Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Ο νέος ύφαλος ανακαλύφθηκε με ρομποτικό υποβρύχιο από ερευνητές του Ιταλικού Ινστιτούτου Έρευνας, στο πλαίσιο ερευνητικής αποστολής στη νότια Ιταλία.
Η αποστολή «αποκάλυψε την παρουσία μεγάλων δομών, πλάτους άνω των δύο μέτρων, κατανεμημένων κατά μήκος ενός κάθετου τείχους ύψους άνω των 80 μέτρων» ανέφερε το Ινστιτούτο.
Ο ύφαλος βρίσκεται σε βάθος 30-55 μέτρων, εκεί όπου το φως είναι λιγοστό και δεν επαρκεί για την ανάπτυξη των περισσότερων ειδών κοραλλιών, τα οποία συμβιώνουν με φωτοσυνθετικά βακτήρια.
Ο ύφαλος φιλοξενεί αρκετά «λευκά» κοράλλια, όπως τα είδη Lophelia pertusa and Madrepora oculata, τα οποία τρέφονται με οργανικά σωματίδια και δεν περιέχουν φωτοσυνθετικόύς οργανισμούς – γι’ αυτό και το χρώμα τους είναι λευκό.
Στον ύφαλο βρέθηκαν επίσης σκληρά κοράλλια της ομάδας των σκληρακτινίων, όπως τα είδη Phyllangia americana και Polycyathus muellerae.
Τα είδη αυτά «είναι πραγματικοί εξπέρ της επιβίωσης σε περιβάλλοντα χαμηλού φωτισμού, όπου μπορούν να συλλέγουν το ηλιακό φως με ειδικές προσαρμογές που μπορούν να διατηρούν τη φωτοσυμβίωση σε βάθος 130 μέτρων» ανέφερε η ερευνητική ομάδα.
Ο ύφαλος φιλοξενεί επίσης μαύρα κοράλλια, σπόγγους και απολιθώματα στρειδιών και αρχαίων κοραλλιών, ανέφερε το Ιταλικό Ινστιτούτο Έρευνας, χαρακτηρίζοντας τα ευρήματα «πραγματικές γεωλογικές μαρτυρίες από το μακρινό παρελθόν». Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στο Scientific Reports του ομίλου Nature.
Πώς τα δημιουργικά χόμπι προστατεύουν από τη γήρανση
Από τους λάτρεις του ταγκό μέχρι τους ερασιτέχνες μουσικούς, ακόμα και τους gamer που επιλέγουν παιχνίδια στρατηγικής, οι άνθρωποι που ασχολούνται με δημιουργικά χόμπι τείνουν να έχουν νεότερο εγκέφαλο, διαπιστώνει μεγάλη διεθνής μελέτη.
Τα ευρήματα που δημοσιεύονται στο Nature Communications υποδεικνύουν μάλιστα ότι οι δημιουργικές δραστηριότητες φρενάρουν τη γήρανση στις περιοχές του εγκεφάλου που εξασθενούν περισσότερο με το πέρασμα του χρόνου.
Αν και το φαινόμενο είναι πιο εμφανές σε ανθρώπους που έχουν γίνει εξπέρ στο χόμπι τους, οφέλη παρατηρήθηκαν ακόμα και εθελοντές που μόλις είχαν αρχίσει να μαθαίνουν μια δημιουργική δραστηριότητα.
«Η δημιουργικότητα αναδεικνύεται ως ισχυρός καθοριστικός παράγοντας της υγείας του εγκεφάλου, συγκρίσιμος με την άσκηση ή την δίαιτα» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο ο Ογκουστίν Ιμπάνιεζ του Trinity College του Δουβλίνου, τελευταίος συγγραφέας της μελέτης.
Το φαινόμενο Λα Νίνια που προκαλεί ψυχρούς χειμώνες επιστρέφει
Επιστρέφει το κλιματικό φαινόμενο Λα Νίνια, το οποίο –σε αντίθεση με το Ελ Νίνιο που τροφοδοτεί την αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών– ευθύνεται για ψυχρότερους χειμώνες, συχνότερες χιονοπτώσεις και αυξημένες βροχοπτώσεις.
Η Λα Νίνια μπορεί να φέρει ισχυρότερες βροχές σε Ινδονησία, Φιλιππίνες, Αυστραλία, Αφρική, Κεντρική και Νότια Αμερική. Η Λα Νίνια τείνει να ενισχύει την εποχή των τυφώνων στον Ατλαντικό, αλλά φέτος μπορεί να είναι πολύ αδύναμη και σύντομη για να προκαλέσει πολλά προβλήματα, οπότε ο αντίκτυπός του μάλλον θα είναι περιορισμένος, ανακοίνωσε την Πέμπτη η αμερικανική μετεωρολογική υπηρεσία (NWS).
Αυτό που προκαλεί είναι η πτώση της θερμοκρασίας των επιφανειακών υδάτων στο κεντρικό και στο ανατολικό τμήμα του ισημερινού στον Ειρηνικό και έτσι τείνει να ψυχραίνει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες και να ενισχύει τους κυκλώνες στον Ατλαντικό. Εμφανίζεται όταν ορισμένα τμήματα του κεντρικού Ειρηνικού ψύχονται κατά μισό βαθμό Κελσίου (0,9 βαθμούς Φαρενάιτ) σε σύγκριση με το κανονικό.
Εναλλάσσεται με το Ελ Νίνιο, αν και υπάρχουν ουδέτερες φάσεις κατά τις οποίες δεν εκδηλώνεται ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ουδέτερες συνθήκες επικράτησαν από τον Δεκέμβριο του 2024 ως τον Μάρτιο του 2025 σε συνέχεια της βραχείας φάση του Λα Νίνια, το οποίο ωστόσο επέστρεψε από τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με την NWS. Πριν από μερικά χρόνια, κατ’ εξαίρεση το φαινόμενο είχε επιμείνει από το 2020 ως το 2023, επιδεινώνοντας τις ξηρασίες και τις πλημμύρες σε διαφορετικές περιοχές του κόσμου.
Όπως αναφέρει το PBS, η Λα Νίνια συχνά σημαίνει περισσότερες βροχοπτώσεις στις ΗΠΑ –συμπεριλαμβανομένης πιθανής χιονοθύελλας– στις βόρειες περιοχές και χειμερινή ξηρασία στον Νότο. Μπορεί να φέρει ισχυρότερες βροχές στην Ινδονησία, τις Φιλιππίνες, τμήματα της Αυστραλίας, την Κεντρική Αμερική, τη βόρεια Νότια Αμερική και τη νοτιοανατολική Αφρική. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Λα Νίνια μπορεί να είναι πιο δαπανηρή από τον Ελ Νίνιο.
Παραδοσιακά, κατά τη διάρκεια μιας Λα Νίνια παρατηρείται εξασθένηση της διάτμησης των ανέμων που εμποδίζει τον σχηματισμό και την ενίσχυση των τυφώνων, επιτρέποντας περισσότερες και μεγαλύτερες καταιγίδες ιδίως αργότερα μέσα στο έτος, όπως στα τέλη Οκτωβρίου και στις αρχές Νοεμβρίου, δήλωσε ο ειδικός σε θέματα τυφώνων του Πανεπιστημίου του Albany, Brian Tang.
Πρώτη και τελευταία ευκαιρία να δείτε δύο αρχέγονους κομήτες
Δύο κομήτες που ανακαλύφθηκαν μόλις τους προηγούμενους μήνες διασχίζουν τον ουρανό και προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία παρατήρησης με κιάλια ή μικρό τηλεσκόπιο καθώς πλησιάζουν στην ελάχιστη απόστασή τους από τη Γη.
Οι κομήτες είναι σώματα που αποτελούνται κυρίως από πάγο νερού και άλλων ουσιών μαζί με σκόνη και βράχια. Καθώς πλησιάζουν τον Ήλιο, η ακτινοβολία τους κάνει να απελευθερώνουν αέρια και σκόνη που σχηματίζουν μια χαρακτηριστική ουρά.
Ο κομήτης C/2025 A6 Lemmon ανακαλύφθηκε πρώτος στις 3 Ιανουαρίου, ενώ ο C/2025 R2 SWAN παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στις 10 Σεπτεμβρίου, ανέφερε στο CNN ο Τσιτσένγκ Τσανγκ, αστρονόμος του Παρατηρητηρίου Λόουελ στην Αριζόνα. Οι δύο κομήτες προέρχονται από το Νέφος του Όορτ, ένα γιγάντιο σύννεφο κομητών που περιβάλλει το Ηλιακό Σύστημα και εκτείνεται σε απόσταση έως ενός έτους φωτός από τον Ήλιο. Αποτελούνται από υλικά που περίσσεψαν μετά τον σχηματισμό των πλανητών και διατηρούνται αναλλοίωτα εδώ και 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι λειτουργούν ως χρονοκάψουλες από την εποχή της γέννησης του Ηλιακού Συστήματος.
Και τα δύο σώματα κινούνται σε μεγάλες, έντονα ελλειπτικές τροχιές γύρω από τον Ήλιο, κάτι που σημαίνει ότι χρειάζονται αιώνες για να ολοκληρώσουν μια πλήρη περιφορά και να περάσουν σε μικρή απόσταση από τη Γη. Ο κομήτης C/2025 R2 SWAN δεν θα ξαναεμφανιστεί για τα επόμενα 650-700 χρόνια, ενώ ο C/2025 A6 Lemmon θα παραμείνει αθέατος για τα επόμενα 1.300 χρόνια, δήλωσε η Κάρι Χολτ του Παρατηρητηρίου «Λας Κούμπρες» στην Καλιφόρνια. Ο SWAN θα βρεθεί στην ελάχιστη απόστασή του από τη Γη στις 20 Οκτωβρίου, οπότε θα απέχει 38,6 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ ο Lemmon θα πλησιάσει στην ελάχιστη απόσταση των 88,5 εκατ. χιλιομέτρων στις 21 Οκτωβρίου.
Από την οπτική γωνία της Γης, και οι δύο κομήτες δείχνουν να βρίσκονται κοντά στον Ήλιο, κάτι που σημαίνει ότι γίνονται ορατοί την ώρα της ανατολής και της δύσης. «Ο SWAN μπορεί να παρατηρηθεί μόνο το σούρουπο, μόλις ο ουρανός σκοτεινιάσει» ανέφερε ο Τσουανζί Γε, αστρονόμος του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ. «Ο Lemmon είναι τώρα ορατός λίγο πριν την ανατολή, σύντομα όμως θα είναι ορατός μόνο τα απογεύματα». Ο Lemmon είναι ορατός μόνο για παρατηρητές στο βόρειο ημισφαίριο και η φωτεινότητά του θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, είπε ο Γε. Ο SWAN περνά από τον ουρανό του νότιου ημισφαιρίου στον βόρειο ουρανό τις επόμενες ημέρες αλλά γίνεται όλο και πιο αμυδρός. Ο Lemmon θα είναι μη ορατός όταν περάσει πίσω από τον Ήλιο τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο και όταν επανεμφανιστεί θα είναι ορατός μόνο από το νότιο ημισφαίριο. Αυτές τις ημέρες, ο Lemmon μπορεί να εντοπιστεί λίγο κάτω από τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου.
Δωρεάν λογισμικό πλανηταρίου όπως το Stellarium και το KStars δείχνουν πού ακριβώς βρίσκονται οι κομήτες σε σχέση με άλλα άστρα. «Μπορείτε επίσης να προσπαθήσετε να τους δείτε με την κάμερα του κινητού σας απλά αλλάζοντας τις ρυθμίσεις σε μεγαλύτερο χρόνο έκθεσης μερικών δευτερολέπτων» συμβούλεψε η Χολτ.
Ο κομήτης SWAN ανακαλύφθηκε από τον Oυκρανό ερασιτέχνη αστρονόμο Βλάντιμιρ Μπεζούγκι σε εικόνες του SWAN, ενός οργάνου του δορυφόρου SOHO της NASA που παρακολουθεί τον Ήλιο. Ο δε Lemmon ανακαλήφθηκε από το Παρατηρητήριο του όρους Λέλον στην Αριζόνα, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Catalina Sky Survey για τον εντοπισμό δυνητικά επικίνδυνων αστεροειδών.
