Γράφει ο Γιώργος Βοϊκλής. Ένα συνέδριο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σταθμός στην έρευνα της Νεότερης Ιστορίας μας, πραγματοποιήθηκε από τις 8 έως τις 10 Νοεμβρίου 2012 στην Αθήνα, με διοργανωτές το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Γκαίτε.
Το θέμα του ήταν Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος. Η δεκαετία του ’40 και η μακρά σκιά της και ήταν αφιερωμένο στο γερμανικής καταγωγής καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθήνας και πρωτοπόρο ερευνητή αυτής της περιόδου Χάγκεν Φλάισερ.
Στις δέκα συνολικά συνεδρίες του τριημέρου παρουσιάστηκαν από είκοσι τέσσερις Έλληνες και από επτά ξένους ιστορικούς επιστήμονες και ερευνητές, τριάντα μία Ανακοινώσεις, ενώ στις δύο συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας που περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα πήραν μέρος δέκα ακόμη. Αν σε όλους αυτούς προστεθούν και οι καθηγητές που συντόνιζαν τις συνεδρίες (Κατερίνα Γαρδίκα, Θάνος Βερέμης, Κώστας Ράπτης, Richard Clogg, Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Δήμητρα Λαμπροπούλου, Γιάννης Γιαννουλόπουλος, Γιώργος Μαυρογορδάτος, Νίκος Αλεβιζάτος, Βαγγέλης Καραμανολάκης), στο σημαντικό αυτό συνέδριο πήρε μέρος το σύνολο σχεδόν του επιστημονικού δυναμικού της χώρας μας που ασχολείται με τη Νεότερη Ιστορία.
Ενδεικτικές του περιεχομένου του είναι οι θεματικές ενότητες του συνεδρίου: Γερμανική κατοχή στην Ελλάδα-νέες προσεγγίσεις. Συνεργασία και δοσιλογισμός. Μνήμες, χρήσεις και καταχρήσεις του Β΄ Π. Πολέμου. Ελληνογερμανικές σχέσεις σήμερα – υπό τη διπλή σκιά της Ιστορίας και της κρίσης. Οι Σύμμαχοι. Η γενοκτονία των Ελληνοεβραίων. Ενδοελληνικές συγκρούσεις Ι & ΙΙ. Οι τρεις τελευταίες συνεδρίες είχαν ως αντικείμενο την ίδια την ιστορική έρευνα και την αλληλεπίδρασή της με τη δημόσια. Τα θέματά τους ήταν: Ψηλαφώντας τη μνήμη, Η διαμόρφωση της θεσμικής και πολιτιστικής μνήμης μεταπολεμικά και Οι Πόλεμοι της Μνήμης στο παρελθόν και στη συγχρονία. Ένα από τα χαρακτηριστικά του συνεδρίου, το οποίο έδωσε ιδιαίτερη ζωντάνια στο διάλογο που αναπτύχθηκε στη διάρκειά του, ήταν το ότι εκπροσωπήθηκαν σ’ αυτό όλες οι τάσεις της σύγχρονης ιστοριογραφίας μας, με εισηγητές όπως, για παράδειγμα, ο Νίκος Μαραντζίδης και ο Γιώργος Μαργαρίτης. Στο υψηλό επίπεδο και στη ζωντάνια του συνεδρίου συνέβαλε επίσης η συμμετοχή σε αυτό καταξιωμένων ιστορικών -όπως ο Θανάσης Σφήκας, η Ιωάννα Παπαθανασίου, ο Πολυμέρης Βόγλης, ο Χρήστος Χατζηιωσήφ και ο Ηλίας Νικολακόπουλος- αλλά και νεότερων ερευνητών όπως ο Ιάσωνας Χανδρινός, ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης και η Δέσποινα Κωνσταντινάκου, που παρουσίασε την ιδιαίτερα επίκαιρη έρευνά της για της οφειλόμενες από τη Γερμανία στην Ελλάδα επανορθώσεις και αποζημιώσεις.
Κεντρικά πρόσωπα, ο διοργανωτής και εμψυχωτής του συνεδρίου Αντώνης Λιάκος και ο τιμώμενος Χάγκεν Φλάισερ. Κλείνοντας αυτό το σύντομο ενημερωτικό σημείωμά μου θα ήθελα να σημειώσω ότι τρία είναι, κατά την εκτίμησή μου, τα θέματα στα οποία προώθησε τη γνώση και τη σκέψη μας: Η γενοκτονία των Ελληνοεβραίων, οι ενδοελληνικές συγκρούσεις στη διάρκεια της Κατοχής και οι σχετικές με τον Πόλεμο της Μνήμης θεωρητικές αναζητήσεις. Για την πληρέστερη αποτίμηση της προσφοράς του στην ιστοριογραφία μας θα περιμένουμε την έκδοση των πρακτικών του.
