Η πολυαναμενόμενη ‒ειδικά για όσους έχουν το βλέμμα στραμμένο στην Ουάσιγκτον για να κρίνουν τις εξελίξεις και τη στάση τους‒ άφιξη της νέας Αμερικανίδας πρέσβειρας Κίμπερλι Γκίλφοϊλ έφτασε. Με το επιτελείο της πρεσβείας να οργανώνει ήδη τις αναγνωριστικές επαφές της με, θεσμικούς και μη, παράγοντες στη χώρα μας. Μπορεί τα δημοσιεύματα των ημερών να κυριαρχούνται από τις λάιφσταϊλ αναφορές, όμως όλοι αναμένουν να δουν ποιες πολιτικές προτεραιότητες των ΗΠΑ θα προωθήσει η κ. Γκίλφοϊλ. Άλλωστε το μεγάλο παζάρι για τα ενεργειακά, και όχι μόνο, έχει ανοίξει για τα καλά και η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο σχεδιασμών αμερικανικής κοπής, που μοιάζει να μην ελέγχει.
Η καθυστέρηση διορισμού της, σε συνδυασμό με την απουσία άμεσου διαύλου επικοινωνίας μεταξύ του Μαξίμου και του Λευκού Οίκου, είναι εμφανές ότι έχει δημιουργήσει σημαντική αμηχανία στις ελληνικές πολιτικές και οικονομικές ελίτ ‒ και ειδικά στο σύστημα Μητσοτάκη. Η άφιξή της είναι βέβαιο ότι θα επιταχύνει διεργασίες, τόσο στο επίπεδο των συμφωνιών με τις ΗΠΑ (ενεργειακά, ΤΝ, κ.ά.) όσο και στο ασταθές εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.
Λίγες μέρες πριν την άφιξή της, η Κ. Γκίλφοϊλ φιλοξενήθηκε στις σελίδες της Vogue Greece, που κυκλοφορεί μαζί με την Καθημερινή. Εκεί, εν μέσω αναφορών για τη ζωή της, τη σχέση της με τον Τραμπ, την άποψή της για την Ελλάδα, επανέλαβε πως: «Η Ελλάδα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο» και «κάνει πραγματικά ό,τι καλύτερο μπορούσε για να είναι ένας δυνατός, στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ».
Τι όμως εννοεί, όταν μιλάει για «στρατηγική εταιρική σχέση»; Η ίδια έχει δώσει το στίγμα της, στην απαλλαγμένη από λάιφσταϊλ πινελιές, ομιλία της στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικάνικης Γερουσίας, μερικούς μήνες πριν. Εκεί είχε τονίσει μεταξύ άλλων ως πυλώνα της διμερούς σχέσης Ελλάδας-ΗΠΑ τις αμυντικές (ή μάλλον ΝΑΤΟϊκές) δαπάνες, αναφέροντας πως: «Η Ελλάδα κατατάσσεται σταθερά ανάμεσα στους Συμμάχους με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες και προβλέπεται να αφιερώσει το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα το 2025, με στόχο το 5% σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Συμμαχίας στη Χάγη. Αυτοί οι αριθμοί δεν είναι απλώς στατιστικά – πρόκειται για ουσιαστική επένδυση στην κοινή μας ασφάλεια.»
Για την ενεργειακή συνεργασία τόνισε πως: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο στη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα. Ο τερματικός σταθμός LNG στη Ρεβυθούσα και η υπό κατασκευή πλωτή μονάδα στην Αλεξανδρούπολη επιτρέπουν στις ΗΠΑ να εξάγουν περισσότερο φυσικό αέριο προς την Ευρώπη. Σήμερα, το 20% του φυσικού αερίου στην Ελλάδα προέρχεται από τις ΗΠΑ, έναντι μόλις 2% πριν από πέντε χρόνια».
Και αν για τον τομέα των εξοπλισμών ο ρόλος της Ελλάδας ως «καλού πελάτη» της αμερικανικής στρατιωτικής βιομηχανίας είναι δεδομένος, για τα ενεργειακά βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη επιχείρηση των ΗΠΑ να εισέλθουν στην ευρωπαϊκή αγορά, εκτοπίζοντας τη Ρωσία από τη θέση που ιστορικά κατείχε ‒ και με την οποία είναι συνδεδεμένα σημαντικά εφοπλιστικά και όχι μόνο συμφέροντα στη χώρα μας. Παραμένει ερωτηματικό αν το επόμενο διάστημα θα αναζητηθεί μια φόρμουλα ενεργειακής ισορροπίας και συνύπαρξης των δύο στρατηγικών, ή αν η πολιτική των ΗΠΑ λάβει πιο επιθετικά χαρακτηριστικά. Σε κάθε περίπτωση η χώρα μας, τόσο μέσα από τον κομβικό διαμετακομιστικό ρόλο της Αλεξανδρούπολης, αλλά και τις σημαντικές υποδομές ηλεκτρικής διασύνδεσης (με Αίγυπτο, Ισραήλ, Βαλκάνια) μετατρέπεται ντε φάκτο, όχι γενικά σε ενεργειακό κόμβο, αλλά σε αφετηρία του ενεργειακού ρεσάλτου που επιδιώκουν οι ΗΠΑ στον ευρωπαϊκό χώρο.
Τα παραπάνω δεν είναι άσχετα και με τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά (και γενικότερα τις γεωπολιτικές προκλήσεις για τη χώρα μας). Το μέλλον του Turkstream (βασικού αγωγού εισαγωγής ρώσικου φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά), οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στη Ν.Α. Μεσόγειο, τα έργα ΑΠΕ στο Αιγαίο, κρίνονται εν πολλοίς από την πορεία αυτής της αμερικανικής στρατηγικής. Η ενεργοποίηση της Chevron και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, η δραστηριότητα του διδύμου Γκίλφοϊλ-Μπάρακ (πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα) και πιθανά μεγάλα ντιλ που μπορεί να προταθούν (βλ. επιβληθούν) από την τραμπική διπλωματία, είναι πιθανό να επιταχύνουν τις εξελίξεις.
Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα θα βρεθούμε όταν θα κατακάτσει η σκόνη της πολυαναμενόμενης άφιξης Γκίλφοϊλ. Ή μάλλον αυτήν την πραγματικότητα βιώνουμε ήδη, και οι διαγκωνισμοί θεσμικών και μη εκπροσώπων, πολιτικών και επιχειρηματιών, να βρεθούν στο πλευρό της Κίμπερλι, δείχνουν την αγωνία των εγχώριων ελίτ για τον ρόλο που τους επιφυλάσσει η τραμπική διοίκηση στο νέο διαμορφούμενο σκηνικό.
Αργυρός, Προεδρικό Μέγαρο και ενεργειακά ντιλ
Πλήρες δραστηριοτήτων και συναντήσεων είναι το πρόγραμμα των επόμενων ημερών για τη νέα πρέσβειρα, που αναμένεται να φτάσει με ιδιωτική πτήση (με αεροσκάφος ιδιοκτησίας Ελληνοαμερικάνου επιχειρηματία σύμφωνα με δημοσιεύματα) το Σάββατο 1 Νοεμβρίου, ενώ για χάρη της η ΕΛΑΣ ανακοινώνει απαγόρευση συγκεντρώσεων και λοιπών συναθροίσεων σε όλη την Αθήνα.
Την ίδια μέρα αναμένεται να έχει ρόλο οικοδέσποινας, σε μια γιορτή για τα 250 χρόνια από την ίδρυση του Σώματος των Αμερικανών Πεζοναυτών σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Εκπρόσωποι της πολιτικής και οικονομικής ελίτ των Αθηνών διαγκωνίζονταν τις προηγούμενες ώρες για μια πρόσκληση στην επίσημη πρώτη της Γκίλφοϊλ στη χώρα μας.
Δημοσιεύματα την ήθελαν να δίνει το παρών νωρίτερα το απόγευμα του Σαββάτου και στην εκδήλωση που διοργανώνει, στο Πάρκο Ελευθερίας (μια ανάσα από την πρεσβεία), ο Σύνδεσμος Ελληνοϊσραηλινής Φιλίας, είδηση που φαίνεται να διαψεύδεται.
Επόμενη στάση (ενδεικτική του προφίλ που θέλει να προβάλει, αλλά και του τρόπου που επιδιώκει να την προσεγγίσει τμήμα της εγχώριας ελίτ) το Κέντρο Αθηνών, στο οποίο εμφανίζεται ο (γνώριμος για την ίδια) Κωνσταντίνος Αργυρός, το βράδυ της Κυριακής 2 Νοεμβρίου, όπου και πάλι αναμένεται να πλαισιωθεί από θεσμικούς και μη εκπροσώπους της ελληνικής ελίτ.
Την ερχόμενη Τρίτη 4/11, αναμένεται να επισκεφθεί το Προεδρικό Μέγαρο, για την επίσημη τελετή επίδοσης διαπιστευτηρίων στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κ. Τασούλα, ενώ στις 6-7 Νοεμβρίου θα παραστεί στο Φόρουμ για τη Διατλαντική Συνεργασία στον Τομέα της Ενέργειας, που διοργανώνεται στο Ζάππειο.
Και αν στις πρώτες επαφές ίσως φανούν οι προτιμήσεις της στο εσωτερικό της χώρας (ποιους επιλέγει για συνομιλητές και ποιους όχι), στο Ζάππειο θα φανούν οι πραγματικές στρατηγικές προθέσεις των ΗΠΑ. Άλλωστε μεταξύ άλλων (υπουργών, επιχειρηματιών και άλλων παραγόντων από πολλές χώρες) στο Φόρουμ αναμένονται επίσης και ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας, Νταγκ Μπέργκαμ και ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, Μάικλ Ρήγας, ενώ σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Στ. Παπασταύρου (και εκτελεστή όπως όλα δείχνουν αμερικανικών συμβολαίων), στα πλαίσια του Φόρουμ αναμένεται να ανακοινωθούν «σημαντικές εμπορικές συμφωνίες».
Έχουμε μπει για τα καλά στο μεγάλο ενεργειακό παζάρι και η χώρα μας συμπεριφέρεται ως χώρος εξυπηρέτησης των αμερικανικών συμφερόντων, ελπίζοντας πως έτσι ίσως αντέξει τα μεγάλα γεωπολιτικά τραντάγματα (ή μάλλον καλύτερα, ότι παρά τα μεγάλα τραντάγματα, κάποιοι θα συνεχίσουν τις επικερδείς μπίζνες). Η δουλοπρεπής στάση των εγχώριων ελίτ απέναντι στη νέα πρέσβειρα (παρόμοια στάση είχαν και απέναντι στους προκατόχους της) είναι αντανάκλαση αυτής της επιλογής.
Διαγωνισμός ραγιαδισμού
Μπορεί ο ίδιος ο Τραμπ να κάνει πως δεν ξέρει τον Έλληνα πρωθυπουργό κάθε φορά που συναντιούνται, όμως το ελληνικό πολιτικό σύστημα μοιάζει να δίνει αγώνα για να αποδείξει τον «τραμπισμό» του και την πίστη του στα συμφέροντα των ΗΠΑ. Στο Μαξίμου αγωνιούν να δείξουν ότι διατηρούν διαύλους επικοινωνίας, υιοθετούν κάπως άγαρμπα «τραμπική ρητορική», ψάχνουν επαφές με παράγοντες της ομογένειας και προσπαθούν να εμφανιστούν ως «καλοί αγωγοί» των αμερικανικών συμφερόντων, μήπως και διασωθούν.
Στην αντιπολίτευση πιστώνουν στον Μητσοτάκη πως δεν μπορεί να κερδίσει την εύνοια του Τραμπ, και αναζητούν κι αυτοί κανάλια επικοινωνίας με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ενώ και διάφοροι εκπρόσωποι του πατριωτικού χώρου, αναζητώντας εναλλακτική στον Μητσοτάκη, προκρίνουν ως κύριο κριτήριο ο νέος σωτήρας «να μπορεί να σταθεί μπροστά στο Οβάλ Γραφείο», καταλήγοντας σε γνωστούς οσφυοκάμπτες του πρόσφατου παρελθόντος. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται η, όλο και πιο συχνή τα τελευταία χρόνια, ενεργοποίηση εκπροσώπων της ομογένειας στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας (πολλές φορές αυτο-παρουσιαζόμενοι ως οι αντ’αυτού του προέδρου, επίδοξοι μεσολαβητές και σωτήρες της χώρας).
Η άφιξη της Γκίλφοϊλ είναι μια ακόμη αφορμή για τις εγχώριες ελίτ να δείξουν τον ραγιαδισμό και την αμερικανοδουλεία τους, ειδικά που σήμερα αυτή η αμερικανοδουλεία, μοιάζει να σημαίνει και κερδοφόρες δουλειές, μετά από πιθανή συμφωνία ‒ στα ενεργειακά, την ΤΝ, το εμπόριο κ.ά. Ο διαγωνισμός δουλοπρέπειας έχει και ένα ακόμη αποτέλεσμα: Εκπαιδεύει την κοινωνία να θεωρεί πως το μόνο βιώσιμο πλαίσιο είναι αυτό της εξυπηρέτησης των ισχυρών, ο μοναδικός ορίζοντας για τη χώρα μας είναι αυτός του ΝΑΤΟϊκού μεντεσέ ‒ για να θυμίσουμε τη φράση ενός εκ των προκατόχων της πρέσβειρας.
