Γράφει η Μαρία Πλευράκη
επισκέπτρια Υγείας ΠΓΝ Αττικόν
Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική και αναγκαία κατάσταση, κατά την οποία ο οργανισμός επιτυγχάνει την αποκατάσταση των βασικών του λειτουργιών. Οποιαδήποτε αιτία διαταράσσει τον ύπνο, δύναται να προκαλέσει οργανικές διαταραχές.
Ως ΣΑΥΥ ορίζονται οι τακτικά επαναλαμβανόμενες διακοπές της αναπνοής που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου και διαρκούν 10-15 δευτερόλεπτα. Πρόκειται για μια σοβαρή διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από την στιγμιαία διακοπή εισόδου του αέρα στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή οξυγόνωση του αίματος σε βαθμό που να επηρεάζεται η ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου, της καρδιάς και των υπολοίπων οργάνων.
Το σύνδρομο αφορά το 4-5% του πληθυσμού, τείνει δηλαδή να είναι τόσο συχνό, όσο ο διαβήτης και το άσθμα. Αναλόγως του αιτίου διακρίνεται σε δύο τύπους, την κεντρική, όπου ο εγκέφαλος δεν δίνει εντολή στους πνεύμονες, άρα δεν υπάρχει προσπάθεια αναπνοής και την αποφρακτική, που είναι και η συχνότερη, όπου υπάρχει προσπάθεια αναπνοής, αλλά η εισροή αέρα δεν είναι εφικτή λόγω εμποδίου ή απόφραξης των αεραγωγών.
Οι ασθενείς με ΣΑΥΥ παρουσιάζουν έντονο ροχαλητό, αίσθημα πνιγμονής, νυκτουρία, εφίδρωση και έντονο stress τη νύχτα, ενώ κατά τη διάρκεια της ημέρας εμφανίζουν υπνηλία, κόπωση, πονοκεφάλους και μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης και απόδοσης Τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο είναι οι παχύσαρκοι, οι καπνιστές, οι χρήστες αλκοόλ-ηρεμιστικών, άτομα με κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες, υπέρταση, διαβήτη, ενώ αυξημένη συχνότητα εμφάνισης παρατηρείται στους άντρες άνω των 40 ετών. Η νόσος, ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε φύλο και ηλικία, ακόμα και στην παιδική.
Εάν το ΣΑΥΥ αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά επιπλοκών, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, αρρυθμίες, εμφράγματα, κολπική μαρμαρυγή, υπέρταση, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ορμονικές και νευρολογικές διαταραχές, προβλήματα ψυχικής υγείας, ενώ αποτελέσματα ερευνών συνδέουν τη νόσο με αυξημένο κίνδυνο πρόωρων θανάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων, μεταβολικού συνδρόμου, εμβρυικών επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη και ατυχημάτων.
Η διάγνωση θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους ιατρούς ή στα Κέντρα Μελέτης Ύπνου των Νοσοκομείων. Κατά την επίσκεψη στον ειδικό, γίνεται λήψη λεπτομερούς ιστορικού, κλινική και εργαστηριακή εξέταση και στη συνέχεια ο ασθενής παραπέμπεται για μελέτη ύπνου, την κατεξοχήν εξέταση διάγνωσης της υπνικής άπνοιας. Πρόκειται για μια μη επεμβατική μέθοδο καταγραφής βιολογικών παραμέτρων, όπως η ένταση του ροχαλητού, ο καρδιακός ρυθμός, το εγκεφαλογράφημα, η κορεσμός της αιμοσφαιρίνης, η αναπνευστική προσπάθεια, η ροή του αέρα στο στόμα και τη μύτη. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο ασθενής παραμένει για μια τουλάχιστον νύχτα σε ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο. Η θεραπεία αρχικά στοχεύει στην αλλαγή συμπεριφοράς και τρόπου ζωής, όπως η απώλεια βάρους, η αποφυγή αλκοόλ και ηρεμιστικών, η αποφυγή μεγάλων γευμάτων, η διακοπή του καπνίσματος και η αλλαγή θέσης στον ύπνο, που σε ήπιας ή μέτριας βαρύτητας περιπτώσεις, μπορεί να έχουν θεαματικά αποτελέσματα. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, η χρήση της συσκευής-μάσκας auto-CPAP, που χορηγεί στον ασθενή αέρα με θετική πίεση, είναι η πλέον ενδεδειγμένη θεραπεία. Τέλος, σε περιπτώσεις που υπάρχουν ανατομικές ανωμαλίες, η θεραπεία επιτυγχάνεται με χειρουργική αποκατάσταση.
Εν κατακλείδι, άτομα που ροχαλίζουν τα βράδια, που σηκώνονται συχνά μέσα στη νύχτα για ούρηση, που ξυπνούν το πρωί με πονοκέφαλο ή ξηρό στόμα, ενώ ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια της ημέρας παρουσιάζουν υπνηλία, κόπωση, αδυναμία συγκέντρωσης, δυσθυμία και νιώθουν έντονα την ανάγκη κατανάλωσης καφέδων, θα πρέπει να προγραμματίσουν άμεσα μια επίσκεψη σε ειδικό κέντρο που θα δώσει λύση στο πρόβλημα, θα προστατεύει από σοβαρές επιπλοκές και θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους.
