επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Έπειτα από αρκετές ημέρες πυρετωδών εργασιών και αγωνίας, οι μηχανικοί της NASA κατάφεραν να σφραγίσουν το δοχείο που συνέλεξε υλικό από τον αστεροειδή Bennu, ένα κοσμικό απολίθωμα από την εποχή που σχηματίστηκε το ηλιακό σύστημα.
Η αποστολή Osiris-Rex αναμένεται τώρα να φέρει τα δείγματα στη Γη το 2023. Την περασμένη εβδομάδα, το Osiris-Rex πλησίασε τον αστεροειδή Bennu και φύσηξε την επιφάνεια με μια ριπή αέριου αζώτου, η οποία εκτίναξε υλικό της επιφάνειας και το έστειλε σε ένα κάνιστρο συλλογής.
Η επιχείρηση αποδείχθηκε υπερβολικά επιτυχής: Η NASA ήλπιζε να συλλέξει τουλάχιστον 60 γραμμάρια εξωγήινου υλικού, το κάνιστρο όμως γέμισε με πέτρες και σκόνη μάζας δύο κιλών. Μια από τις πέτρες μπλόκαρε το κάλυμμα με αποτέλεσμα μέρος του πολύτιμου φορτίου να διαρρεύσει στο Διάστημα.
Οι μηχανικοί της αποστολής χρειάστηκαν μέρες για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και να κλείσουν τη μισάνοιχτη θυρίδα. Αν και η ακριβής ποσότητα υλικού θα γίνει γνωστή μόνο όταν τα δείγματα φτάσουν στη Γη, χονδρικοί υπολογισμοί υποδεικνύουν ότι πρόκειται για μια επαρκέστατη ποσότητα μάζας περίπου ενός κιλού.
Το Osiris-Rex θα παραμείνει σε τροχιά γύρω από τον αστεροειδή μέχρι τον Μάρτιο, οπότε θα αναχωρήσει για τη Γη. Το κάνιστρο προγραμματίζεται να πέσει με αλεξίπτωτο τον Σεπτέμβριο του 2023, επτά χρόνια μετά την εκτόξευση της αποστολής από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ.
ο Osiris-RΕx είναι η πρώτη αμερικανική αποστολή συλλογής δειγμάτων από αστεροειδή, ωστόσο η Ιαπωνία έχει πραγματοποιήσει με επιτυχία δύο τέτοιες αποστολές τις τελευταίες δεκαετίες. Δείγματα της δεύτερης ιαπωνικής αποστολής αναμένεται να καταφτάσουν τον Δεκέμβριο.
Ο Bennu αναμένεται να πλησιάσει ανησυχητικά κοντά στη Γη στα τέλη της επόμενης δεκαετίας, αν και η πιθανότητα είναι μάλλον μικρή, μία στις 2.700.
Αστεροειδής γύρω από τον Άρη
Αστρονόμοι στη Βόρεια Ιρλανδία, με επικεφαλής έναν Έλληνα, ανακάλυψαν έναν αστεροειδή γύρω από τον Άρη, τον οποίο περιέγραψαν ως πιθανό «χαμένο εδώ και καιρό δίδυμο αδελφό» της Σελήνης. Θεωρούν ότι ο εν λόγω αστεροειδής «1998 VF31» μπορεί να αποκόπηκε από το φεγγάρι της Γης και αργότερα να παγιδεύτηκε από το βαρυτικό πεδίο του Άρη.
Δεν αποκλείεται πάντως ο αστεροειδής να αποσχίστηκε από τον ίδιο τον «κόκκινο» πλανήτη στο μακρινό παρελθόν.
Οι ερευνητές του Αστεροσκοπείου και του Πλανητάριου Άρμαγκ, με επικεφαλής τον αστρονόμο δρ Απόστολο Χρήστου, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Icarus, σύμφωνα με τη βρετανική Ιντιπέντεντ, βρήκαν ότι ο συγκεκριμένος αστεροειδής έχει πολύ όμοια χημική σύνθεση με τη Σελήνη. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε επειδή κάποτε αποτελούσε κομμάτι της Γης, είτε για άλλο λόγο, όπως η μακρόχρονη έκθεσή του στην ηλιακή ακτινοβολία.
«Το πρώιμο ηλιακό σύστημα ήταν πολύ διαφορετικό από αυτό που βλέπουμε σήμερα. Το διάστημα ανάμεσα στους νεοσχηματισμένους πλανήτες ήταν γεμάτο συντρίμμια και οι συγκρούσεις ήταν συχνές. Μεγάλοι αστεροειδείς συνεχώς έπλητταν τη Σελήνη και τους πλανήτες», δήλωσε ο Α. Χρήστου.
Το απομεινάρι μιας τέτοιας σύγκρουσης μπορεί να εκτινάχθηκε από τη Σελήνη και να κατέληξε στη γειτονιά του Άρη, όπου παγιδεύτηκε. «Ενώ αυτό το σενάριο είναι πιθανό, μπορεί επίσης ο αστεροειδής να προήλθε από τον ίδιο τον Άρη», ανέφερε ο Έλληνας επιστήμονας της διασποράς, ο οποίος είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Αθηνών (1993), με διδακτορικό στην αστρονομία από το Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου (1998).
Πηγή: ΑΠΕ -ΜΠΕ
Τα ξενικά είδη επελαύνουν…
Ο αριθμός των ξενικών (μη γηγενών) ειδών, ιδίως εντόμων, αρθρόποδων και πουλιών, αναμένεται να αυξηθεί παγκοσμίως κατά 36% έως το 2050, σε σχέση με το 2005, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική μελέτη. Η μεγαλύτερη αύξηση αναμένεται στην Ευρώπη, όπου οι επιστήμονες προβλέπουν ότι έως τα μέσα του αιώνα μας θα έχουν «εισβάλει» περίπου 2.500 νέα ξενικά είδη, αυξάνοντας τον αριθμό τους κατά 64% μεταξύ 2005-2050.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον βιολόγο Χάνο Σίμπενς του γερμανικού ερευνητικού κέντρου Σένκενμπεργκ για τη Βιοποικιλότητα και την Κλιματική Έρευνα, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Global Change Biology, εκτιμούν ότι, εκτός από την Ευρώπη, μεγάλη αύξηση στα ξενικά είδη θα δουν εύκρατες περιοχές με ενδιάμεσα γεωγραφικά πλάτη στην Ασία, στη Βόρεια και στη Νότια Αμερική.
Περισσότερα από 35.000 τέτοια είδη-εισβολείς έχουν καταγραφεί διεθνώς μετά το 2005 (ημερομηνία της πιο πρόσφατης παγκόσμιας καταγραφής τους). Τα ξενικά είδη βοηθούνται στις μετακινήσεις τους από τους ανθρώπους (π.χ. από τα πλοία), με αποτέλεσμα να καταλήγουν σε μέρη όπου δεν αποτελούν τη φυσική κατοικία τους, διαταράσσοντας συχνά την ισορροπία των οικοσυστημάτων, αλλά και των ανθρώπινων οικονομικών δραστηριοτήτων (π.χ. αλιεία). Επιπλέον, αποτελούν μία από τις βασικές αιτίες για τις εξαφανίσεις ζώων και φυτών, τα οποία δεν μπορούν να αντέξουν στον ανταγωνισμό με τα ξενικά είδη.
«Η μελέτη μας προβλέπει ότι τα ξενικά είδη θα συνεχίσουν να προστίθενται στα οικοσυστήματα με υψηλούς ρυθμούς κατά τις επόμενες λίγες δεκαετίες, πράγμα ανησυχητικό, καθώς θα επιφέρει πλήγματα στη βιοποικιλότητα», τόνισε ο καθηγητής Τιμ Μπλάκμπερν του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL).
Οι αυξήσεις στα ξενικά είδη αναμένονται μεγαλύτερες στα έντομα και στα άλλα αρθρόποδα (αραχνοειδή, καρκινοειδή κ.ά.), καθώς και στα πουλιά, αλλά σε αρκετά μικρότερο βαθμό στα θηλαστικά. Οι ερευνητές δεν βλέπουν στον ορίζοντα καμία προοπτική αναστροφής της τάσης εισβολής, καθώς το παγκόσμιο εμπόριο και οι διηπειρωτικές μεταφορές αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω στο μέλλον, ευνοώντας τις μετακινήσεις ξενικών ειδών.
«Δεν θα μπορέσουμε να εμποδίσουμε τελείως την εισαγωγή ξενικών ειδών, επειδή κάτι τέτοιο θα σήμαινε την επιβολή σοβαρών περιορισμών στο διεθνές εμπόριο. Όμως η υιοθέτηση αυστηρότερων κανονισμών και η συστηματική επιβολή τους μπορούν να επιβραδύνουν σημαντικά τη ροή νέων ειδών. Οι κανονισμοί παραμένουν ακόμη αρκετά χαλαροί στην Ευρώπη, συνεπώς υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για νέα μέτρα που θα περιορίσουν την άφιξη νέων ειδών», δήλωσε ο Σίμπενς.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
