Αν κάτι έχει μείνει βαθιά χαραγμένο στο μυαλό και την ψυχή από κείνο το Νοέμβρη του 1973, είναι τα συνθήματά του. «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία», με διάφορες παραλλαγές το φωνάζουν με πάθος δεκάδες χιλιάδες στόματα σε κάθε ξέσπασμα του λαού.
Επαληθεύεται έτσι κάτι δυσερμήνευτο, που έχει απασχολήσει κοινωνιολόγους, ιστορικούς και φιλοσόφους. Ένα περίεργο πράγμα, οι λαοί και οι εξεγέρσεις τους… θυμούνται, έχουν μνήμη.
Όμως τι γίνεται με τον «αριστερό» κόσμο, πώς εκφράζονται οι δικές του μνήμες, πώς εξωτερικεύεται ο δικός του ψυχισμός, με ποια συνθήματα; Ιδιαίτερα σήμερα, που ο ξεσηκωμός και η ανατροπή φαντάζουν ως ορατή προοπτική. Μιλάμε για το μπλέξιμο και τη ζύμωση με τα πλατιά στρώματα του λαού και της νεολαίας, του κόσμου της ανάγκης, εκεί όπου μία «γραμμή» αναδεικνύεται, γιατί λαμβάνει υπόσταση και γίνεται κτήμα των πολλών, κτήμα των… μαζών.
Όπως και τα συνθήματα. Είναι για να «φωνάζονται». Προφανώς! Αλλά, διάολε, πόσοι από όσους κρατούν ντουντούκα στις διαδηλώσεις το συναισθάνονται; Δεν φταίνε, βέβαια, οι ίδιοι. Συνήθως είναι οι πιο φιλότιμοι, που καταλήγουν να διαλαλούν τα μακρόσυρτα «μανιφέστα», στα οποία οι φωστήρες των επιτελείων κομμάτων και οργανώσεων συμπιέζουν κακήν-κακώς, σε στιχουργική φόρμα και μέτρο την ιδεοληπτική τους ανασφάλεια. Παρασυρθήκαμε, αλλά δεν αντέχεται πια άλλος «εργάτης, που χωρίς αυτόν γρανάζι δεν γυρνά…». Δικαίως κατακτάει τον τίτλο παραδείγματος προς αποφυγή μιας ολόκληρης κουλτούρας και νοοτροπίας το σύνθημα-ποταμός, διά του οποίου πρώτα το ΚΚΕ και τώρα και η ριζοσπαστική Αριστερά αισθάνεται την ανάγκη να καταθέσει δήλωση ταξικής ταυτοπροσωπίας.
Ας αναλογιστούμε τα συνθήματα του Νοέμβρη. Έχει αξία, είναι διδακτικό: Κάτω η χούντα, Λαέ πεινάς γιατί τους προσκυνάς, Ουαί Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές, Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία, Εμπρός λαέ ή τώρα ή ποτέ, Εδώ θα γίνει Ταϊλάνδη (αναφορά στην άγρια καταστολή του πρόσφατου τότε φοιτητικού ξεσηκωμού στην Ταϊλάνδη), Αλιέντε (ο Χιλιανός πρόεδρος του Λαϊκού Μετώπου, που έπεσε μαχόμενος ενάντια στο αμερικανοκίνητο πραξικόπημα το Σεπτέμβρη του 1973), Συμπαράσταση Λαέ, Έξω οι Αμερικάνοι, Αγρότες Εργάτες Φοιτητές, Λαέ πολέμα σου πίνουνε το αίμα, Απόψε πεθαίνει ο Φασισμός. Συνθήματα σύντομα, κοφτά, περιεκτικά, ψυχοκινητικά, εξεγερσιακά.
Έχουμε σήμερα τέτοια; Αλλά θα έπρεπε να είχαμε αρχίσει ήδη να συλλαβίζουμε το λεξιλόγιο της σύγχρονης χειραφέτησης, τη γλώσσα των εξεγέρσεων που κυοφορούνται. Ο Δεκέμβρης του 2008 και οι πλατείες το Μάη και τον Ιούνη του ’11 κάτι πάσχισαν να ψελλίσουν. Η Αριστερά ακούει κάτι άλλο εκτός από τον αντίλαλό της, ώστε να μπορέσει επιτέλους να εκπέμψει κάτι φρέσκο και γνήσιο η δική της… ντουντούκα;
θητεία Τυμβωρύχου
εκτελεί η «σειρά» του ’69
