Σε συνέντευξη Τύπου προχώρησε την Τετάρτη 5 Ιουνίου ο Σύλλογος Ατόμων Πληγέντων Δυστυχήματος Τεμπών 28-2-2023, στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Στόχος μεταξύ άλλων η ενημέρωση των πολιτών για τις μέχρι τώρα ενέργειες (νομικές και άλλες) για τη διερεύνηση και την απόδοση ευθυνών για το έγκλημα στα Τέμπη, αλλά και η εκ νέου ανάδειξη του αιτήματος τροποποίησης του νόμου περί ευθύνης υπουργών και της βουλευτικής ασυλίας, πίσω από τον οποίο συνεχίζουν να βρίσκονται κρυπτόμενα μια σειρά πολιτικά πρόσωπα που με τις πράξεις και τις παραλήψεις τους έχουν ευθύνες για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. Θυμίζουμε πως ήδη περίπου 1.5 εκατ. Έλληνες πολίτες έχουν βάλει την υπογραφή τους στο σχετικό ψήφισμα του συλλόγου, ενώνοντας τις φωνές τους με την κραυγή των συγγενών, να μην υπάρξει για μια ακόμη φορά συγκάλυψη και ατιμωρησία.
Η πραγματοποίηση της συνέντευξης σε προεκλογικό χρόνο, εξαναγκάζει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τα κόμματα να πάρουν θέση, κόντρα στις προσπάθειες, να εξοβελιστεί αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα από τον δημόσιο διάλογο. Παρόντες στη συνέντευξη Τύπου ήταν εκπρόσωποι των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ενώ αρνητική εντύπωση προκάλεσε η απουσία εκπροσώπου της κυβέρνησης, που δείχνει για μια ακόμη φορά να βάζει το κομματικό όφελος πάνω από την ανάγκη για αλήθεια και δικαιοσύνη.
Στη συνέντευξη μίλησαν η Μαρία Καρυστιανού, πρόεδρος του συλλόγου «Τέμπη 28-2-2023», ο Δημήτρης Βερβεσός, πρόεδρος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, η Μαρία Καραμανώφ, αντιπρόεδρος ΣτΕ ε.τ. και ο αν. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Νομικής ΕΚΠΑ, Νίκος Παπασπύρου. Παρακάτω δημοσιεύουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις παρεμβάσεις τους:
Μαρία Καρυστιανού: «Αρκετά με την ατιμωρησία των πολιτικών»
Τον λόγο πήρε πρώτη η Μ. Καρυστιανού, η οποία τόνισε πως «ο λόγος της συνάντησης είναι η έκφραση μιας δημοκρατικής κίνησης με ύψιστη σημασία για την πραγματική λειτουργία ενός κράτους δικαίου. Ένα τραγικό γεγονός ανάγκασε εμάς τους πολίτες να αναζητήσουμε και να απαιτήσουμε την εφαρμογή του νόμου περί λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας». Ένα δίκαιο αίτημα όπως επεσήμανε, που στηρίζεται από τουλάχιστον 1,5 εκατομμύρια Ελλήνων και απαιτεί «την κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και την αναθεώρηση του άρθρου 86 του συντάγματος».
Ενώ συνέχισε αναφέροντας χαρακτηριστικά «αρκετά με την ατιμωρησία των πολιτικών, αρκετά με τη διαφθορά. Η διαφθορά σκοτώνει! Το είδαμε όχι μόνο στα Τέμπη αλλά και σε άλλες συμφορές της χώρας μας. Η προστασία του πολίτη φαίνεται να μην ενδιαφέρει το πολιτικό σύστημα, ενώ αν αναλογιστούμε και τα υπόλοιπα μέτρα που λαμβάνονται ενάντια στην ποιότητα ζωής μας η αδιαφορία έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Ο πολίτης αντιμετωπίζεται τιμωρητικά από το κράτος σε καθημερινή βάση και σε όλα τα επίπεδα». Ακόμη αναρωτήθηκε «πώς είναι δυνατόν οι πολιτικοί οι οποίοι συγκεντρώνουν μεγάλη εξουσία και δύναμη στα χέρια τους να τελούν υπό ακαταδίωκτο καθεστώς;» απαντώντας πως «αυτή η μεγάλη εξουσία και ευθύνη θα έπρεπε να ελέγχεται, να επιθεωρείται και να καταδικάζεται αυστηρότερα από όλους τους απλούς πολίτες της χώρας». Τέλος, αυστηρή ήταν η κριτική της προς την πολιτική ηγεσία του τόπου, τον πρωθυπουργό και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τους οποίους κάλεσε ακόμη μια φορά να απαντήσουν ξεκάθαρα στα ερωτήματα που επανειλημμένα έχουν θέσει οι συγγενείς των θυμάτων.
Δημήτρης Βερβεσός: «Έγκλημα η ασυλία»
Ο Δ. Βερβεσός ξεκίνησε την ομιλία του τονίζοντας τη στάση που έχει κρατήσει η ολομέλεια των δικηγορικών συλλόγων της χώρας για τη διερεύνηση του εγκλήματος στα Τέμπη, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «υπέρτατος στόχος όλων και κοινή επιθυμία του ελληνικού λαού, είναι να κληθούν να απολογηθούν όλοι, όσο ψηλά και να βρίσκονται, και να δικάζονται με την διαδικασία που προβλέπεται για όλους τους πολίτες. Τυχόν ασυλία και ατιμωρησία των ισχυρών συνιστά δεύτερο έγκλημα, συγκρίσιμο με αυτό που τελέστηκε στα Τέμπη». Ενώ συνέχισε επιμένοντας πως είναι εφικτή η αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών από το παρόν συνταγματικό πλαίσιο, αναφερόμενος μεταξύ άλλων και στη διάταξη της ελληνικής νομοθεσίας που επιτρέπει στους πολίτες να εισηγούνται την τροποποίηση νόμων, αναφέροντας πως «η συνταγματική διάταξη για τη λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία δυστυχώς διαχρονικά παραμένει ένα αδειανό πουκάμισο, χωρίς τον απαραίτητο εκτελεστικό του συντάγματος νόμο να έχει ψηφιστεί ακόμα» και κάλεσε στη συνέχεια τα κόμματα αν έχουν «έστω και την ελάχιστη δημοκρατική ευαισθησία να προχωρήσουν και να μην αγνοήσουν τη φωνή των πολιτών».
Μαρία Καραμανώφ: «Ο καταλογισμός ευθυνών είναι το θεμέλιο του κράτους δικαίου»
Ακολούθησε η παρέμβαση της Μ. Καραμανώφ, η οποία ξεκίνησε με αναφορά στις ενάμιση εκατομμύριο υπογραφές, που δεν αποτελούν όπως είπε απλά μια ένδειξη συμπαράστασης των οικογενειών των θυμάτων των Τεμπών. «Η πρωτοφανής ανταπόκριση της κοινωνίας στο αίτημα τους να βρεθεί μία διέξοδος προς την απονομή της Δικαιοσύνης υποδηλώνει μια κοινή αγωνία για την κατάσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας». Ενώ συνέχισε λέγοντας ότι «εδώ και ενάμιση χρόνο οι συγγενείς ζητούν απάντηση σε τρία ερωτήματα. Το πρώτο είναι τι προηγήθηκε, γιατί τα τραίνα της χώρας λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να καταστεί εφικτή η σύγκρουση, το δεύτερο ερώτημα είναι τι συνέβη τις πρώτες ώρες αμέσως μετά τη σύγκρουση και το τρίτο είναι ποιοι είναι οι κρίκοι της αλυσίδας των ευθυνών. Στο διάστημα που μεσολάβησε οι συγγενείς έχουν λάβει πολλές και διαφορετικές τοποθετήσεις, από τον Τύπο, από την τηλεόραση, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από πολιτικά πρόσωπα, από ειδικούς και εμπειρογνώμονες, εκτός από τη ζητούμενη. Την έγκυρη, τεκμηριωμένη και ξεκάθαρη απάντηση της δικαιοσύνης».
Ακολούθως παρατήρησε ότι «στο δίκαιο δεν νοείται να υπάρχουν κενά και αδιέξοδα, διότι λειτουργούν υπονομευτικά για το κύρος του, ταυτόχρονα, δε, διαβρώνουν την εμπιστοσύνη της Πολιτείας σε αυτό. Είναι καθήκον της νομικής κοινότητας να συμπληρώσει τα κενά και να άρει τα αδιέξοδα». Σχολίασε ακόμη πως «οι λόγοι που οδήγησαν στη θέσπιση της βουλευτικής ασυλίας έχουν πια ξεθωριάσει». «Σήμερα το πρόβλημα δεν είναι η άδικη πολιτική δίωξη ενός πολιτικού, αλλά βρίσκεται αλλού, στο γεγονός ότι η δημόσια διοίκηση, από ένα ενιαίο και συμπαγές σώμα με ιεραρχική οργάνωση, αρμοδιότητες και ευθύνες και επικεφαλής έναν υπουργό που είναι υπεύθυνος για την καλή λειτουργία, επί της ουσίας δεν υπάρχει πια. Έχει κατατμηθεί, έχει διασκορπιστεί σε πλήθος φορείς, αρχές, αναδόχους κ.λπ., με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατο όταν συμβεί κάτι να εντοπιστεί ο υπεύθυνος. Έτσι οι παρανομίεςκαι οι πλημμέλειες που συναντάμε στη δημόσια διοίκηση έχουν πλέον τόσα πολλά πρόσωπα, ώστε στο τέλος να μην έχουν κανένα συγκεκριμένο. Όμως ο καταλογισμός των ευθυνών, όχι μόνο των ηθικών και των πολιτικών αλλά και των ποινικών είναι το θεμέλιο του κράτους δικαίου». Έκλεισε τέλος την ομιλία της αναφέροντας πως «αν η αναθεώρηση του συντάγματος είναι ένας δρόμος μακρύς και αβέβαιος, υπάρχει ένας δρόμος σύντομος, που είναι η αξιοποίηση των υπογραφών για την προώθηση μιας νομοθετικής ρύθμισης που θα διαμορφώνει μια διαδικασία στη βουλή, όπου η απόφαση για άρση ασυλίας θα πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένη».
Νίκος Παπασπύρου: «Ειδική δικαστική επιτροπή»
Τις ομιλίες της συνέντευξης Τύπου ολοκλήρωσε ο καθηγητής κ Παπασπύρου, ο οποίος περιέγραψε το συνταγματικό και νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τη διερεύνηση ευθυνών των πολιτικών. Επεσήμανε αρχικά, ότι «το σημερινό άρθρο 86 του Συντάγματος εξαρτά όχι μόνο τη δίωξη αλλά και τη διερεύνηση ποινικών ευθυνών υπουργών από τη βούληση της απόλυτης πλειοψηφίας της Βουλής». Ένα ζήτημα όπως είπε επομένως είναι η αναθεώρηση του συντάγματος ως προς αυτή τη διάταξη. Ωστόσο όπως τόνισε υπάρχει και ένα δεύτερο ζήτημα, που είναι αυτό της ορθολογικής άσκηση των εξουσιών της βουλής στο θέμα της διερεύνησης ποινικών ευθυνών υπουργών. Μάλιστα, αφού ανέφερε παραδείγματα από τα συστήματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, πρότεινε ως εφικτό και άμεσα (εντός του τρέχοντος συνταγματικού πλαισίου) εφαρμόσιμο, ένα μικτό σύστημα όπου η διαδικασία και η διερεύνηση πολιτικών προσώπων δεν θα εξαρτώνται από την βούληση της Βουλής, αλλά από ειδική δικαστική επιτροπή.
