Βρισκόμαστε σε μια φάση που πληθαίνουν σε βαθμό συνωστισμού τα ταξίδια και οι συνομιλίες ανάμεσα σε πρωθυπουργούς, υπουργούς Άμυνας και Εξωτερικών, τα διάφορα συνέδρια και φόρουμ τα οποία κατακλύζονται από ειδικούς, από CEO και επιφανή μέλη των μεγάλων ομίλων της οικονομίας. Συνάπτονται συμφωνίες, στήνονται νέα εταιρικά σχήματα, τροποποιούνται συμμαχίες, στρατοπεδεύονται δυνάμεις. Όλα αυτά αφορούν κυρίως (και επανδρώνονται από) τον πόλο που εκφράζει ή και εξαρτάται άμεσα από το γνωστό 1% της παγκόσμιας ολιγαρχίας. Αυτοί είναι το «υποκείμενο» μιας μεγάλης αναδιαρθρωτικής απόπειρας, μιας μετάβασης στον πράσινο-ψηφιακό καπιταλισμό, εν μέσω βαθύτατης κρίσης σε πολλαπλούς τομείς, η οποία αγκαλιάζει ολόκληρο τον πλανήτη. Με μια έννοια το «αντικείμενο», η πρώτη ύλη και το καύσιμο για τη Μεγάλη Αναδιάρθρωση είναι σχεδόν ολόκληρη η ανθρωπότητα, και η φύση. Επιταχυντές της διαδικασίας, η τεχνολογική καινοτομία, τα νέα προϊόντα. Ενδιάμεσο εργαλείο, μια μόνιμη κατάσταση έκτακτης ανάγκης και συνεχόμενου ελέγχου-καθυπόταξης λαών, χωρών, διανοούμενων, κινημάτων κ.λπ. που μπορεί να έχουν κάποιες «αντιρρήσεις» ή που μπορεί δυνάμει να οδηγηθούν σε άρνηση και αντίσταση. Δηλαδή να μην θέλουν να υπάρξουν ως «αντικείμενο» και καύσιμη ύλη οι κοινωνίες και η φύση γενικότερα.
Ρυθμός και κινητικότητα
Ο ρυθμός των εξελίξεων είναι έντονος, και φαίνεται να υπάρχει μια βιασύνη που οφείλεται στην αναμονή ενός μεγαλύτερου κύματος κρισιακών φαινομένων και στην πίεση που ασκούν οι πιο δυναμικοί και γρήγορα αναπτυσσόμενοι τομείς της οικονομίας. Ο γεωπολιτικός αναδασμός δεν μπορεί να αποκοπεί από αυτήν την υλική (και άυλη-χρηματιστική) οικονομική βάση. Το άλμα προς τον ψηφιακό και πράσινο κόσμο ανακινεί νέες τεχνοουτοπίες και προσδοκά να αλλάξει όλο το περιβάλλον εργασίας, δραστηριότητας και ύπαρξης των κοινωνιών. Τούτες τις μέρες γίνεται το G20 στη Ρώμη και αμέσως μετά στη Γλασκώβη η διεθνής Σύνοδος του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (γνωστή και ως COP26). Μέσα σε λίγο χρόνο ο Μπάιντεν ξανακάνει περιοδεία στην Ευρώπη μετέχοντας στις δύο συνόδους, ενώ παράλληλα περιοδεύει σε χώρες της Αραβικής χερσονήσου, στα Βαλκάνια και την Ιταλία ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών. Ο Λαβρόφ έχει συναντήσεις με Νορβηγούς και Φιλανδούς, ενώ η απερχόμενη Μέρκελ ταξίδεψε σε Τουρκία και Ελλάδα πριν πάει στην Ρώμη για το G20.
Τα πρωτεία στις θεματολογίες και τις συναντήσεις έχουν βέβαια τα θέματα της ενέργειας. Πάνω σε αυτόν τον πυλώνα διεξάγεται μια κούρσα πλήρωσης θέσεων και πρωτοκαθεδριών, και πάνω σε αυτόν έχουμε και τις κυριότερες γεωπολιτικές αναστατώσεις. Φυσικά η ατζέντα συμπληρώνεται κι από άλλα θέματα, όπως πανδημία, τεχνητή νοημοσύνη, κυβερνοασφάλεια, τρομοκρατία. Το κύριο βάρος όμως πέφτει στην ενέργεια.
Όπως δήλωσε ο κ. Τζον Κέρι, ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία, ο τομέας της ενέργειας «είναι η μεγαλύτερη αγορά που γνώρισε ποτέ ο κόσμος, μια αγορά πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων που αφορά 4,5-5 δισεκατομμύρια ανθρώπους». Για να τονίσει τη σημασία της ενέργειας ανέφερε πως το 65% του παγκόσμιου ΑΕΠ είναι δεσμευμένο σε σχέδια που αφορούν την «πράσινη» ανάκαμψη, κι ότι στις ΗΠΑ θα επενδυθούν από 6 τράπεζες ποσά που θα αγγίζουν τα 4,6 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία. Είναι πολλά τα λεφτά…
Οι ελίτ ενδιαφέρονται μόνο να ροκανίσουν το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αδιαφορώντας για την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας, και διαφημίζουν έναν υπεργολαβικό ρόλο στον τομέα της ενέργειας
Χώρα τράνζιτ και επίσημα
Στη χώρα μας ο συνωστισμός είναι εντυπωσιακός: Στρατιωτικές συμφωνίες και ανάληψη υποχρεώσεων απέναντι σε ΗΠΑ και Γαλλία. Επίσκεψη Κινέζου υπουργού Εξωτερικών και συζητήσεις για Πειραιά και Θεσσαλονίκη. Επίσκεψη Μέρκελ για διασφάλιση των γερμανικών συμφερόντων. Με την Αγγλία μόλις υπογράφηκε «Μνημόνιο Κατανόησης περί Διμερούς Στρατηγικού Πλαισίου».
Παράλληλα πύκνωσαν τα ταξίδια και οι συναντήσεις Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου, Ελλάδας-Αιγύπτου και Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας. Ο προσανατολισμός προς την πράσινη οικονομία στην Ελλάδα παίρνει συγκεκριμένο προσανατολισμό:
Αποποιούμαστε την εκμετάλλευση κοιτασμάτων πετρελαίου ή αερίου στις θαλάσσιες ζώνες της χώρας και προσφέρουμε τη χώρα μας ως διαμετακομιστικό κόμβο ενέργειας που παράγεται αλλού, ή διαθέτουμε περιοχές και θάλασσες για να παραχθεί ενέργεια που θα εξαχθεί για αλλού. Οι ελίτ ενδιαφέρονται μόνο να ροκανίσουν το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αδιαφορώντας για την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας, και διαφημίζουν έναν υπεργολαβικό ρόλο στον τομέα της ενέργειας. Σταχυολογούμε ορισμένα που δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης στην Σαουδική Αραβία πρόσφατα:
- [Η Ελλάδα ακολουθεί πολιτική] που μπορεί να την καταστήσει κόμβο περιφερειακής συνεργασίας για την πράσινη Ενέργεια,αλλά και βασικό παράγοντα στη διαφοροποίηση των πηγών Ενέργειας.
- [Η Ελλάδα μπορεί] να γίνει πάροχος και πυλώνας σταθερότητας με ισχυρές σχέσεις με παραδοσιακούς εταίρους και νέες συμμαχίες
- [Η Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει] ως κόμβος ταχύτερης διοχέτευσης εμπορευμάτων προς την Ε.Ε. σε σύγκριση με τη διέλευση μέσω Γιβραλτάρ και λιμάνια της Β.Δ. Ευρώπης.
- [Η Ελλάδα] διαθέτει σχέδια για «κλιματικά ουδέτερα νησιά».
- «Η Ελλάδα είναι στην κατάλληλη θέση ως τράνζιτ χώρα», και εφαρμόζεται πολιτική «ενεργειακής μετάβασης» [κλείσιμο των μονάδων λιγνίτη και επέκταση των ΑΠΕ].
Πάλι ο κ. Μητσοτάκης βρήκε τη σωστή λέξη, «τράνζιτ χώρα», και μάλιστα στην κατάλληλη θέση. Να το όραμα των ελληνικών ελίτ. Να πλασαριστούν σε συμπράξεις και εκχωρήσεις ώστε να κατοχυρωθεί η Ελλάδα σαν χώρα τράνζιτ ενέργειας, στρατευμάτων, προσφύγων, τουρισμού, εμπορευμάτων, υπηρεσιών.
Σε τι μπορεί να προσδοκά μια «τράνζιτ» χώρα;
Η αιλουροειδής προσαρμοστικότητα με τις μικρές εκτινάξεις των ντόπιων ελίτ, της άρχουσας τάξης, σχετίζεται με πρόσκαιρα και αβέβαια ως προς τη σταθερότητά τους οφέλη από διάφορες συνεργασίες και συμπράξεις, την ίδια στιγμή που δεν γίνεται τίποτα για να τεθούν βασικοί πυλώνες μιας αναπτυξιακής πορείας αξιοποίησης δυνατοτήτων και ευημερίας για τους κατοίκους της χώρας. Μιας πορείας που θα κέρδιζε σταθερά βαθμούς κυριαρχίας και ανεξαρτησίας και θα πατούσε σε έναν παραγωγικό ιστό προσανατολισμένο στην κάλυψη ιδιαίτερων αναγκών της ελληνικής κοινωνίας και χώρας. Η διάλυση της αγροτικής οικονομίας, η αποβιομηχάνιση που συντελέστηκε, ο αφελληνισμός βασικών τομέων όπως ο τραπεζικός, η πώληση του ΟΤΕ και της ΔΕΗ, και τώρα η πράσινη μετάβαση με τη διπλή κίνηση απολιγνιτοποίησης και απεμπόλησης της δυνατότητας εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου και αερίου, οδηγεί τη χώρα, την οικονομία της και την κοινωνία σε μια κατάσταση πλήρους εξάρτησης από τις συγκυρίες και τα παιχνίδια που παίζονται στις διεθνείς σκακιέρες, και αποδυναμώνουν κάθε δυνατότητα διεξόδου από τους ασφυκτικούς κλοιούς.
Συμπέρασμα
Το ζήτημα της ενέργειας βρίσκεται στην καρδιά της πράσινης μετάβασης. Είναι κομβικό και στρατηγικό ζήτημα για όλο τον πλανήτη, όπως είναι αποφασιστικής σημασία για τη χώρα και την προοπτική της. Οι ελληνικές ελίτ το αντιμετωπίζουν σαν να ανοίγουν ένα βενζινάδικο από το οποίο εμπορεύονται αέριο, βενζίνη ή πετρέλαιο των 7 μεγάλων πολυεθνικών, και τίποτα περισσότερο. Με μια λεπτομέρεια: ενδιαφέρονται για τον φόρο που εισπράττουν (σχεδόν 7 ευρώ για κάθε 10 ευρώ καυσίμου) από όλους τους πολίτες, και μοιράζουν κάθε χρόνο μερικά ψίχουλα σαν επίδομα θέρμανσης – και μάλιστα καθυστερημένα, μετά από μήνες κρύου…
Το ζήτημα είναι αν το θέμα απασχολεί και πόσο αυτούς που θα ήθελαν –έστω φραστικά– μια άλλη πορεία. Η αστική τάξη παίρνει θέση: «τράνζιτ χώρα» και «προσαρμοστικότητα». Η άλλη πλευρά τι έχει να πει, πέρα από τον αγώνα ενάντια στην ακροδεξιά, τον φασισμό, την αστυνομοκρατία; Όλες οι σιωπές στο σακούλι της κεντροαριστερής διαχείρισης θα καταλήξουν, δηλαδή… τράνζιτ χώρα με ανθρώπινο πρόσωπο. Μεγάλο ιδεώδες…
