Σε μια εκδήλωση που ο μεγάλος απών ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης, την Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου 2023 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, οι Φίλοι του Μίκη Θεοδωράκη, με τον «Παγκρήτιο Σύλλογο Φίλων Μίκη Θεοδωράκη», τίμησαν τον Ζουλφύ Λιβανελί σε ειδική εκδήλωση-συμπόσιο που διοργάνωσαν.
Στην εκδήλωση μίλησαν:
Η Ρένα Παρμενίδου, γραμματέας του Μίκη Θεοδωράκη με θέμα: «Ο Μίκης Θεοδωράκης για τον Ζουλφύ Λιβανελί» και που μεταξύ άλλων διάβασε και αποσπάσματα από κείμενα και επιστολές του Μίκη προς τον Ζουλφύ Λιβανελί. Τα παραθέτουμε:
«Τι να πρωτοπώ για τον Livaneli…
Εκτός που τον αγαπώ πολύ σαν αδελφό μου, συγχρόνως τον εκτιμώ και τον θαυμάζω ως συνθέτη, ως συγγραφέα και ως άνθρωπο και εύχομαι τα ίδια αισθήματα να νοιώθουν και οι Έλληνες γι’ αυτόν τον μεγάλο φίλο του Ελληνικού Λαού, που εκπροσωπεί την Τουρκία της προόδου και της Ειρήνης και που παλεύει σκληρά για να γίνει πραγματικότητα το όραμα μιας σταθερής ειρηνικής συμβίωσης και συνεργασίας ανάμεσα στους δυο λαούς μας, όραμα που είναι κοινό για όλους.
Απευθυνόμενος στον ίδιο, θα ήθελα να του πω:
Αγαπητέ μου Zülfü,
Αισθάνομαι πολύ ευτυχής και περήφανος γιατί σε γνώρισα και αξιώθηκα να γίνω φίλος και συνοδοιπόρος σου στους δρόμους της Τέχνης και της Ειρήνης.
Τούρκος εσύ και Έλληνας εγώ, μοιάζουμε σαν δυο σταγόνες βροχής αποδεικνύοντας ότι οι διαιρέσεις και οι έχθρες επιβάλλονται επάνω σε λαούς και σε ανθρώπους από κάθε λογής εξουσίες που ζούνε από τον πόνο και το αίμα των λαών και των ανθρώπων και γι’ αυτό τους θέλουν χωρισμένους και αδύναμους.
Έχεις κάνει έως τώρα πολλά και ωραία και αξιώθηκες να κερδίσεις την εκτίμηση και την αγάπη μέσα και έξω απ’ τη χώρα σου. Έγραψες υπέροχα τραγούδια που βγαίνουν μέσα από την ψυχή της Τούρκικης παράδοσης, τόσο γνήσια και αληθινά, που συγκινούν όχι μόνο τους Τούρκους αλλά όλους τους λαούς και προ παντός εμάς τους Έλληνες δείχνοντας πόσο κοντά βρίσκονται οι ευαισθησίες και οι παραδόσεις μας.
Ακούγοντας τη μουσική σου νοιώθω ιδιαίτερη συγκίνηση διαπιστώνοντας πόσο οι αντιλήψεις και οι δρόμοι μας ακολουθούν την ίδια πορεία με ίδιους στόχους και με κοινά αποτελέσματα.
Αργότερα ασχολήθηκες με την λογοτεχνία και πάλι με επίκεντρο την ψυχή και τα προβλήματα της σύγχρονης Τουρκίας, καθώς και την ιστορία της. Κι εδώ τα αποτελέσματα είναι θαυμαστά και ξέρεις ότι είμαι ένας από τους πιο πιστούς θαυμαστές σου και στον τομέα αυτόν.
Υπήρξες βουλευτής, που σημαίνει ότι δεν ξεχωρίζεις τον καλλιτέχνη από τον πολίτη και τις ευθύνες του.
Δυστυχώς σήμερα τα προβλήματα που απασχολούν όλους τους λαούς γίνονται σοβαρότερα, με κορυφαίο το πρόβλημα της Ειρήνης.
Νοιώθουμε καθημερινά την φωτιά του πολέμου, τον πόνο, το αίμα και τον θάνατο. Και να σκεφτείς ότι υπήρχαν -και ίσως υπάρχουν ακόμα- αρρωστημένα μυαλά που ήθελαν τον πόλεμο ανάμεσα στους δυο λαούς μας. Μπορούμε άραγε να ελπίζουμε, ότι μπροστά σ’ αυτή την ανείπωτη δυστυχία που βλέπουμε κάθε μέρα στις τηλεοράσεις μας, θα έχουν καταλάβει πια όλοι την αξία της Ειρήνης; Εγώ πάντως, πιστεύω ότι το κορυφαίο χρέος του κάθε ανθρώπου είναι η πάλη για την Ειρήνη.
Εσύ τώρα κρατάς την σκυτάλη. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη ευχή που σου δίνω: Μπροστάρης της παγκόσμιας Ειρήνης στη χώρα σου και σε όλο τον κόσμο, με τη ζωή σου, την σκέψη σου, το έργο σου και την δράση σου, να σηκώσεις ακόμα πιο ψηλά τη φωνή του καλλιτέχνη και του Πολίτη, του Πολίτη όχι μόνο της Τουρκίας αλλά του Πολίτη όλου του κόσμου.
Να ΄σαι πάντα καλά…
Μίκης Θεοδωράκης»
Κατόπιν πήρε τον λόγο ο Γιώργος Αγοραστάκης, πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη που μίλησε για τη ζωή και τους αγώνες του Ζουλφύ Λιβανελί. Μεταξύ άλλων είπε και τα παρακάτω:
«Αξιότιμε και ακριβέ μας φίλε Ζουλφύ Λιβανελί,
Αγαπητές φίλες και φίλοι, Τούρκοι και Έλληνες,
έρχομαι από την Κρήτη, την μικρή Πατρίδα του Μίκη Θεοδωράκη, για να απονείμω μαζί σας μια οφειλόμενη τιμή, εκ μέρους των Φίλων του Μίκη Θεοδωράκη, στον αγαπητό μας φίλο Ζουλφύ Λιβανελί.
Μια οφειλόμενη τιμή για τους μακρόχρονους αγώνες του για την Ελευθερία, την Δημοκρατία, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, την Ειρήνη και ιδιαίτερα για την ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά και για το πολύ μεγάλο μουσικό, συγγραφικό και κινηματογραφικό του έργο.
Ο Ζουλφύ Λιβανελί είναι ένας πολυτάλαντος δημιουργός-συνθέτης, συγγραφέας, σκηνοθέτης- και μαζί ένας μεγάλος αγωνιστής. Είναι μια από τις πιο σημαίνουσες κι αναγνωρισμένες διεθνώς προσωπικότητες της Τουρκίας. Πολυβραβευμένος και τιμημένος για το μεγάλο έργο του και την δράση του. Οι συνθέσεις, τα βιβλία και οι ταινίες του, του έφεραν αναγνώριση σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και περισσότερα από 30 διεθνή βραβεία.
Η καλλιτεχνική και η λογοτεχνική του δημιουργία είναι αχώριστα συνδεδεμένη με τους πολιτικούς αγώνες του Τουρκικού λαού μαζί και τους δικούς του. Γι’ αυτό και κατάφερε να εκφράσει τα συλλογικά αισθήματα και τις διαθέσεις του λαού του και το έργο του να έχει τόσο μεγάλη απήχηση στην χώρα του και διεθνώς.[…]
Αγαπητέ μας φίλε Ζουλφύ Λιβανελί,
εκπροσωπώντας τους φίλους του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά πιστεύω και ευρύτερα τα φιλειρηνικά αισθήματα του Ελληνικού λαού, εκφράζω τον σεβασμό, την αγάπη και την ευγνωμοσύνη τους στο πρόσωπό σας, για τον αγώνα που κάνατε για την ανάπτυξη της Τουρκοελληνικής φιλίας στη χώρα σας.
Ευχόμαστε και ελπίζομε ότι οι προσπάθειές σας και ο αγώνας σας για την φιλία των δύο λαών και των δύο χωρών να καρποφορήσει στο άμεσο μέλλον. Η Κύπρος να γίνει μια ενιαία κι ανεξάρτητη χώρα, η Ελλάδα και η Τουρκία να επιλύσουν τις διαφορές τους ειρηνικά στη βάση του διεθνούς δικαίου και να πορευτούν στο μέλλον στον ειρηνικό δρόμο της φιλίας, της προόδου και του πολιτισμού.»
***
Μετά μίλησε η Άννα Πατάκη, εκδότρια των βιβλίων του Ζουλφύ Λιβανελί στην Ελλάδα και που μεταξύ άλλων διάβασε και τον λόγο της Φραγκώς Καραογλάν (Frango Karaoglan) μεταφράστριας των έργων του Livaneli στα Ελληνικά και που χαρακτήριζε τα βιβλία του Λιβανελί ως μουσικά.
Ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης είπε ότι βιβλία σαν τα βιβλία του Ζουλφύ Λιβανελί θα είναι πάντα εδώ.
Ο Πάρις Κωνσταντινίδης, μουσικολόγος, τόνισε για το πόσο παράλληλοι ήταν οι μουσικοί βίοι και κοινές αρχές που διακατέχουν τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και του Ζουλφύ Λιβανελί. Για το πώς «παντρέψανε» τη λαϊκή παράδοση και τους ευρωπαϊκούς τρόπους και «φτιάχνανε» τέχνη και λαϊκή μουσική μνήμης και όχι διασκέδαση
Ο Henning Schmiedt, πιανίστας και συνεργάτης του Ζουλφύ Λιβανελί και του Μίκη Θεοδωράκη, με άμεσα βιωματικό και θερμό τρόπο μίλησε για την εμπειρία να δουλεύεις με τέτοιου βεληνεκούς καλλιτέχνες.
Κατόπιν πήρε τον λόγο ο ίδιος ο Ζουλφύ Λιβανελί και εξέφρασε για το πόσο πού αισθάνεται την Ελλάδα σαν το σπίτι του. Όταν ήταν κατατρεγμένος, ξέφυγε στην Ελλάδα, από τότε την αισθάνεται σαν το σπίτι του και τάχθηκε υπέρ της φιλίας των δύο λαών.
Στην αρχή –πριν τις ομιλίες– προβλήθηκε ένα απόσπασμα από φιλμ του Γιώργου Λογοθέτη από την συναυλία Μίκη Θεοδωράκη – Ζουλφύ Λιβανελί στο κατάμεστο μεγαλύτερο αρχαίο θέατρο της Εφέσου το 1988. Την εκδήλωση συντόνισε η Στεφανία Μεράκου, διευθύντρια της Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη».
Μ.Α.
