusa, αφού πλησίασε την Παρασκευή σε απόσταση μόνο 55 μέτρων για να απελευθερώσει τα ρόβερ στην επιφάνεια του αστεροειδούς, τώρα έχει απομακρυνθεί σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων από αυτόν, περιμένοντας για τα επόμενα βήματα της αποστολής.
Στόχος της αποστολής είναι να συλλέξει δείγματα από τον αστεροειδή Ριούγκου διαμέτρου 900 μέτρων και να τα φέρει πίσω στη Γη για μελέτη. Κάθε ρόβερ Minerva ΙΙ έχει διαστάσεις μόνο 18 επί επτά εκατοστά και βάρος 1,1 κιλό.
Αν και η JAXA το αποκαλεί ρόβερ, στην πραγματικότητα δεν έχει ρόδες ή ερπύστριες, αλλά κινείται πάνω στον Ριούγκου χοροπηδώντας από το ένα σημείο στο άλλο. Ο μηχανισμός αυτός του επιτρέπει να μένει στον αέρα έως 15 λεπτά μετά από ένα άλμα και μετά, όταν πέφτει στο έδαφος, να κινείται οριζόντια σε απόσταση έως 15 μέτρων, προτού κάνει το επόμενο άλμα.
Αν όλα πάνε καλά, τα δύο μίνι ρόβερ θα κινηθούν αυτόνομα σε διάφορες περιοχές του Ριούγκου. Καθ’ οδόν και χάρη στα πολλά όργανά τους (αισθητήρες θερμοκρασίας, οπτικοί, γυροσκόπια, επιταχυνσιόμετρα, επτά κάμερες κ.ά.), κάθε Minerva II θα συλλέξει μια σειρά από δεδομένα και εικόνες.
Στην επόμενη φάση της κόστους 150 εκατ. Δολαρίων αποστολής, που είχε εκτοξευθεί τον Δεκέμβριο του 2014, το μητρικό σκάφος Hayabusa 2, το οποίο είχε τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Ριούγκου φέτος στις 27 Ιουνίου, θα ρίξει τον Οκτώβριο στον αστεροειδή μια μεγαλύτερη στατική διαστημοσυσκευή (MASCOT), καθώς και ένα ακόμη Minerva το 2019.
Τελικά το Hayabusa 2 προγραμματίζεται να αναχωρήσει για τη Γη τον Δεκέμβριο του 2019, επιστρέφοντας τα δείγματα του αστεροειδούς με μια ειδική κάψουλα μετά από ένα έτος.
Το μεγαλύτερο μαγνητικό πεδίο
Νέο παγκόσμιο ρεκόρ κατέγραψαν Ιάπωνες επιστ
ήμονες του Πανεπιστημίου του Τόκιο, δημιουργώντας το μεγαλύτερο μαγνητικό πεδίο που έχει ποτέ επιτευχθεί έως σήμερα παγκοσμίως σε κλειστό χώρο.
Η ένταση του μαγνητικού πεδίου έφθασε τα 1.200 Tesla.
Συγκριτικά, το πεδίο αυτό έχει ένταση περίπου 400 φορές μεγαλύτερη από τους ισχυρότερους μαγνήτες των μηχανημάτων μαγνητικής τομογραφίας και 50 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από το μαγνητικό πεδίο της Γης. Το επίτευγμα ανοίγει νέες δυνατότητες στο πεδίο της φυσικής στερεάς κατάστασης, αλλά και στην προσπάθεια να δημιουργηθούν αντιδραστήρες πυρηνικής σύντηξης, που απαιτούν μαγνητικά πεδία τουλάχιστον των 1.000 Tesla.
Ισχυρότερα μαγνητικά πεδία έχουν καταγραφεί στο παρελθόν σε πειράματα εξωτερικού χώρου με τη χρήση χημικών εκρηκτικών, αλλά ποτέ με ελεγχόμενο τρόπο σε εσωτερικό χώρο.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νταϊσούκε Νακαμούρα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Review of Scientific Instruments.
Οι κατσίκες καταλαβαίνουν
Οι κατσίκες μπορούν να διακρίνουν τις διαφορετικές ανθρώπινες εκφράσεις και προτιμούν τα γελαστά πρόσωπα από τα θυμωμένα. Η κατσίκα δεν είναι το μόνο θηλαστικό που αναγνωρίζει τα ανθρώπινα συναισθήματα. Οι σκύλοι, οι οποίοι εξημερώθηκαν από την προϊστορία, ξέρουν πολύ καλά να αναγνωρίζουν τις εκφράσεις των προσώπων. Και τα άλογα μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τις εκφράσεις των ανθρωπίνων προσώπων και να τις θυμούνται. «Η ικανότητα των ζώων να αντιληφθούν τα ανθρώπινα αισθήματα μπορεί να είναι πιο μεγάλη από αυτήν που πιστεύαμε», Ά. Μακέλιγκοτ. Κ. Νόροτ, Πανεπιστήμιο Κουίν Μέρι, Λονδίνο, 2016.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Το ελαιόλαδο λείπει…
Η παραγωγή ελαιολάδου στον κόσμο αυξήθηκε κατά 61% (1996-2016) με παράλληλη αύξηση της κατανάλωσης. Η Ισπανία αύξησε 100%, η Τυνησία και η Τουρκία αύξησαν πάνω από 30% καθώς και άλλες ανταγωνίστριες χώρες (Μαρόκο, Πορτογαλία κλπ.). Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που η παραγωγή ελαιολάδου μειώθηκε κατά 19%! Καθένας κάνει ό,τι νομίζει για να επιβιώσει, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής και δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις την υποβάθμιση της ποιότητας του παραγόμενου ελαιολάδου.
Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας-IOC. Κ. Χαρτζουλάκης, facebook, 13/9/2018
Οι άνθρωποι-κλειδιά στη διαστημική
Οι Κωνσταντίν Τσιολκόφσκι, Ρόμπερτ Γκοντάρ, Χέρμαν Όμπερθ και Ράινχολντ Τίλλινγκ εργάστηκαν τα πρώτα έτη του 20ού αιώνα πάνω στην τεχνολογία των πυραύλων. Ο Βέρνερ φον Μπράουν ήταν αρχιμηχανικός κατά τον Β’Παγκόσμιο Πόλεμο στο πυραυλικό πρόγραμμα της ναζιστικής Γερμανίας, υπεύθυνος μεταξύ άλλων και για την ανάπτυξη των πυραύλων V-2. Μετά από τον πόλεμο (μαζί με πολλούς άλλους Γερμανούς πυραυλικούς επιστήμονες αλλά και δείγματα πυραύλων) μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ για να εργαστεί στο αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα. Πήρε την αμερικανική υπηκοότητα και οδήγησε την ομάδα στη δημιουργία του Εξερευνητή Ι (Explorer I), του πρώτου αμερικανικού δορυφόρου τροχιάς. Ο φον Μπράουν διηύθυνε την ομάδα της NASA στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσης, όπου ανέπτυξε τον Κρόνο V (Saturn V), τον πύραυλο φορέα για την αποστολή στο φεγγάρι. Ο αγώνας για το διάστημα οδηγήθηκε συχνά από τον Ρώσο Σεργκέι Κορολιόβ, του οποίου η κληρονομιά περιλαμβάνει τον πύραυλοR7 και το διαστημόπλοιο Σογιούζ, τα οποία αποτέλεσαν τη βάση του ρώσικου διαστημικού προγράμματος μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα. Ο Κορολιόβ ήταν ο εγκέφαλος πίσω από τον πρώτο δορυφόρο, τον πρώτο άνδρα (και την πρώτη γυναίκα) σε τροχιά και τον πρώτο διαστημικό περίπατο. Μέχρι τον θάνατό του η ταυτότητά του ήταν πολύ καλά φρουρούμενο κρατικό μυστικό.
Η αφαλάτωση έχει προβλήματα
Οι περιοχές χωρίς αρκετό πόσιμο νερό στρέφονται στην αφαλάτωση, δηλαδή τη διαδικασία απομάκρυνσης αλατιού από το θαλασσινό νερό ώστε να καταστεί πόσιμο. Ωστόσο, οι ερευνητές ανησυχούν τώρα ότι τα αλμυρά υποπροϊόντα της διαδικασίας προκαλούν ζημιές στα ευαίσθητα οικοσυστήματα του ωκεανού.
«Η αύξηση της αλατότητας είναι ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά ζητήματα του 21ου αιώνα», δήλωσε σε συνέντευξη σε επιστημονικό περιοδικό η Έιμι Τσίλντρες, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια που μελετά τις επιπτώσεις της αφαλάτωσης (σ.σ. ακραία υπερβολή…).
Μια τεχνική αφαλάτωσης ονομάζεται αντίστροφη όσμωση, κατά την οποία το αλμυρό νερό ρέει σε μια μεμβράνη από όπου το αλάτι δεν μπορεί να περάσει. Στη μία πλευρά της μεμβράνης καταλήγει το πόσιμο νερό, ενώ από την άλλη συσσωρεύεται συμπυκνωμένη άλμη που είναι περίπου δύο φορές πιο αλμυρή από το κανονικό νερό των ωκεανών.
Οι περισσότερες μονάδες αφαλάτωσης ρίχνουν το αλμυρό υποπροϊόν πίσω στον ωκεανό. Αλλά οι ερευνητές ανησυχούν ότι αυτό μπορεί να βλάψει ευαίσθητους στην αλμυρότητα οργανισμούς, όπως φύκια ή οστρακοειδή που αλληλεπιδρούν με ένα ευρύ φάσμα θαλάσσιων ειδών.
