Του Κώστα Σταμάτη*
«Αλίμονο στη χώρα που έχει ανάγκη από ήρωες»
Bertolt Brecht
Το διαχρονικό μα και επίκαιρο ερώτημα σε κάθε ιστορικό σταυροδρόμι, μοιάζει με γόρδιο δεσμό για κάθε κομμουνιστή και ριζοσπάστη αριστερό. Ειδικά όταν αυτή η επιλογή πρέπει να γίνει σε συνθήκες ήττας.
«Πρώτη φορά Αριστερά;» ή αρμόζει το γνωστό «Την άλλη φορά Αριστερά»;
Αν και ο αυτοπροσδιορισμός είναι αποδεκτός σε εθνικά σύνολα, σε πολιτιστικά ρεύματα ή προσωπικές επιλογές, στην πολιτική σε προσδιορίζουν οι πράξεις σου. Κι όμως, η προφανής απάντηση στο παραπάνω προϋποθέτει πολιτικές, που το σύνολο της ελληνικής αριστεράς αδυνατεί να δώσει. Αποτέλεσμα είναι να καταγραφεί η πολιτική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικός αμοραλισμός της Αριστεράς εντέλει, από όλες τις τάξεις και τα στρώματα που αποτελούν εν δυνάμει το υποκείμενο της κοινωνικής ανατροπής. Αυτή η καταγραφή αποτελεί πάνω απ’ όλα, ιδεολογική νίκη της αστικής τάξης, αποσαθρώνοντας την ηθική ηγεμονία του συνόλου της Αριστεράς.
«Μερικά απολογιστικά στοιχεία»
Μια και η σκοπιμότητα αυτού του άρθρου δεν είναι ο λεπτομερής απολογισμός της Αριστεράς, στοιχεία του είναι αναγκαία, κατά την γνώμη μου, σε μια προσπάθεια απάντησης του ερωτήματος του τίτλου. Έστω με τον κίνδυνο να αδικήσω την στάση συντρόφων από οποιαδήποτε συλλογικότητα, ρεύμα ή ιστορική καταγωγή.
Για όσους από μας συμμετείχαμε στον ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμώ ότι κοινή εσωκομματική εμπειρία είναι η προσπάθεια ελέγχου των οργάνων του κόμματος από κάθε ρεύμα, ως δικλείδα της ριζοσπαστικής του φυσιογνωμίας. Ακόμη και οι θέσεις των οργάνων υπήρξαν, πολλές φορές, αποτέλεσμα αυτών των συσχετισμών, κι όχι οι συσχετισμοί αποτέλεσμα πολιτικής-ιδεολογικής διαπάλης, που η συγκυρία θα επέβαλε. Αυτός ο υποκειμενισμός έδωσε τη δυνατότητα της πολιτικής αυτονόμησης της ηγεσίας του, ώστε να ανασυγκροτήσει ως κυρίαρχη τη σοσιαλδημοκρατική πολιτική στο κόμμα.
Η ηθική ως απολογιστικό στοιχείο της πολιτικής είναι λάθος ερμηνεία της Ιστορίας. Αντίστροφα, η πολιτική επάρκεια που οικοδομείται πέρα και έξω από υποκειμενισμούς και λογικές μοναδικότητας, δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ηθικής ηγεμονίας του προλεταριάτου στην κοινωνία, με την ήττα κάθε αστού και σοσιαλδημοκράτη.
Οι υπόλοιπες κομμουνιστικές και αριστερές συλλογικότητες, στο ίδιο διάστημα, είτε ηγεμονευόταν από το ριζοσπαστισμό που εξέφραζε ο ΣΥΡΙΖΑ προς την κοινωνία, είτε περιθωριοποιούνταν από την αδυναμία τους να εκφράσουν πειστική εναλλακτική, εξαιτίας ενός αντίστοιχου υποκειμενισμού που υπαγορευόταν και από την ιστορική διαδρομή τους.
Γι’ αυτό και η ήττα είναι συνολική για την Αριστερά, άρα και η ανάκαμψή της θα είναι προϊόν συλλογικής συνεισφοράς από όσους το μπορούν και το αντέχουν.
«Οι προϋποθέσεις» ή «κάντο όπως η αστική τάξη»
Η έννοια του έθνους και η εθνική πολιτική -βλέπε Προσφυγικό, Αιγαίο, κατοχή της Κύπρου-, όπως και η παραγωγική ανασυγκρότηση, δεν έχουν το ίδιο περιεχόμενο για αστούς και κομμουνιστές.
Στη σκιά ιμπεριαλιστικών πολέμων, η εθνική πολιτική -κυρίως στις μέρες μας- είτε θα νοείται από τις κυρίαρχες αστικές αφηγήσεις, ως εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας, (Frontex, NATO στο Αιγαίο κ.λπ.) είτε ως ακραίος σωβινισμός και ρατσισμός.
Αντίστοιχα, η παραγωγική ανασυγκρότηση νοείται ως διασφάλιση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, που στην εποχή της κρίσης του, περνά μέσα από την κατάρρευση κάθε κοινωνικού και δημοκρατικού κεκτημένου (βλέπε μνημόνια). Η αστική τάξη, από την αυγή της εξουσίας της, πρόβαλλε το πρότυπό του κέρδους, σε όλη την παραγωγική διαδικασία, εδραιώνοντας την πολιτική της εξουσία σε εθνικές και διεθνικές δομές.
Η Αριστερά, θα πρέπει να προβάλει το δικό της οικονομικό-δημοκρατικό πρότυπο, διεκδικητικά από τώρα, σε όλη την παραγωγική δομή, δηλαδή εκείνο της συλλογικής αυτοδιαχείρισης στην παραγωγή, της οικονομίας των αναγκών κι όχι του κέρδους, έξω από Ε.Ε. και ευρώ. Και να το κάνει αξιόπιστα, μέσα από τη συνδιαμόρφωση μιας ελάχιστης προγραμματικής σύγκλισης για ένα κοινό μετωπικό σχήμα. Με ανοικτές, ισότιμες, διαδικασίες διαλόγου, με εξειδικευμένες θεματικές, μακριά από μικρο-μεγαλισμούς και σεχταρισμούς. Δεν μπορεί η Αριστερά να αρκείται σε ένα πολιτικό «ντανταϊσμό» καταγγέλλοντας απλά την αστική βαρβαρότητα και να κομφορμίζει μέσα από ακτιβισμούς πολιτικής πολυδιάσπασης.
Σήμερα δεν είναι Γενάρης του 2016. Η συμπυκνωμένη ιστορική πείρα του πρόσφατου παρελθόντος δεν επιτρέπει αστικές πολιτικές «εθνικών μετώπων», συμπόρευση δηλαδή με τμήματα της μεσοαστικής και αστικής τάξης.
Να περάσουμε από την γκερίλα στην μαζική μετωπική σύγκρουση.
Δύσκολο: Nαι, Ανέφικτο; Όχι
*Ο Κώστας Σταμάτης είναι υπάλληλος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
