Μπορεί πολλοί να θεωρήσουν περίεργο ότι περιλαμβάνουμε στο παρόν αφιέρωμα για τα Κίτρινα Γιλέκα την τοποθέτηση μιας Αμερικανίδας ηθοποιού, διάσημης μεν, αλλά όχι για την πολιτική της δράση. Όμως ακριβώς το γεγονός πως ένας τέτοιος άνθρωπος νιώθει την ανάγκη να τοποθετηθεί για το κίνημα που εξελίσσεται στη Γαλλία δείχνει, πρώτον, ότι πρόκειται για ένα ξέσπασμα που δίκαια προκαλεί την προσοχή και γεννά τη συμπάθεια κάθε ανθρώπου καλής θέλησης όπου γης. Δεύτερον, ότι ακόμη και διαισθητικά καταλαβαίνει κανείς ότι δεν πρόκειται για μια συνηθισμένη διαμαρτυρία, καθώς βάζει στο στόχαστρο την αφρόκρεμα των πολιτικών και των δογμάτων μιας νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης διεθνώς μισητής, αφού ισοπεδώνει χώρες, ανατινάζει κοινωνίες και καταργεί δικαιώματα σε όλο τον πλανήτη.
Γίνεται εμφανές από το κείμενο (που δημοσιεύθηκε αυτήν την εβδομάδα στην ιστοσελίδα www.pamelaandersonfoundation.org) ότι γράφτηκε μετά τις οξύτατες και προσβλητικές επιθέσεις που δέχτηκε η Πάμελα Άντερσον εξαιτίας ενός σχολίου της στο twitter. Σε αυτό επεσήμαινε ότι τα Κίτρινα Γιλέκα γεννήθηκαν μέσα από την αντιπαράθεση «μεταξύ των πολιτικών που εκπροσωπεί ο Μακρόν από τη μια, κι από την άλλη του 99%, που έχει κουραστεί από την ανισότητα – όχι μόνο στη Γαλλία αλλά σε όλον τον κόσμο». Απαντώντας θαρραλέα στις κατηγορίες ότι είναι υποστηρίκτρια της βίας, της… μόλυνσης του περιβάλλοντος κ.λπ., η Πάμελα Άντερσον τοποθετείται με τρόπο «ακραίο» για τα δεδομένα των ΗΠΑ και του κοινού που την παρακολουθεί. Είναι λοιπόν μια εξαιρετική και ευχάριστη έκπληξη, που αξίζει να μοιραστούμε!
της Πάμελα Άντερσον
Είμαι ικανοποιημένη που τα ΜΜΕ πρόσεξαν το σύντομο τιτίβισμά μου στο twitter για την κατάσταση στη Γαλλία, τη δεύτερη πατρίδα μου, η οποία βιώνει μαζικές διαμαρτυρίες τις τελευταίες εβδομάδες. Ορισμένοι με κατηγόρησαν ότι υποστηρίζω τις ταραχές και τη βία και ισχυρίστηκαν ότι δεν κατανοώ το πρόβλημα. Γιατί τόση προκατάληψη; Ας δούμε λοιπόν, γιατί ξεσπούν τώρα αυτές οι διαμαρτυρίες; Διότι, αντί να υπνωτιστώ από τις φλεγόμενες φωτογραφίες, προτιμώ να αναρωτηθώ: «Από πού ξεφύτρωσαν οι κινητοποιήσεις;».
Τα Κίτρινα Γιλέκα είναι ένα μαζικό λαϊκό κίνημα ενάντια στο σημερινό κατεστημένο. Είναι μια εξέγερση που σιγόβραζε στη Γαλλία εδώ και χρόνια. Ένας ξεσηκωμός των απλών ανθρώπων ενάντια στο σημερινό πολιτικό σύστημα που –όπως και σε πολλές ακόμη δυτικές χώρες– τα βρίσκει με την ελίτ και περιφρονεί τους ίδιους τους πολίτες του. Η διαμαρτυρία ξεκίνησε όταν ο πρόεδρος Μακρόν ανακοίνωσε αύξηση των «αντιρρυπαντικών» φόρων, που θα έμπαινε σε ισχύ τον Ιανουάριο. Αποσκοπεί σε μεγαλύτερα έσοδα για τον δημόσιο προϋπολογισμό, καθώς και να λειτουργήσει ως κίνητρο ώστε οι άνθρωποι να εγκαταλείψουν τα πετρελαιοκίνητα οχήματα. Ο Μακρόν θέλει να τα καταργήσει εντελώς ως το 2040.
Όμως για πολλά χρόνια το γαλλικό κράτος ενθάρρυνε τους πολίτες να αγοράζουν πετρελαιοκίνητα οχήματα. Έτσι, το 2016 το 62% των αυτοκινήτων στη Γαλλία ήταν πετρελαιοκίνητα, ενώ το ποσοστό εκτινάσσεται στο 95% όσον αφορά τα βανάκια. Άρα δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι νιώθουν προδομένοι. Πιθανότατα η αγορά ενός νέου αυτοκινήτου δεν είναι και μεγάλο πρόβλημα για τον πρόεδρο Μακρόν και τους υπουργούς του. Αλλά συνιστά ανυπέρβλητο εμπόδιο για πολλούς ανθρώπους που ήδη τα βγάζουν πέρα δύσκολα. Το αποτέλεσμα θα είναι πολλοί φτωχοί άνθρωποι να μην μπορούν να πάνε στη δουλειά τους, ιδίως όταν δεν υφίσταται αξιόπιστες δημόσιες μεταφορές.
Και τι λες για τη βία;
Πολλά ΜΜΕ αντιμετωπίζουν τους διαδηλωτές με τα κίτρινα γιλέκα ως εγκληματίες που προκαλούν καταστροφές. Εγώ πάλι βλέπω καταστροφικές δυνάμεις στην απέναντι πλευρά. Και τι λες για τη βία, με ρωτούν. Είμαι μια πεπεισμένη πασιφίστρια. Απεχθάνομαι τη βία. Αλλά την ίδια στιγμή γνωρίζω ότι όταν οι διαμαρτυρίες καταλήγουν βίαιες, αυτό πολύ συχνά αποτελεί αποτυχία και ευθύνη του κράτους. Μιλάμε για αποτυχία του κράτους να επιτρέψει στους πολίτες του να εισακούονται. Αυτή είναι η θέση πολλών διεθνών οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένης της Διεθνούς Αμνηστίας.
Κάτι ακόμη: οι επικριτές των «βίαιων ταραχών» παριστάνουν ότι η σημερινή καπιταλιστική κοινωνία είναι μη βίαιη. Όμως η βία αποτελεί κομμάτι της σύγχρονης κοινωνίας, και παίρνει πολλές μορφές. Για παράδειγμα ο Φιλίπ Μπουργκουά αναγνωρίζει τέσσερις τύπους βίας:
1) Πολιτική βία, η οποία ασκείται στο όνομα κάποιας κρατικής εξουσίας ή ιδεολογίας.
2) Δομική βία, που αφορά την πολιτική και οικονομική τάξη μιας κοινωνίας στην οποία οι συνθήκες ανισότητας και εκμετάλλευσης θεσμοποιούνται – περιλαμβανομένης της εκμετάλλευσης φτηνής εργασίας και φυσικών πόρων στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
3) Συμβολική βία, η οποία υφίσταται όταν οι καταπιεσμένοι και οι αδύναμοι εσωτερικεύουν την ταπείνωση και την ανισότητά τους.
4) Και, τελικά, καθημερινή βία – αυτή είναι η βία της «καθημερινότητας», όπως η εγκληματικότητα και η ενδοοικογενειακή βία. Αυτός ο τύπος βίας συχνά σχετίζεται με τη δομική βία (για παράδειγμα, η εγκληματικότητα με τη φτώχεια) ή με τη συμβολική (η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να συνδεθεί με την ανισότητα των φύλων).
Πόσο λοιπόν βαραίνουν η βία που ασκούν ορισμένοι διαμαρτυρόμενοι και μερικά καμμένα πολυτελή αυτοκίνητα σε σύγκριση με τη δομική βία των γαλλικών και παγκόσμιων ελίτ; Όταν μερικοί διαδηλωτές καταστρέφουν αυτοκίνητα και καίνε μαγαζιά, επιτίθενται συμβολικά στην ατομική ιδιοκτησία – τη βάση του καπιταλισμού. Όταν συγκρούονται με αστυνομικούς, συμβολικά απορρίπτουν και προκαλούν τις καταπιεστικές κρατικές δυνάμεις – δηλαδή δυνάμεις που προστατεύουν καταρχήν το κεφάλαιο.
Άρα, είναι άτοπο να μου κάνουν μαθήματα ηθικής σε σχέση με καμένα αυτοκίνητα και σπασμένες τζαμαρίες τραπεζών. Αυτά πρέπει να διαβαστούν στο φόντο του σημερινού στάτους κβο. Ενός στάτους κβο στο οποίο διατηρείται η δύναμη των ισχυρών και η αδυναμία των ανίσχυρων. Ενός στάτους κβο κοινωνιών στις οποίες ελάχιστοι κερδίζουν και οι πολλοί χάνουν.
Είναι άτοπο να μου κάνουν μαθήματα ηθικής σε σχέση με καμένα αυτοκίνητα και σπασμένες τζαμαρίες τραπεζών. Αυτά πρέπει να διαβαστούν στο φόντο του σημερινού στάτους κβο. Ενός στάτους κβο στο οποίο διατηρείται η δύναμη των ισχυρών και η αδυναμία των ανίσχυρων. Ενός στάτους κβο κοινωνιών στις οποίες ελάχιστοι κερδίζουν και οι πολλοί χάνουν
Και τι λες για την κλιματική αλλαγή;
Ορισμένοι μπορεί να νομίζουν ότι τα Κίτρινα Γιλέκα μάχονται εναντίον αγαθών πολιτικών, που αποσκοπούν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι το πλουσιότερο 10% ευθύνεται για σχεδόν 50% των εκπομπών ,που οφείλονται σε ένα συγκεκριμένο καταναλωτικό τρόπο ζωής. Επίσης, η διακηρυγμένη καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι συχνά μια πολύ επικερδής επιχείρηση και χρησιμοποιείται ως βιτρίνα για προνομιούχα σχέδια που διαφορετικά, λόγω του κόστους τους, δεν θα ήταν βιώσιμα. Αυτά τα σχέδια συχνά επιλέγονται με τρόπους διόλου διαφανείς.
Δεν πιστεύω ότι τα Κίτρινα Γιλέκα υποστηρίζουν βλαβερές πολιτικές που προκαλούν κλιματική αλλαγή. Στρέφονται ενάντια στο πολιτικό σύστημα και τις πολιτικές που υπηρετούν πολύ περισσότερο τους πλούσιους παρά τους φτωχούς.
Και μετά;
Το πραγματικό ερώτημα είναι εάν οι τωρινές διαμαρτυρίες μπορούν να μετασχηματιστούν σε κάτι εποικοδομητικό. Είναι το τι φέρνει η επόμενη μέρα και εάν οι προοδευτικοί άνθρωποι στη Γαλλία, και σε όλον τον κόσμο, θα καταφέρουν να βρουν λύσεις στην κατεύθυνση της οικοδόμησης κοινωνιών ισότητας και ισοτιμίας.
Τα Κίτρινα Γιλέκα καλούν για μια νέα κατάσταση κοινωνικής δικαιοσύνης, για το δικαίωμα μιας ζωής αξιοπρεπούς, που θα βασίζεται σε δίκαιους μισθούς και σε ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα. Η μόνη λύση είναι να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο σύστημα. Ένα σύστημα που θα στηρίζει και θα σέβεται τη ζωή της κοινότητας. Που θα αναδιανέμει τον πλούτο προς όφελος του λαού και του έθνους. Διότι, μέχρι στιγμής, οι άνθρωποι έχουν αποκλειστεί από την αναδιανομή του πλούτου. Κι έχουν εγκαταλειφθεί σε καθεστώς φτώχειας. Αλλά όλα αυτά θα τα ξανασυζητήσουμε…
